Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.2008, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2008
Helgarblað PV
álit mannréttindanefndarinnar er
einmitt það; álit en ekki dómur. Geir
H. Haarde forsætisráðherra hefur
einnig haldið því sjónarmiði á loft.
Þeir sem styðja kvótakerfið hafa vak-
ið athygli hinna á að við fslending-
ar höfum ekki framselt dómsvald-
ið til mannréttindanefndarinnar þó
við heyrum í raun undir hennar lög-
sögu. Þannig sé það Hæstiréttur sem
hafi lokaatkvæðið.
Kanarí skárri kostur
Á fslandi hafa nokkrir dómar fall-
ið vegna deilna um fiskveiðistj órnun-
arkerfið og til eru dæmi þess að bátar
hafi haldið til veiða án aflaheimilda
til að mótmæla kvótakerfinu. Einna
þekktast er „Valdimarsmáiið", mál
útgerðarmannsins Valdimars Jó-
hannessonar sem sótti um almennt
veiðileyfi árið 1996. Leyfið hugðist
hann nota til að stunda fiskveiðar
í atvinnuskyni. Sjávarútvegsráðu-
neytið hafnaði hins vegar umsókn
hans á þeim forsendum að leyfið
væri eingöngu bundið við fiskiskip
og því gætu einstaklingar ekki fengið
slík leyfi. Valdimar krafðist þess að
ákvörðun ráðuneytisins yrði ógilt á
grundvelli fimmtu greinar laga um
stjórn fiskveiða og að synjunin bryti
í bága við jafnræðis- og atvinnufrels-
isákvæði stjórnarskrárinnar. Hæsti-
réttur komst að þeirri niðurstöðu
að synjun ráðuneytisins yrði felld úr
gildi.
Annað þekkt mál sem upp hef-
ur komið um kvótakerfið á íslandi
er „Vatneyrarmálið" sem kom upp
árið 1999. Málið snerist um gildi
fiskveiðistjórnunarlaga ffá árinu
1990 gagnvart stjórnarskránni. Út-
gerðin sem gerði út Vatneyrina BA
og skipstjóri skipsins voru sakfelld-
ir fyrir að hafa gert út til veiða árið
1999 án aflaheimilda og voru dæmd
til greiðslu sektar. f því máli lét Dav-
íð Oddsson þau fleygu orð falla að
fslendingar ættu bara að loka búll-
unni og flytja til Kanarí ef niðurstaða
Vatneyrarmálsins yrði stjórnvöldum
ekki hliðholl.
HB Grandi skuldsettur
Það vakti blendin viðbrögð um
miðbik síðasta árs þegar Hafró lagði
til að þorskkvótinn yrði dreginn
saman um þriðjung. Þegar Einar K.
Guðfinnsson ákvað að fara í einu
og öllu eftir ráðgjöfinni létu menn
heyra öllu meira í sér enda var bú-
ist við að niðurskurðurinn yrði mun
minni.
Uppsagnir hjá sjávarútvegsfyr-
irtækjum og lokanir þeirra hafa
ekki farið framhjá neinum. Nýjasta
dæmið er lokun HB Granda á Ákra-
nesi.
Fyrirtæki í sjávarútvegi hafa flest
sameinast öðrum og þannig reynt
að auka hagkvæmni rekstursins.
Markmið sameiningar skilar því
meiri hagnaði en áður. HB Grandi er
stærsta félagið á íslenskum markaði
í dag en skuldir þess voru 21,8 millj-
arðar fyrir árið 2006. Á sama ári nam
tapið tæpum 2 milljörðum. Tekjur á
þessum tíma voru 13,6 milljarðar en
inni í því er sala eigna.
Þessar tölur sýna þó ekki hvaða
afleiðingar niðurskurðurinn hefur
og er búist við að útlitið verði enn
svartara fyrir HB Granda þegar árs-
skýrsla fyrir árið 2007 verður birt í
mars. En þetta er sú þróun sem hef-
ur átt sér stað hjá íslenskum sjáv-
arútvegsfýrirtækjum og veit ekki á
gott. Með þetta í huga verða aðgerð-
ir HB Granda á Akranesi skiljanleg-
ar.
Engin endurnýjun innan
sjávarútvegsins
Reglan hefur gjarnan verið sú að
þegar kvóti er seldur hefur ágóðinn
ekki farið í fjárfestingar innan sjáv-
arútvegsins, svo sem í kaup á nýjum
skipum. Fjármagnið flæðir því út úr
greininni og skuldirnar aukast.
Heildarskuldir sjávarútvegs-
ins voru 304 milljarðar um miðbik
síðasta árs. Þá höfðu þær hækkað
úr 219 milljörðum á tveimur árum
og enn meira frá árinu 2003 þegar
skuldirnar námu 186 milljörðum. Sú
staðreynd að tekjumar standa í stað
á meðan skuldirnar aukast rennir
stoðum undir að tekjunum hafi ekki
verið varið í að fjárfesta innan grein-
arinnar.
Sveiflur á erlendum
fjármálamörkuðum
Arnar Sigurmundsson, formaður
Sambands fiskvinnslustöðva, gerði
gengisþróun að umtalsefni á síðasta
aðalfundi félagsins og setti hana í
samband við þróun í sjávarútvegi
hér á landi.
Ef horft er á þróun gengisvísitölu
Seðlabankans frá september 2006
koma í ljós þær sveiflur sem orðið
hafa á gengi krónunnar innan tíma-
bilsins. Ef miðað er við mánaðarlega

W

HVERFANDI ATVINNUTÆKIFÆRI
Fiskvinnsla í landi minnkar með minni
aflaheimildum og því fækkar atvinnu-
tækifærum fólks á landsbyggðinni.