Skírnir - 01.01.1943, Qupperneq 113

Skírnir
Ræðismenn
111
eer consuls), en hinir eru menn búsettir á staðnum eins
og nefnt var, oftast úr verzlunarstétt, og hafa ræðismanns-
starfið sem aukastarf. Er þetta líka talið heiðursstarf, og
þess vegna eru þeir ólaunaðir, nema hvað þeim ber þókn-
un fyrir útgjöld sín, og gjöld fyrir sum af störfum sínum,
sem að einhverju leyti renna til þeirra sjálfra. Þeir eru
því líka stundum nefndir heiðurskonsúlar (honorary con-
suls). Kjörræðismenn eru yfirleitt kjörnir úr hópi ríkis-
borgara sendiríkisins, ef þeirra er kostur á staðnum. Mörg
sjónarmið koma þó til greina, því að ekki er sama hvaða
stöðu maðurinn hefir í þjóðfélaginu, né í hvaða bæjar-
hluta hann býr, hvernig skrifstofu hann hefir, og ekki
sízt hvers álits hann nýtur meðal samborgara sinna. Sé
ekki um ríkisborgara sendiríkisins að ræða, er uppfylla
öll skilyrðin, má kannske finna menn, sem að þjóðerni til
eru þaðan, eða nákomnir ríkinu á annan hátt, og koma
þeir þá til greina á undan borgurum viðtökuríkisins að
öðru jöfnu.
Það er almenn regla að hafa útsenda ræðismenn á þýð-
ingarmiklum stöðum, en kjörræðismenn á þeim stöðum,
sem teljast þýðingarminni fyrir sendiríkið. Kjörræðis-
menn eru miklu fleiri og skipta venjulega hundruðum
jafnvel hjá smáþjóðum eins og Norðurlandaþjóðunum,
því að þeir eru í öllum helztu hafnarborgum um allan
heim.
Að þjóðarétti gilda sömu reglur um útsenda ræðismenn
og kjörræðismenn. I framkvæmd hljóta þó alla jafnan út-
sendir ræðismenn að hafa meira vald og njóta meiri virð-
ingar en kjörræðismenn. Ræðismenn eru ekki diplomatisk-
ir fulltrúar, og njóta því ekki þeirra réttinda, sem slíkum
mönnum eru veitt að þjóðarétti, en oft er í samningum
ákveðið, að útsendir ræðismenn skuli njóta ákveðinna sér-
réttinda og fríðinda.
Starfssvið ræðismanna eru yfirleitt bundin við sérstök
takmörkuð svæði. Störfin eru oftast nær þannig vaxin, að
þau snerta ákveðið hérað, og venjulega eru margir ræðis-
menn í hverju landi. Hefir þá hver um sig sinn ákveðinn