Bændablaðið - 06.03.2014, Blaðsíða 6

6 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. mars 2014
Málgagn bænda og landsbyggðar
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 7.200 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.600.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300– Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 – Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is
Blaðamenn: Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
LEIÐARINN
Kyrrstaða og stöðnun er sjaldnast
af hinu góða og er oft merki um
yfirvofandi hnignun. Þetta er
engin ný speki heldur reynsla
fólks, fyrirtækja og heilu
samfélaganna í gegnum aldirnar.
Það hlýtur því að vera mikið
gleðiefni fyrir íslenska bændur að
á nýliðnu búnaðarþingi hafi verið
undirstrikaður vilji til breytinga
sem stuðlað geti að framþróun
landbúnaðarkerfisins.
Það grunnkerfi sem verið hefur
við lýði um allan heim varðandi
landbúnað byggir m.a. á því að
tryggja þjóðríkjum að þegnarnir
hafi aðgengi að mat í sínu
nærumhverfi. Íbúarnir komist af
þó einhver óáran komi upp sem
valdi því að land þeirra einangrist.
Þessi rök eiga enn við og munu
trúlega alltaf eiga við og ekki hvað
síst varðandi orku. Ekki þarf annað
en eldfimt ástand í Úkraínu til að
minna menn á þetta. Út af því er
Evrópa nú í miklu uppnámi vegna
þess hversu gríðarlega háð hún er
Rússum um jarðgas. Rússar hafa
þar nær öll tromp í hendi.
Þau landbúnaðarkerfi sem
þekkt eru í löndum sem við miðum
okkur við hafa m.a. markast af
styrkjakerfi til að tryggja það að
landbúnaðarframleiðslan leggist
hreinlega ekki af á stórum svæðum.
Það er sameiginlegt með öllum
þessum kerfum og líka hjá hinu
margrómaða Evrópusambandi.
Hluti af þeirri vörn byggist á því
að beitt er tollum til að torvelda
innflutning á sambærilegum vörum
og verið er að framleiða í landbúnaði
viðkomandi landa. Kerfin hafa líka
verið notuð sem hagstjórnartæki til
að halda niðri innlendu vöruverði.
Þannig hefur þeim m.a. verið beitt
sem skiptimynt í kjarasamningum.
Þó skynsamlegt sé hjá
hvaða ríki sem er að verja eigin
matvælaframleiðslu, þá er það líka
vandmeðfarið. Stóri gallinn við
verndarkerfi, hvaða nafni sem þau
nefnast, er að þau hafa tilhneigingu
til að beina starfsemi þess sem
vernda á inn í farveg stöðnunar.
Slíkt dregur um leið úr viðleitni til
að viðkomandi atvinnuvegir séu
reknir á forsendum sjálfbærni.
Hvað sem segja má um íslenska
fiskveiðistjórnunarkerfið, þá hefur
það einmitt leitt þá atvinnugrein
út úr þessum farvegi, þar sem
duldir styrkir voru áður veittir
í formi gengisfellinga. ESB er
hinsvegar enn með mjög viðamikið
styrkjakerfi í sjávarútvegi.
Spurningar varðandi breytingar á
íslenska landbúnaðarkerfinu hljóta
því að verulegum hluta snúast um að
auka sjálfbærni í greininni, bændum
og allri þjóðinni til hagsbóta. /HKr.
Framþróun
LOKAORÐIN
Að loknu búnaðarþingi
Vel heppnuðu Búnaðarþingi 2014 er
lokið. Setningarathöfn var að þessu
sinni með nýju sniði. Hún fór fram
í Hörpu samhliða matarmarkaði
Búrsins og lokakeppni Food & fun. Að
auki kynntu nokkrir þjónustuaðilar
landbúnaðarins starfsemi sína.
Óhætt er að segja að þessi nýbreytni
hafi gefist vel. 21 þúsund manns
komu í Hörpuna á setningardaginn
sem er ein mesta aðsókn í húsið á
einum degi hingað til.
Við setninguna var minnt á
þýðingu fjölskyldubúsins í íslenskum
landbúnaði enda árið 2014 helgað því
hjá Sameinuðu þjóðunum. Áhersla var
lögð á mikilvægi íslensks landbúnaðar
í stóru og smáu, ekki síst í samhengi við
þann aukna ferðamannafjölda sem til
Íslands streymir. Íslenskur landbúnaður,
búseta á landsbyggðinni og þjónusta við
ferðamenn sem sækja landið heim, hlyti
alltaf að fara saman. Erlendir ferðamenn
sæktust eftir matarupplifun, menningu
sveitanna og ferðamennsku um land
allt. Þar væru bændur, sumir hverjir
sem rekstraraðilar í ferðaþjónustu,
lykilleikendur.
Þá var undirstrikað að fjölbreytni
í búskaparháttum, framleiðslu og
úrvinnslu skiptir máli. Hlúa þyrfti að
litlum afurðafyrirtækjum og framleiðslu
beint frá býli. Um leið þyrftu einnig að
vera til stór og öflug afurðafyrirtæki
sem gætu afsett afurðir bænda með
hagkvæmum hætti og hefðu styrk til að
takast á við sveiflur á markaði. Þá var enn
á ný tekið undir með kröfu neytenda um
rekjanleika matvæla, innihaldslýsingar
og vöruval. Bændasamtökin hefðu
sem kunnugt er gert sáttmála um að
bæta upprunamerkingar í samvinnu
við Samtök atvinnulífsins og
Neytendasamtökin. Það væri mikilvægt
skref í átt til þess að uppfylla þessar
kröfur.
Megináherslan var þó á sóknarfæri
landbúnaðarins. Tækifærin væru út um
allt, bæði hér heima og erlendis. Til
þess að nýta þessi sóknarfæri þyrfti
atbeina margra, en sóknarhugur væri
í bændum og áherslum stjórnvalda í
eflingu matvælaframleiðslu var fagnað.
Neytendur ættu um leið þakkir skildar
fyrir hvatningu og tryggð við íslenskar
landbúnaðarafurðir.
Ráðherra kom víða við
Í ræðu sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra var einnig
sóknarhugur. Ráðherra taldi skynsamlegt
að auka matvælaframleiðslu á Íslandi og
auka útflutning. Hann sagðist myndu
leggja sín lóð á vogarskálarnar til
að svo mætti verða. Breytingar yrðu
vafalaust á starfsumhverfi bænda en
hann myndi leitast við að þær yrðu
bændum til framdráttar, en ekki fjötur
um fót. Fram kom jafnframt að hann
teldi rétt að opna á frekari innflutning
á landbúnaðarafurðum í skiptum fyrir
aðgang að erlendum mörkuðum fyrir
íslenskar landbúnaðarvörur. Hann
sagðist ekki óttast breytingar, heldur
kyrrstöðu og hnignun.
Ráðherra sagði ennfremur að
íslenska landbúnaðarkerfið hefði það
markmið að vernda og styðja við
innlenda búvöruframleiðslu og stuðla
að blómlegum byggðum í sveitum
landsins. En það hefði líka það markmið
að tryggja íslenskum neytendum
gæðavörur á samkeppnishæfu verði.
Tollverndin væri öflugt tæki til að
styðja við okkar góðu framleiðslu
en við ákveðnar aðstæður getur hún
verkað letjandi á samkeppnishæfni
búgreina og einangrað þær of mikið
frá hinum alþjóðlega markaði. Ástæða
væri til að hugsa stuðning við bændur
upp á nýtt. Það væri þjóðhagslega
hagkvæmt að hafa allt landið í byggð;
og þjóðhagslega hagkvæmt að flytja
út mat, ef viðunandi verð fengist
fyrir hann. Lykilatriði væri að búið
væri sem víðast, ekki síst nú þegar
fjölgun ferðamanna er sem aldrei fyrr.
Yfirgefnir bæir væru ekki sveitarprýði,
miklu frekar sóun á hugsanlegu
„framleiðslutæki“.
Í ráðuneytinu væri unnið að því
að greina tollamál landbúnaðarvara
í heild sinni, bæði í innflutningi og
útflutningi. Starfshópur hefði þegar
verið skipaður og er ráðgert að hann
skili niðurstöðu í haust. Vonast væri
til að með þá niðurstöðu í höndunum
sæum við hvernig tollvernd hefur þróast
á undanförnum árum og ekki síður hvar
íslenskur landbúnaður á hugsanlega
sóknarfæri. Fram kom einnig að
Hagfræðistofnun Háskóla Íslands
hefði fallist á að gera úttekt á íslenska
landbúnaðarkerfinu og ætti sú sinna að
geta hafist nú í vor. Þá væri einnig að
hefjast vinna við setja saman starfshóp
sem á að móta tillögur um hvernig auka
megi matvælaframleiðslu á Íslandi,
eins og getið er um í stefnuyfirlýsingu
ríkisstjórnarflokkanna.
Af ræðu ráðherrans má ráða að
margt er til skoðunar á hans borði
sem snertir málefni landbúnaðarins.
Áhugavert verður að fylgjast með þróun
þeirra verkefna og bændur eru sem fyrr
ávallt tilbúnir til viðræðna um hvernig
starfsskilyrðum greinarinnar verður best
fyrir komið.
Horfum til framtíðar
Margar af niðurstöðum búnaðar-
þingsins horfa einmitt til framtíðar
og þeirra breytinga sem í vændum
eru. Í ályktun um starfskilyrði
landbúnaðarins leggur þingið áherslu
á að hafin verði undirbúningsvinna
vegna gerðar nýrra búvörusamninga,
með það að markmiði að efla
samkeppnishæfni, nýta sóknarfæri og
treysta afkomu bænda. Þingið telur
mikilvægt að fyrirkomulag tolla verði
hluti af samningum, enda eru þeir
ein af grunnstoðum þess að tryggja
rekstraröryggi landbúnaðarins.
Samhliða var álykta um að vinna
ætti að langtímastefnumótun
í landbúnaði og halda áfram
starfi við endurskipulagingu
félagskerfis bænda. Þingið
samþykkti talsverðar breytingar á
samþykktum Bændasamtaka Íslands
þar sem skipulag samtakanna er
einfaldað og kjörtímabil stjórnar
og búnaðarþingsfulltrúa er stytt úr
þremur árum í eitt. Þær breytingar
taka gildi að loknu yfirstandandi
kjörtímabili.
Þingið áréttaði einnig að tryggja
þyrfti sjálfstæði landbúnaðarháskóla
og ítrekaði stefnu fyrri þinga um
andstöðu við aðild að ESB og
innflutning á hráu kjöti Þá var fjallað
um grunnþjónustu í dreifbýli, eflingu
lífrænnar framleiðslu og margt fleira.
Stjórn Bændasamtakanna mun
hafa næg verkefni við að vinna úr
samþykktum þingsins á næstu vikum
og mánuðum mestu skiptir að nýta þau
tækifæri sem við höfum og sækja fram
fyrir íslenskan landbúnað. Það er og
verður meginmarkmiðið. /SSS
Undanfarnar vikur hafa félagar
í Ungmennafélagi Reykdæla í
Borgarfirði æft revíuna ,,Ert´ekk´að
djóka (elskan mín)?“, eftir
Bjartmar Hannesson, kúabónda og
söngvaskáld frá Norðurreykjum í
Hálsasveit. Leikstjóri er Þröstur
Guðbjartsson. Revían gerist að
miklu leyti á ferðaþjónustubænum
Efri –Bæ, þar sem sjaldnast er
einhver lognmolla. Einnig er litið
við í fjósinu á Neðri-Bæ þar sem
maður frá eftirlitsstofnun kemur
og lítur á svæðið.
Í revíunni er farið vel í gegnum
ævafornar asískar aðferðir til
eflingar andlegs þroska og til
styrktar huga og líkama. Franskur
kokkur kennir pottþétta aðferð til
að útbúa rauðvínssósu, ,,bara nógu
mikið rauðvín“. Fornleifagröfur
í Reykholti, rauðir varðliðar og
vellauðugur kínverji koma við sögu
ásamt sérlegum sendiboða páfans
í Róm.
Þetta er þriðja verkið
sem Bjartmar semur fyrir
Ungmennafélag Reykdæla á
nokkrum árum. Árið 2009 samdi
hann söngleikinn,,Töðugjaldaballið“
(sendu mér sms) og var það sýnt við
góðar undirtektir í Logalandi, vorið
2011 var svo sett upp revían,,Ekki
trúa öllu sem þú heyrir“ og nú er það
eins og áður segir ,,Ert´ekk´að djóka
(elskan mín)?“
Næstu sýningar:
2. sýning sunnudaginn 9. mars.
3. sýning fimmtudaginn 13. mars.
4. Sýning föstudaginn 14. mars.
5. Sýning laugardaginn 15. mars.

Allar sýningarnar hefjast kl. 20.30.
Miðapantanir í síma 699-7938 eftir
kl. 16:00 eða í tölvupósti á netfangið
tota@vesturland.is
Revían ,,Ert´ekk´að djóka (elskan mín)?“
– frumsýnd í Logalandi í Borgarfirði föstudaginn 7. mars klukkan 20.30Stöngin inn er bráðskemmtilegt
nýtt verk eftir Guðmund
Ólafsson leikara. Stöngin inn
var frumsýnd í fyrsta sinn fyrir
ári hjá sameiginlegu leikfélagi
Ólafsfjarðar og Siglufjarðar
og hlaut á síðasta ári verðlaun
sem athyglisverðasta leiksýning
áhugaleikfélaganna og var í
kjölfarið sýnd i Þjóðleikhúsinu.
„Leikritið vísar í forngríska
gamanleikinn Lýsiströtu þar sem
konurnar reyna að fá karlana til
að láta af stríðsrekstri með því að
setja þá í kynlífsbann, en hér eru
það konurnar í litlu bæjarfélagi
sem freista þess að fá karlana til
að sýna sér meiri athygli, og hætta
að horfa á fótbolta í tíma og ótíma,
með kynsvelti. Hugmyndin virkar
þrælvel og er vel heppnað og
gamansamt innlegg í umræðuna um
samskipti kynjanna.“ (úr umsögn
dómnefndar um verkið)
Leikarar á sviðinu eru sextán
talsins en alls koma yfir þrjátíu
manns að sýningunni með einum
eða öðrum hætti. Samlestur hófst í
byrjun desember. Falleg og fjörug
Abbalög leika stórt hlutverk og var
leikhópurinn við stífar söngæfingar
hjá Theodóru Þorsteinsdóttur
í Tónlistarskóla Borgarfjarðar
í janúar. Í febrúar tóku við
sviðsæfingar í Lyngbrekku undir
leikstjórn Rúnars Guðbrandssonar
leikstjóra sem hlotið hefur frábæra
dóma fyrir leiksýningar sem hann
hefur stýrt á undanförnum árum.
Birna Hafstein stýrir dansatriðum.
Kaffiveitingar verða til sölu á
sýningum en þar er enginn posi.
Miðapantanir eru í síma 846 2293.
Almennt miðaverð er kr. 2.500.
Stöngin inn í Lyngbrekku