Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.2008, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2008
Helgarblað PV
TRAUSTI HAFSTEINSSON
bladamadur skrifar: trau
Óttast er að kreppa blasi við alþjóð-
legum fjármálamörkuðum. Verðfall
víða á hlutabréfum þessa vikuna
hafa fært umræðuna frá hugtaka-
notkuninni efnahagslægð yfir í
kreppuhugtakið. Óttinn snýr ekki
síst að því að fjármálakreppan fari
að smita út í hagkerfin og valda al-
heimskreppu.
íslenskir fjárfestar og fyrir-
tæki hafa ekki farið varhluta af
vandræðum á íjármálamark-
aði. Stærstu fyrirtækin í ís
lensku Kauphöllinni
hafa fallið gífurlega í
verði og verðmæti
þeirra hrunið um
fleiri hundruð
milljarða króna.
Eldsneytisverð
hefúr hækkað
hratt undanfar-
ið og samdrátt-
ur í sjávarútvegi
hefur birst í harka-
legri mynd síðustu
mánuði. Nærri 600
einstaklingar eru nú
án atvinnu eftir upp-
sagnir útgerðaríýr-
irtækja víða um land.
Því er spáð að atvinnu-
leysið eigi eftir að auk-
ast á næstunni, sér í lagi
þegar opinberum stórfram-
kvæmdum lýkur. Út-
lit er því
fyrir aukið atvinnuleysi og samdrátt
í einkaneyslu íslendinga á næst-
unni.
Hannes hefur viku
Framtíð íslenskra áhættuijár-
festa, svo sem Hannesar Smárason-
ar, MagnúsarÁrmanns og Þorsteins
M. Jónssonar, er að mati fjármála-
sérfæðinga sem DV ræddi við tölu-
vert óljós og hætta á að illa geti farið
hjá þeim á næstu misserum sökum
gífurlegrar niðursveiflu á íjár-
mála-
markaði. Þremenningarnir tóku
ekki þátt í nýlegri hlutafjáraukningu
FL Group og það gefur vísbending-
ar um að fjárhagsstaða þeirra sé
afar erfið. Sú staðreynd að Hannes
hefúr enn ekki gengið frá kaupum
sínum á 23 prósenta hlut í Geysi
Green Energy, að verðmæti 6 rnillj-
arðar króna, ýtir undir þann þráláta
orðróm að hann standi ekkert ofvel
fjárhagslega. Hann hefur nú tæpa
viku til að ganga frá kaupunum.
Óttast er að verðhrun stærstu
fyrirtækjanna í Kauphöll íslands
geti haft keðjuverkandi áhrif sök-
um krosseignarhalds. Álitsgjafar
DV telja líklegt að falli einn fjár-
festir geti það haft áhrif á aðra
fjárfesta. Þannig fari af stað
einhvers konar dómínóáhrif.
Hætta er hins vegar á því að
hrun fjármálamarkaða hafi
ekki aðeins áhrif á fyrirtæki
og fjárfesta heldur líka al-
menning í landinu.
Vanhæfi skapar kreppu
„Línaníhrunihlutabréfa-
markaðarins hér heima er
ekki svo ólík línunni þeg-
ar Wall Street hrundi í
kreppunni miklu. Þegar
kemur að hlutabréfúm hef-
ur þróunin verið svipuð.
Ég óttast hins vegar ekki
kreppu á heimsvísu eins
og þá var. Hér á landi er
aftur á móti mjög líklegt
að mjög alvarlegur sam-
dráttur
Hannes Smarason Hætti nýverið
sem forstjóri FL Group og þrálátur
orðrómur er um að hann standi
afar hóllum fæti þessa dagana.

sé í uppsiglingu. Kreppan er á leið-
inni," segir Guðmundur Ólafsson
hagfræðingur.
Hann hefur ekki mikið álit á
þeim einstaklingum sem fara með
hagstjórn landsins. „Það er nú bara
þannig, sé horft til hruns á fjár-
málamörkuðum og atvinnuleysis,
er útlit fyrir skelfingarástand. Bank-
arnir lána ekki fé. Uppsagnirnar eru
hafnar og umskiptin verða mjög
snögg hjá okkur. Þáð mætti segja
mér það að þau verði svo snögg
að eftir nokkra mánuði verði mik-
ið atvinnuleysi hérna. Það kæmi
mér ekki á óvart. Þessi kreppa og
óáran sem blasir við hefur verið
knúin fram af vanhæfúm stjórn-
endum Seðlabankans. Það þarf al-
menningur að greiða fyrir og óvíst
er hversu lengi við verðum í öldu-
dalnum."
Hörð lending
Þorvaldur Gylfason, prófessor
í viðskipta- og hagfræðideild Há-
skóla fslands, varar við rangri notk-
un á orðinu kreppa. Engu að síð-
ur segir hann ísland í meiri hættu
á því að fá yfir sig kreppu. „Ég held
- ekki að veröldin eigi von á kreppu
og það er allt of snemmt að tala um
slíkt. Þetta heitir bara lægð og hún
þarf að vara miklu lengur til að hægt
sé að kalla hana kreppu. Það getur
hins vegar allt gerst hér heima þar
sem erfiðir tímar eru fram undan.
fsland er í meiri hættu og við erum
líklegri til að fá yfir okkur kreppu,"
segir Þorvaldur.
„Bankarnir eru óeðlilega stór-
ir miðað við hagkerfið og
af þeim stafar talsverð
bWSw hætta. Hættan er sú
fellur gengi krónunnar hratt. Þá
kemur upp ný staða og atvinnu-
leysi getur líka rokið upp, því hefur
beinlínis verið spáð. Lendingin get-
ur því orðið ansi hörð og ég á von á
enn frekari niðursveiflu. Kreppa er
hugsanlega of stórt orð samt og lík-
lega grípa menn til aðgerða áður en
til hennar kemur. Orðið lægð dug-
ar ágætíega ennþá yfir það sem við
erum að upplifa."
Of snemmt
Tryggvi Þór Herbertsson, for-
stjóri Askar Capital, tekur í sama
streng og segir óvarlegt að tala um
kreppu að svo stöddu. Hann telur
þó hættu á kreppu fari hrun íjár-
málamarkaðarins að hafa áhrif á
hagkerfið. „Við getum ekki alveg
talað um kreppu ennþá. Það er
kreppa í fjármálakerfinu en hún er
ennþá ekki farin að smita út í sjálft
hagkerfið. Það er eiginlega ekki fyrr
en það verður, til að mynda að hag-
vöxtur dragist saman eða atvinnu-
leysi aukist, sem við getum farið að
tala um alvöru kreppu. Vandræðin
eru í fjármálakerfum heimsins og
slík vandræði geta ratað inn í hag-
kerfið. Það eru því líkur á kreppu í
kjölfarið," segir Tryggvi Þór.
„Sú kreppa yrði alþjóðleg og
miðað við það sem verið hefur horf-
ir til verri tíma á næstunni. Nútíma-
hagkerfi hafa hins vegar þann eig-
inleika að aðlagast fljótt sem þýðir
að kreppa, ef til hennar kæmi, yrði
að öllum líkindum styttri en áður
fyrr. Fyrir vikið ættum við vonandi
að geta risið upp úr öskustónni á
skömmum tíma."
Vinna heimavinnuna
Hafliði
Helga-
^ að bankarnir lendi
K, í vandræðum
með endur
fjármögnun
og þá
hrunámarkaði
Fjármálamarkaðurinn
náði hámarki um mitt
i sumar og síðan þá hafa
IWi naerri 1.000 milljarðar
horfið af markaðsvirði
'•SjHlA stærstu fyrirtækja
f£!m Kauphallar (slands.