Fréttatíminn - 30.10.2015, Blaðsíða 12

Glæsileg uppþvottavél
á tilboðsverði.
Uppþvottatöflur
frá Finish fylgja
með öllum Bosch
uppþvottavélum.
Uppþvottavél, hvít
Tilboðsverð:
109.900 kr.
Fullt verð: 149.900 kr.
SMU 55M12SK
Hljóð 44 dB. Fimm kerfi: Kraftmikið 70° C,
sjálfvirkt kerfi 45 – 65° C, Eco 50° C,
TurboSpeed (20 mínútur á 60° C) og skolun.
Sérkerfi: Tímastytting þvottakerfa.
Fyrir 13 manna borðbúnað.
Þú sparar 40.000 kr.
Mátt vera sexí en
samt ekki skinka
Ungar stelpur í dag eiga að vera sexí en mega samt ekki klæðast magabolum, þær
eiga að láta fegurðina koma að innan en samt nota farða, þær eiga að mála sig en
samt ekki of mikið því þá eru þær skinkur. Ásta Jóhannsdóttir segir ungar stelpur
vera orðnar drulluleiðar á þversagnakenndum skilaboðum samfélagsins og þess
vegna séu þær farnar að vera með dólg og læti. Ástandið sé sprottið úr nýfrjáls-
hyggjunni og sé í raun póstfemenískt.
L íkaminn, líkamshár, farði og druslu-skömm eru í dag þeir hlutir sem hafa hvað mest áhrif á kynverund kvenna,“
segir Ásta Jóhannsdóttir, doktorsnemi í
félagsfræði, en hún hefur eytt undanförnum
misserum í að rannsaka kynverund ungra
kvenna í Reykjavík. Kynverund, eða sexuality,
er vítt hugtak sem felur meðal annars í sér
hvernig einstaklingur upplifir kyn sitt, ástar-
líf og sjálfsmynd. Ásta segir samfélagið alltaf
hafa reynt að stjórna því hvernig konur upp-
lifi sjálfar sig og þannig sé það enn á Íslandi,
þrátt fyrir allan þann árangur sem við höfum
annars náð á sviði kynjajafnréttis. „Samfé-
lagið hefur skoðun á því hvernig ungar konur
klæða sig og hegða sér og þannig hefur það
verið svo lengi sem við munum og þannig er
það líka í dag í Reykjavík,“ segir Ásta.
Átt að vera sexí en samt ekki drusla
Eins og Ásta bendir á þá hefur hegðun og
klæðnaði kvenna verið stjórnað frá örófi alda
en í dag sé ástandið dálítið sérstakt því inn
í þetta sama rými þar sem konum er sagt
að haga sér skikkanlega og ekki sýna á sér
magann koma skilaboð klámvæðingarinnar
úr öllum áttum og segja þeim að vera sexí.
„Þessar stelpur, og örugglega flestar konur,
hafa lent í því að ókunnugur maður komi upp
að þeim og hafi skoðun á því hvernig þær líti
út og finnist í fullkomnu lagi að segja þeim
það. Samfélaginu, bæði körlum og konum,
er bara alls ekki sama um það hvernig kon-
ur líta út. Þú mátt ekki vera drusla en þú átt
samt að vera sexí, þú átt að mála þig en samt
ekki of mikið, vera náttúruleg en ef þú ert
ómáluð ertu spurð hvort þú sért lasin, og svo
framvegis. Þetta eru mjög þversagnakennd
skilaboð. Ungum konum er líka sagt að útlitið
skipti engu máli svo á sama tíma eiga þær að
líta út fyrir að vera alveg sama, en auðvitað
er þeim ekki alveg sama því það er hamrað á
þessu allan daginn.“
Bláa lóns auglýsingar, Loréal og
Sex and the City
Ásta kallar þetta póstfemínískt ástand, en
það er eitthvað sem fræðafólk hefur í auknum
mæli verið að skoða undanfarin ár. „Þetta er
tiltölulega nýtt ástand sem má segja að hafi
byrjað með nýfrjálshyggju og einstaklings-
hyggjubylgjunni á áttunda og níunda áratug
síðustu aldar. Með þeim hugmyndum að ein-
staklingurinn sé svo ofsalega frjáls og sterkur
gerandi í sínu lífi að allt sem við gerum sé
bara vegna þess að við sjálf viljum svo mikið
gera það. Í póstfemínisma er áherslan á sjálfs-
eftirlit, vöktun og sjálfsaga; einstaklings-
hyggju, val og valdeflingu. Þetta ástand á
auðvitað ekki bara við um konur og í rauninni
er ekki til sá einstaklingur sem samfélagið
hefur ekki áhrif á.
Nýlegasta dæmið er umræðan um magabol-
ina og þær reglur sem til eru um það hvernig
stelpur eigi að vera klæddar á unglingaböll-
um.
Auglýsingar tala líka mjög margar inn í
þetta póstfemíníska ástand. Bláa lóns auglýs-
ingarnar eru mjög gott dæmi um þessa þver-
sögn, sem segja að fegurðin komi að innan
en samt er verið að selja snyrtivörur sem eiga
að bæta ytra útlit. Loréal segir þér að kaupa
vörur frá þeim af því að þú ert þess virði. Sex
and the City er svo gott dæmi úr dægurmenn-
ingu þar sem aðalpersónurnar eru valdefldar í
gegnum neyslu.“
Spennandi byltingar
Ásta segir það hafa verið sérstaklega áhuga-
vert að fylgjast með samfélagsumræðu
síðustu ára því það sé augljóslega komin upp
togstreita á milli ungra kvenna og form-
gerðarinnar sem reynir að stjórna þeim. „Það
er ekki hægt að neita því að það hefur verið
ákveðin orka í gangi hjá ungum íslenskum
konum. Það hafa verið Rokk-sumarbúðir fyrir
stelpur, Druslugangan, Reykjavíkurdætur,
brjóstabyltingin, Sexdagsleik-
inn, Bjútítipsbyltingin og Konur
tala. „Róttækur femínismi er
miklu miðlægari hér en annars-
staðar, annarsstaðar er hann
yfirleitt alveg á jaðrinum. Ég hef
ekki verið að greina hvað veldur
þessu en þetta er eitthvað sem
er að gerast. Það er líka stað-
reynd að ungar konur eru ennþá
undir þessum þversagnakenndu
áhrifum sem stjórna því hvernig
þær upplifa sig. Og þetta er það
sem er svo áhugavert, það er
þetta tog sem hefur myndast
hér á síðustu árum. Þetta tog
á milli póstfemíníska ástands-
ins og róttæks femínisma. Við
sjáum að ungar stelpur eru
orðnar reiðar. Þær eru orðnar
drulluleiðar á þessari stjórnun,
eru farnar að láta heyra í sér og
vera með dólg. Og það er vegna
þess að þær hafa fengið nóg og
það verður virkilega áhugavert
að fylgjast með því hvað gerist á
næstu árum.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Þú mátt
ekki vera
drusla en
þú átt samt
að vera
sexí, þú átt
að mála
þig en samt
ekki of
mikið, vera
náttúruleg
en ef þú
ert ómáluð
ertu spurð
hvort þú
sért lasin.
Ásta Jóhannsdóttir, doktorsnemi í félagsfræði, rannsakar kynverund ungra reykvískra kvenna. Hún
segir ákveðna togstreitu einkenna samfélagið í dag, sem birtist í uppreisn ungu kynslóðarinnar gegn
ruglingslegum kröfum samfélagsins. „Róttækur femínismi er miklu miðlægari hér en annarsstaðar,
annarsstaðar er hann yfirleitt alveg á jaðrinum.“
Að frelsa geirvörtuna
þýðir að taka til sín
völdin og fá aftur eign-
arhald yfir eigin líkama.
Konur eru þreyttar á því
að ráða því ekki hvenær
brjóst eru kynferðisleg
og hvenær ekki, að karl-
menn stjórni ferðinni
en ekki þær. Á myndinni
eru skipuleggjendur
„Free the nipple“ við-
burðarins sem haldinn
var á Austurvelli þann
13. júní.
Reykjavíkurdætur eru ekki feimnar við
að láta í sér heyra.
Stöðvum þöggun varð að byltingar-
kenndri athöfn sem hófst á Bjútí-tips
vefnum.
12 samfélagið Helgin 30. október-1. nóvember 2015