Skírnir - 01.01.1943, Page 108

106
C. A. C. Brun
Skírnir
hafði skipað og síðar hert á enn skorinorðar, kúgaður til
þess af Svíum, að prinsinn skuli tafarlaust snúa heim, og
hann minnist ekki á óhlýðni við skipun sína. Það er öðru
nær, því að bréfið lýsir engu, nema samúð með málstað
prinsins, og það er skipun konungs, að prinsinn skuli áður
en hann fer reyna að komast að sem beztum skilmálum
Noregi til handa — „gerðu allt, sem þú getur, landi og
lýð til gagns“.
Mér virðist það eftir þessu að mestu einsætt, að hinar
síðari harðvítugu skipanir konungs til landstjórans hafi
verið gefnar vegna þvingunar, en að þær lýsi ekki sönn-
um vilja konungs. Og maður hlýtur þá líka að játa, að
grunur Svía um tvöfeldni konungs hafi ekki verið með
öllu ástæðulaus.
Því síður held ég verði hægt að efa það, að Kristján
Friðrik hafi þótzt vinna að sönnum hag, ekki aðeins Nor-
egs, heldur og Danmerkur, og í anda hins raunverulega
vilja konungs, enda varði hann, að minnsta kosti ekki opin-
berlega, framkomu sína með því, að konungur hefði verið
til neyddur og ekki sjálfráður gerða sinna. Viðhorf Norð-
manna var, að konungur hefði aðeins haft heimild til þess
að afsala sér völdum, en ekki til þess að selja Noreg í
hendur Svíakonungs, og því væri afsalið ógilt. Það hefir
verið um það deilt, hvort sú skoðun sé rétt, en hvað sem
því líður, þá hafði umboðsmaður konungs engan rétt til
þess að sniðganga fyrirmæli konungs á þeim grundvelli.
Þá er spurningin, hvort hann hafi ekki verið hreinn og
beinn uppreisnarmaður, þótt það væri í trausti þess, að
málstaður Noregs væri góður, en henni verður vafalaust
að neita. Eins og sambandi þeirra Kristjáns Friðriks og
Friðriks VI. var varið, og þegar þess er gætt, hver tignar-
staða einvaldskonungs var, er erfitt að gera sér í hugar-
lund, að prins af konungsættinni skyldi dirfast að rísa
öndverður gegn skipunum einvaldskonungsins, nema hann
væri þess fullviss, að skipanir þær, sem honum voru fengn-
ar, væru ekki í samræmi við raunverulegan vilja konungs.