Lögmannablaðið - 01.03.2008, Blaðsíða 17

LÖGMANNABLAÐIÐ – 4 / 2007 > 17
Lögmaður áfrýjanda mótmælti
skilningi Hæstaréttar og vísaði til
þess sem kemur fram í greinargerð
frumvarps með 158. gr. einka­
málalaganna að ekki stæði til að
breyta þeirri venju sem áður gilti
samkvæmt fyrri einkamálalögum,
að áfrýjandi mætti flytja málið
skriflega við þær aðstæður sem hér
að ofan hefur verið lýst. Ekkert svar
barst frá Hæstarétti við kröfu
áfrýjanda.
Í greinargerð fyrir Hæstarétti greindi
áfrýjandi frá því að hann myndi
biðja um matsgerð á nánar tilteknum
atriðum vegna matsgerðar dóm­
kvadds matsmanns sem stefnandi í
héraði lagði fram. Með því var óskað
eftir umfjöllun um hvort tilteknir
verkþættir í fyrri matsgerð væru
nauðsynlegir. Dómkvaddur mats­
maður staðfesti matsgerðina fyrir
héraðsdómi. Við sama tækifæri var
tekin fyrir krafa áfrýjanda um að
þeir menn sem voru í vinnu við
endurbætur á húsinu fyrir afhend­
ingu kæmu fyrir dóm til að upplýsa
um það hvort kaupandi hefði kynnt
sér húsið og ástand þess, þar á
meðal þakið. Lögmaður kaupanda
mótmælti þeirri skýrslu töku með
því að málið væri komið í dóm fyrir
Hæstarétti en hann taldi sig ekki
vita hverj ir mennirnir væru.
Matsgerðin var svo lögð fram í
Hæstarétti ásamt tveimur ljósmynd­
um sem teknar voru af húsinu frá
götu og gátu bent til þess að sýnilegt
hefði verið með berum augum hvort
skipt hefði verið um þakskífurnar að
hluta eða öllu leyti. Einnig var í
skýringum með matsgerðinni
skorað á dómendur að fara á
vettvang til að meta sjálfir hvort
hinn meinti galli væri sýnilegur frá
götu. Með dómi Hæstaréttar frá 3.
júní 2004, nr. 214/2003, var
héraðsdómur staðfestur.
Málið sent til
Mannréttindadómstóls
Evrópu
Áfrýjandi sætti sig ekki við máls­
með ferðina fyrir Hæstarétti þar sem
hann taldi sér ekki hafa verið veittur
réttur til að koma að sjónarmiðum
sínum, rökum, máls ástæðum,
dómafordæmum, fræði legum tilvís­
unum og laga sjónar miðum áður en
málið var dæmt. Hann kærði því
málið til Mann réttinda dómstóls
Evrópu og taldi að Hæstiréttur hefði
með skilningi sínum á 158. gr.
einkamálalaga brotið 1. mgr. 6. gr.
mannréttinda sáttmálans að því er
varðar rétt til réttlátrar málsmeð­
ferðar. Vísaði áfrýjandi til þeirra
hafta sem lagður var á málatilbúnað
hans fyrir Hæstarétti. Reifun málsins
fyrir Hæstarétti á grundvelli fram
lagðrar greinargerðar og áfrýjunar­
stefnu áfrýjanda væri með öllu ófull­
nægjandi. Við þingfestingu málsins
hefði einungis ramminn um málið
verið til staðar, kröfum um ítarlegri
reifun sem í málflutningi felst hafi
verið hafnað. Íslenska ríkið tók til
varnar fyrir Mannréttinda dóm­
stólnum og sótti málið af verulegri
hörku. Því var t.d. haldið fram að
ekki væri ágreiningur um málsatvik
eða lagaatriði.
Athyglisverður dómur
Niðurstaða Mannréttinda dóm­
stólsins er athyglisverð fyrir íslenskt
réttarfar þar sem íslenska ríkið var
talið hafa brotið 1.mgr. 6. gr.
mann réttindasáttmála Evrópu
með því að meina áfrýjanda að færa
fram fullnægjandi röksemdir af sinni
hálfu áður en málið var dæmt.
Sérstaka athygli vekur að dóm­
stóllinn gerir alvarlegar athuga­
semdir við tvö önnur atriði í
íslenskum réttarfarsreglum umfram
það sem áður er nefnt.
Fyrra atriðið er að Hæstarétti er
skylt að heimila munnlegan mál­
flutn ing þótt stefndi taki ekki til
varna. Þannig telur Mannréttinda­
dómstóllinn það ekki standast að
hafna munnlegum málflutningi við
þær aðstæður sem komu upp í
þessu máli þrátt fyrir ákvæði 158.
gr. einkamálalaga sem tekur fyrir
munnlegan málflutning.
Síðara atriðið er að heimila ber
vitnaskýrslur fyrir Hæstarétti. Með
réttu hefði Hæstiréttur átt að heimila
skýrslutöku af þeim starfsmönnum
sem unnu fyrir kaupanda til að
upplýsa um vitneskju hans um
húsþakið. Mannréttindadómstóllinn
beinir því til íslenska ríkisins að
koma réttarreglum um skýrslutöku
fyrir Hæstarétti í það horf sem
grunnreglur mannréttinda sátt­
málans kveða á um.
mannréttindadómstóll evrópu í Strassborg.
frh. á næstu síðu