Bændablaðið - 14.08.2014, Blaðsíða 17

17Bændablaðið | Fimmtudagur 14. ágúst 2014
Á R A
SWEP varmaskiptar í
öllum stærðum á
frábæru verði.
Hægt að fá þá með
eða án einangrunar.
Grundfos UPS
hringrásadælur
25/60 og 32/80
á lager.
Hitatúpur með
hringrásadælu,
veðurstýringu og
þenslukeri.
Sjálfvirk loft og
lágspennuvörn tryggir
endingu.
3 ára ábyrgð
Hafðu samband og við reiknum út
fyrir þig mögulegan orkusparnað þér
að kostnaðarlausu.
Höldum kynningar fyrir sveitafélög,
sumarbústaðarfélög og aðra sem
þess óska.
Sýklalyf í vökvunarvatni
Karl segir ástandið gott varðandi
notkun á sýklalyfjum í landbúnaði á
Íslandi og í Noregi. „Á Íslandi hugsum
við lítið um hversu drykkjarvatn er
dýrmæt enda höfum við mikið af
því. Óvíða erlendis nota ræktendur
drykkjarvatn til að brynna eða vökva
með, heldur vatn sem hefur farið í
gegnum hreinsistöðvar. Mælingar
sýna að í grunn- og endurunnuvatni
eru oft leifar af sýklalyfjum.
Sé þannig vatn notað til að vökva
til dæmis salat gætu mögulega fundist
í því leifar af sýklalyfjum og/eða
ónæmar bakteríur. Íslenskt grænmeti
ætti því að vera mun hollara hvað þetta
varðar en innflutt og meðal annars
þess vegna kaupi ég alltaf innlent
grænmeti sé þess nokkur kostur.“
Örveruflóran í hættu
„Ég hef stundum verið spurður hvort
þetta skipti einhverju máli og hvort
menn geti smitast af sömu bakteríum
og dýr og svarið er já og dæmi um
slíkar bakteríur eru salmónella og
kampýlóbakter. Rannsóknir sýna
að þeir sem sýkjast af salmónellu
eða kampýlóbakter á Íslandi fá í
sig stofna sem eru langoftast næmir
fyrir sýklalyfjum en þeir sem sýkjast
erlendis fá mun oftar í sig stofna sem
eru ónæmir fyrir mörgum þeirra.
Eðlileg örveruflóra manna og dýra
veldur að jafnaði ekki sýkingum en
stóri vandinn í dag er sá að það eru
að breiðast út örvörur sem tilheyra
eðlilegu flórunni og eru ónæmar
fyrir sýklalyfjum og geta við
ákveðnar aðstæður valdið alvarlegum
sýkingum.
Margir sem ferðast á framandi
slóðir taka með sér breiðvirk sýklalyf
til að komast hjá sýkingum en ég hef
efasemdir um að slíkt sé af hinu góða.
Stór hluti baktería sem fólk fær í sig
á svæðum eins og Kína, Indlandi og
Afríku er ónæmur fyrir sýklalyfinu.
Fólk sem tekur þessi lyf til dæmis
við ferðamannaniðurgangi er því
líklegra til að bera hingað fjölónæmar
bakteríur en þeir sem gera það ekki,“
segir Karl.
Mest framleitt af sýklalyfjum
í Kína og Indlandi
Fjölónæmar bakteríur er mjög
algengar í Kína og Indlandi þar
sem verksmiðjuræktun á kjöti er
mikil og þaðan hafa þær verið að
breiðast út um heiminn. Í þessum
löndum er einnig framleitt mest
af sýklalyfjum í heiminum í dag.
Kröfur um umhverfisvernd eru
víða slakari þar en víðast hvar
á Vesturlöndum og því meiri
hætta á að sýklalyfin berist út
í umhverfið.
„Mælingar sýna að magn
sýklalyfja í umhverfi margra
þessara búa og verksmiðja sem
framleiða þau getur verið hátt og
í dag er áætlað að ríflega milljón
Indverja sé sýkt af fjölónæmum
bakteríum.
Ef einhver kemur veikur inn
á Landspítalann frá sjúkrahúsum
í útlöndum er viðkomandi settur
í einangrun og hafður þar þar til
búið er að sýna fram á að hann
sé ekki smitaður af fjölónæmum
bakteríum.
Eftirlitið í landbúnaði er
aftur á móti mun minna hvað
varðar sýklalyfjaónæmi og eftir
því sem ég best veit er einungis
leitað að sýklalyfjaónæmi hjá
salmónellu og kampýlóbakter.
Æskilegt væri að kanna slíkt í
innfluttu dýrafóðri og ferskri
matvöru,“ segir Karl.
Ónæmar bakteríur
sjaldgæfar hér
„Ónæmar bakteríur geta hæglega
borist til landsins með innfluttum
matvælum og líkurnar eru meiri sé
um að ræða kjöt frá verksmiðjubúum
þar sem notuð eru sýklalyf til að
örva vaxtarhraðann eða græn meti
sem vökvað eða skolað er með
bakteríusmituðu vatni. Sýklalyfja-
ónæmi í búfé er nánast óþekkt hér
á landi og við ættum því að reyna
að koma í veg fyrir að fjölónæmar
bakteríur berist til landsins í lengstu
lög. Komi slík tilfelli upp getur reynst
erfitt að losna við þau aftur.
Gallinn við innflutning á matvælum
felst að hluta til í því að hann er ekki
alltaf merktur upprunalandinu og því
getur verið erfitt að forðast mat frá
löndum þar sem sýklalyfjanotkun er
mikil.
Sem dæmi má nefna að árið 2011
kom upp hópsýking í Þýskalandi
sem olli dauða nokkra einstaklinga
vegna nýrnabilunar sem var að lokum
rakin til fjölónæmrar E.coli-bakteríu
í baunaspírum sem voru ræktaðar í
Evrópu upp af fræjum frá Egyptalandi.
Hér á landi er þekkt dæmi um
hópsýkingu af völdum fjölónæmrar
salmonellu sem var rakin til innflutts
salats.
Þrátt fyrir að hættan sé fyrir hendi er
ég ekki að segja að við eigum að hætta
innflutningi á matvælum aftur á móti
verður eftirlitið að vera meira. Það er
nokkuð ljóst að hingað munu berast
fjölónæmir bakteríustofnar með tíð
og tíma og þá skiptir mestu að fólk sé
meðvitað um hættuna sem getur stafað
af þeim og geti gert þær ráðstafanir sem
það kýs til að koma í veg fyrir smit,“
segir Karl G. Kristinsson prófessor
í sýklafræði við læknadeild Háskóla
Ísland og yfirlæknir sýklafræðideildar
Landspítalans að lokum. /VH