Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1903, Blaðsíða 80

78
Tala þeirru sem ])igsja af sveit lækkar um þriðjuug frá 1840—1850, sem er vottur
um velgengni manna um miðja öldina sem leið. Talan tvö og hálffaldast aptur frá 1850—60
og fjórfaldast á 20 árum, frá 1850 til 1871. 1881—90 fellurhún aptur uni fjórSa hluta, og
1896 til 1900, er tnlu þessi helraingi Iregri, en hún var 1871—80.
I>nð var venjan í kringum 1861 að styrkja þurfamannaheimili, en sundra þeim ekki.
I'essi venja leggst svo meira og meira niSnr til 1896, eptir 1896 og til 1900, fer það árlega
i vöxt að styrkja þurfamannah'eimili og að hnlda þeim saman.
Af hverjum 100 manns hafa
erið á sveit á vmsum tímum:
1840 3.4 eða 29 hver maður
1850 2.1 — 48 — —
1861 4.5 — 22 — —
1871—80 meðaltal 6.7 — 15 — —
1881—90 — 4.9 — 21 — —
1891—95 — 3.8 — 28 — —
1896 3.1 — 32 — —
1897 3.1 — 32 — —
1898 3.1 — 32 — —
1899 3.4 — 29 — —
1900 3.4 — 29 — —
Meðaltal 1896—1900 3.2 — 31 — —
Fjöldi þurfafólks var 1871 7.3 af hundraði, og var þá hrezt öll þau ár setn skyrsl-
urnar ná yfir. Lægst var tala [mrfanianna 1850, hún var þá 2.1 af hundraði, og er hjerum-
bil þriðjungi hrcrri árin 1896—1900. í Noregi voru á sveit að meðaltali 1871—75 3.5 af
hnndraði, eða nrcstum því sama og hjer 1896—1900. Tala þurfamanua lrekkar hlutfallslega
frá 1871 og þangnð til öldin er liðin, 1900 er hún sama sem hún var 1840.
12. F á t rc k r a f r a m f rc r i, eða styrkur til þurfamanna á öllum aldri, það sem
áður var greitt sem sveitarstyrkur og til fatrekraframfrcrslu, eða ómagaframfrcri hef ir verið
tekið hjer satiian í eiua heild. Þar fyrir utan eru opt veitt sveitarlán, sem stundum eru
talin með óvissum útgjöldum, og opt borguð aptur, hve mikið fátrekraframfærið kann að
hrckka við þessi lán - þegar þau ekki eru endurgoldin —er ekki hœgtaðvita, en líklegast
ei þ ið fremnr lítið. Fins og áður hefur verið gjört, er lijer synt, hve mikið fátækrafram-
frcrið hefur verið, hve mikið hefur gengið til livers þurfamanns að meðaltali, og hve mikið
kenmr á hvern manii á landiini, og hve mjkið á hvern gjaldanda til sveitar.
Fátækrafram- Á þurfa- Á mann Á gjald-
Árin frcri mann anda
1861 105,316 kr. 34.4 kr. 1.6 kr. 10.5 kr.
1871 — 80 ... 215.970 — 50.9 — 3.0 — 20.3 —
1881—90 184.844 — 53.3 — 2.6 — 14.7 —
1891—95 ... 167.584 — 62.1 — 2.3 — 11.7 —
1896 151.787 — 66.0 — 2.0 — 9.8 —
1897 158.200 — 66.9 — 2.1 — 9.7 —
1898 I 161.697 — 67.9 — 2.1 — 9.6 —
1899 177.158 — 69.0 — 2.3 — 10.6 —
1900 180.244 — 70.7 — 2.4 — 10.2 —
Meðaltal 1896—1900 165.817 — 68.1 2.2 10.0 —
Þess ber að grcta, að 1861 eru peningar í miklu hærra verði en árið 1900.
J871 lœkkar fátækrabyrðin alltaf til 1895, frá 1896—1900 hækkar hún aptur. Það mun