Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1903, Blaðsíða 177

175
í töflunui yfir fædda, dána og mannfjölda á liverju ári eru talin öll börn bæöi skil-
getin og óskilgetin. Ef einhver vill bera saman hin einstöku ár, verður að bera þessa tóflu
saman viS fædda í fyrstu töflunni, og þá kenuir hlutfallið í Ijós. Af einstökum árum skal
hjer btnt á' áriS 1875, sem er vanalegt ár hvað fæSiugar yfir hofuS snertir, en óvanalega hátt
hvað fæSingar óskilgetinna barna snertir. Konungur gaf landinu stjórnarskráua 1874, og
manni verSur fyrir aS ímynda sjer, aS eitthvaS af þessitm óskilgetnu börnum mretti eigna
stjóinarskránni, og hinu aukna frelsi, setn hver maSur hefur fundiS sig eiga hluttöku t. Vor-
iS 1880 var stórkostlegt fiskiár, 1884 mun hafa veriS það' einnig, og þaðan stafa hinar ltáu
tölur 1881 og 85. 1887 var aptur á nióti eitthvert hiö erfiSasta ár fyrir land allt, þessvegna
er tala óskilgetinna barna svo lág 1888. — Bttskapur til sveita hefttr átt við bágan hag aö
búa 1896—1900, og þess vegna er tala óskilgetinna barna svo lág þau ár. Kaupstaðiiuir
hafa vaxið ákaflega á santa tíma, og það ætti aS vega upp á móti hiitum þrönga hag til sveit-
anna, en í kanpstöðunum mttnu bæði trúar-og bindindishreifingar lrnlda töluuui nokkuð niðitr.
Oskilgetin börn hafa fæðst ulls og aö meSaltali árlega :
alls meðaltal Af hvsrjum 1000 böruttm voru fætt
árl. skilgetin óskilgetiu óskilgetið
1827- -30 ... ... 1416 354 S42 158 6tta hvert “/10
1831- -40 . 3105 310 863 137 7da 7io
1841- -50 ... ... 3027 303 859 141 7da Vto
1851— -60 . 3671 371 857 143 7da VlO
1861- -70 ... ... 3998 400 844 156 6tta 7,0
1871- -80 . 4645 464 802 198 Otíl VlO
1881- -90 ... ... 4619 462 795 205 4ða 7io
1891- -1900 .. . 4024 402 832 168 O téi " J/io
1827- C£> o o ...28505 391 837 163 6tta hvert 7io
Aö meðaltali eru óskilgetin börn í 74 ár liðugt 6ta hvert barn sem fæSist. —
Frá 1831—60 eru þau liðugt 7da hvert barn; 1861—70 næstum 7da hvert; 1871—90 5ta
hvert, og 1891—1900 aptur næstum 6ta livert. Fjöldi þessara barna hefur vaxið tiltólulega
fjarska mikið frá 1831—90, síðustu 10 ár er ástandið betra.
Næst síðasti dálkurinn eða óskilgetin börn af hverjitm 1000 soin fæddust bréytist í
óskilgetin börn af hverju hundraði setn fætldist, ef einingarnar eru teknar aptau af. —
Óskilgetiti börn, sent fæddust i 74 ár vortt þá 16.3 af hundraSi. Frá 1871—90 voru þatt
hjer utn bil 20 af hundraði, og á síðustu 10 árum voru þatt aptur komin niður í 17, eða
lítið eitt minua af hundraði. Þeim fjölgar jafnt og þjett frá 1831—-90 tiltölulega; þótt tala
þeirra hafi lækkað töluvert síðasta áratuginn af öldinni, þá er það timabil svo stutt í lilut-
falli við 60 árin þar á undan, aö ekki er hægt að reiða sig á, að þeirri stcfnu haldi áfram,
meðan hjónabandslöggjöfin er óbreytt, meðan svonefndar öreigagiptingar eru bannaðar, tneðatt
hver hreppsnefnd á landiuu getur aðskilið gipt hjón og sundrað hverju fátæku heimili, sent
þarf sveitarstyrk, og meðan að skilnaðartiminn fyrir ltjón, sent vilja skilja, er látinn vera
þrjú ár eða lengri tími. 1895—1900 fæddust í Danmörku að meðaltali 96 óskilgetin börn af
1000, eða 9.6 af hundraði, öll andvana fædd börn ertt dregin frá. Værtt þau talin með yrðti
óskilgetin börn þar eitthvað 100 af 1000 eða 10 af 100.
Þess ógreiðari sem vegurinn er inn í hjónabandið og út úr þvi, jjess fleiri óskilgetiu
börn fæðast. Þess nteira sent jijóðin sem ttndir lögunum lifir, finnur til þessara tálmana,
þess verra verður það. Frá 1831—90 synist íslenzka þjóðin finna meira til þeirra með hverj-
unt áratug. Mörg óskilgetin börn erit þjóðarmeiu. Þau deyja niikltt tíðar á unga aldri, því
móðirin verður að konia þeint fyrir hjá öðrum, þau fá ekki að njóta tnóðurlegrar