Fréttablaðið - 22.01.2016, Síða 13

visir.is Viðtalið má hlusta á
í lengri útgáfu á Vísi, í hlaðvarpinu
Föstudagsviðtalið.
„En vegna þessa að við erum svo
miklir femínistar í þessu viðtali, þá
hafið þið áhuga á að vita að það er
margt kynbundið inni í þessu, t.d.
kemur fram að 56% kvenna sem
koma í meðferð hafa orðið fyrir kyn-
ferðislegri misbeitingu yfir ævina og
13% karla. Við vitum að þegar maður
neytir vímuefna hefur maður minni
aðgang að æðri hlutum heilans, fram-
heilanum þar sem hömlurnar eru og
það dregur úr æðri hugsun. Fólk fer að
hegða sér með prímitívum hætti og þá
gerir það svona hluti frekar. Það er vel
þekkt að menn beita aðra ofbeldi bæði
kynferðislegu, líkamlegu og andlegu
ofbeldi þótt þeir séu allsgáðir en það
eru meiri líkur á að menn beiti því og
verði fyrir því ef þeir eiga við vímuefna-
vanda að stríða.“
Aldrei þurft að vera hræddur
Inni í þessu voru tölur um konur sem
leituðu á neyðarmóttöku vegna kyn-
ferðisbrota.
„Það var sláandi hvað stór hluti af
konum, sem leituðu þangað, var ósjálf-
bjarga eða ofurölvi þegar brotið átti sér
stað. Það er hræðilegt að hugsa til þess
að þú þurfir sem kona að passa þig – en
þú ert ófær um að gera það ef þú ert
ofurölvi. Ég er hávaxinn og sæmilega
þrekvaxinn og hef aldrei þurft að vera
hræddur úti á lífinu en maður getur
trúað að konur séu hræddar, bara að
labba heim. Þetta er dapur raunveru-
leiki.“
Nú hefur verið í umræðu að eigi að
kynjaskipta Vogi. Rótin hefur talað fyrir
því að það sé ekki gott að konur og karlar
séu saman í meðferð. Jafnvel eldri menn
og yngri konur. Hver er þín skoðun?
„Ég held að það geti verið óheppi-
legt. En Vogur er spítali – það eru
karla- og kvennastofur á öllum spít-
ölum. Í tilfelli Vogs hafa menn verið
að vinna að því að álmuskipta Vogi
svo að konur séu sér, en hitt er annað
mál – eigum við að koma í veg fyrir að
bæði kynin borði saman? Fari á fundi
saman? Stundum er þetta ekki gerlegt,
út af fjármunum sem við höfum úr að
spila. SÁÁ hefur tekið alvarlega tillit til
þessarar umræðu. Nú eru uppi áform
að byggja verulega við eftirmeðferðar-
stöðvar SÁÁ á Kjalarnesi og þar verði
kynin algjörlega aðgreind í eftirmeð-
ferðinni. Það er reyndar eftirmeðferð
fyrir unga karla uppi í Dölum, en uppi
á Kjalarnesi er Vík, þar sem eru konur
og karlar sem eru eldri en 55 ára. Þá
spyrjiði, af hverju 55 ára – eru þeir
þá getulausir og hættulausir? Það er
bara stærðarhagkvæmni. Það hefur
verið sérstök kvennameðferð hjá SÁÁ
lengi. Það er mikil aðgreining á milli
kynja inni á Vogi og stundum er þessi
umræða rekin áfram af ákveðinni van-
þekkingu. Rótin er auðvitað að brýna
menn til að gera betur. Menn eiga að
hlusta á það.“
Ari segir upplifun kynjanna ólíka í
meðferð. „Upplifun mín var sú að karl-
ar væru brotnir því að þeir upplifðu að
þeir næðu ekki þeim frama í lífinu sem
þeir ættu að ná. Konur voru brotnar
yfir að hafa brugðist fjölskyldu sinni.
Þetta er alhæfing, þetta er auð vitað
miklu flóknara en þetta var myndin
eins og hún blasti við mér. Ég er ekki
heilbrigðisstarfsmaður – ekki ráðgjafi
eða hjúkrunarfræðingur, læknir eða
sjúkraliði, en svona sá ég þetta.“
Er börnum hætta búin á Vogi?
Svokölluð bangsadeild á Vogi hefur
líka verið gagnrýnd, að ungt fólk eigi
ekki að vera í meðferð með eldra fólki.
„Þar er aðgreining. Það er algjör-
lega lokuð deild. Þau borða sér, en þau
fara út í reyk. Maður getur velt fyrir
sér hversu miklar hömlur maður á að
setja? Oft á tíðum þegar ungir krakkar
eru að koma til meðferðar eiga þau
erfitt með að lúta valdi. Þess vegna
er mikilvægt að þau séu ekki læst
inni. Þau myndu aldrei sætta sig við
það. Krakkarnir geta farið út og eiga
greiðari aðgang inn í meðferð aftur.
Þetta er til þess að þau upplifi ekki
þvinganir. Við getum líka hugsað, er
þeim meiri hætta búin inni á Vogi en
á Hverfisgötu? Ég held ekki. Ég held að
SÁÁ sé að reyna að gera eins vel fyrir
peningana og hægt er og hafi metnað
til þess að standa sig . Það er þungbært
fyrir meðferðarfólkið að sitja undir
ásökunum um að það láti þetta eða
hitt viðgangast. Það eru engin brot
liðin á Vogi. Því miður er alls konar
fólk sem kemur, þ.e.a.s., sem betur
fer. Ekki er spurt um afbrotahegðun
þeirra sem leggjast inn á Landspítala,
enda eru þeir þangað komnir því þeir
þurfa heilbrigðisþjónustu. Eigum við
að neita fólki um heilbrigðisþjónustu?“
Ungt fólk er svo hvatvíst
Vantar ekki betri meðferðarúrræði fyrir
þennan yngsta hóp?
„Ungt fólk er svo hvatvíst. Svo fljótt
að jafna sig. Er að drepast úr desper-
asjón og svo er aftur komin helgi. Þá
telja þau sér trú um að þetta hafi ekki
verið svo slæmt og fara aftur á kreik. Það
er ekki misheppnað þó að takist ekki í
fyrsta eða annað skipti að verða edrú.
80% þeirra sem koma inn á Vog koma
þrisvar eða sjaldnar. Helmingurinn
kemur einu sinni. Það er stór hluti af
þeim sem koma til meðferðar sem nær
árangri með tiltölulega litlu inngripi.“
Hvernig fór leikurinn og drykkjan
saman?
„Ég komst að því að besta meðal við
þynnku var að leika tvær barnasýning-
ar. Mann langar til að grenja á meðan
en þegar maður er búinn er maður
búinn að hreinsa sig. Mér var sagt upp
í Borgarleikhúsinu á endanum. Ég held
maður missi sköpunargáfuna og get-
una því maður er oft illa fyrirkallaður.“
Hann segir magnað að sjá leikhús-
fólk koma til baka eftir að hafa hætt að
drekka.
„Mér finnst ánægjulegt þegar þeir
sem drekka of mikið fara í meðferð og
koma aftur og hafa fengið gleðina. Eru
endurnýjaðir í öllu sínu. Tölum um
minn gamla sambýlismann, Baltasar.
Við bjuggum einu sinni saman. Það var
rosalegt. Konan mín var í námi í Dan-
mörku og hann flutti inn. Við þurftum
að fá særingamann til að hreinsa barna-
herbergið þegar börnin komu aftur,“
segir hann hlæjandi og viðurkennir að
sambúðin hafi verið skrautleg.
„Hann er hættur að drekka og þið
sjáið hvað hann hefur blómstrað, orð-
inn stórkostlegur listamaður. Ég er nú
ekki að líkja mér við hann en ég náði
jafnvægi í líf mitt og gleði til starfa við
að hætta að drekka.“
Hafði þetta áhrif á fjölskyldulífið?
„Já, ég held það. Ég held ég sé betri
maður. Þegar alkóhólistinn er kominn
á Vog eru fimm úti í bíl sem eru alveg
búnir á því. Þetta liggur svo á fólki því
við erum svo hrædd. Við eigum öll
sögur um það hvað þetta getur farið
hryllilega.“
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
1
5
-0
1
9
4
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
1
5
-0
1
9
4
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
1
6
-0
1
3
0
Þúsundir Íslendinga ávaxta fé sitt í Lífeyrisauka
Lífeyrisauki er stærsti sjóður landsins sem býður
eingöngu viðbótarlífeyrissparnað.
Sjö fjárfestingarleiðir tryggja að þú finnur þá réttu fyrir
þinn lífeyrissparnað og leggur grunn að varasjóði til að
skapa þér betri lífskjör eftir starfslok.
Skoðaðu leiðirnar á arionbanki.is/lifeyrisauki, með því
að senda fyrirspurn á lifeyristhjonusta@arionbanki.is
eða hafðu samband við ráðgjafa í síma 444 7000 og
leggðu grunn að góðri framtíð.
Þú kemst hærra
í góðum félagsskap
Lífeyrisauki
Innl. skuldabr.
Lífeyrisauki
Erl. verðbr.
Lífeyrisauki 5
Lífeyrisauki 4
Lífeyrisauki 3
Lífeyrisauki 2
Lífeyrisauki 1
Nafnávöxtun 2015
5 ára meðalnafnávöxtun 2011–2015
ÁVÖXTUN LÍFEYRISAUKA
Ávöxtun í fortíð gefur ekki áreiðanlega
vísbendingu um ávöxtun í framtíð. Fimm ára
ávöxtunartölurnar sýna meðalnafnávöxtun frá
2011–2015 en ávöxtunin er mismunandi á milli
ára. Frekari upplýsingar um Lífeyrisauka, þ.á.m.
um ávöxtun hvers árs, reglur sjóðsins o.fl., má
nálgast á arionbanki.is/lifeyrisauki.
8,7%
8,0%
10,4%
10,1%
10,5%
9,2%
12,3%
8,7%
5,6%
4,1%
0,6%
4,9%
6,7%
8,9%
f r é t t i r ∙ f r é t t A B L A ð i ð 13f Ö S t U D A G U r 2 2 . j A n ú A r 2 0 1 6
2
1
-0
1
-2
0
1
6
2
2
:2
3
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
8
3
D
-0
0
2
8
1
8
3
C
-F
E
E
C
1
8
3
C
-F
D
B
0
1
8
3
C
-F
C
7
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
4
8
s
_
2
1
_
1
_
2
0
1
6
C
M
Y
K