Morgunblaðið - 29.07.2015, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN Minningar
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 2015
✝ ValdimarKarlsson fædd-
ist á Bræðraborg-
arstíg 20 í Reykja-
vík 8. febrúar
1929. Hann lést á
Grund 19. júlí
2015.
Foreldrar hans
voru Þóra Ágústs-
dóttir, f. 10. mars
1907, d. 28. maí
1977 og Karl Ósk-
ar Jónsson skipstjóri, fæddur
13. júní 1906, d. 28. september
1993. Systkini Valdimars eru;
Ingigerður, f. 1927, d. 2013,
Karl, f. 1935 og Jón Þór, f.
1942
M. 1.Gréta Ástráðsdóttir,
fædd 1929. Börn þeirra 1) Mar-
ín, f. 1946. 2) Karl, f. 1949, d.
Valdimar gekk Brynju, f. 1967,
dóttur Steinunnar, í föðurstað.
M. IV. Þorgerður Nanna Elí-
asdóttir, f. 1923, d. 2000. Sonur
Valdimars með Sigrúnu Stein-
þóru Pálsdóttur er Páll Rúnar,
f. 1963. Börn hans og Herdísar
Danivaldsdóttur eru Jóhannes,
Gunnar Páll og Sara Rut.
Valdimar lauk prófi frá
stýrimannaskólanum 1950 og
starfaði við sjómennsku stóran
hluta ævinnar. Var meðal ann-
ars með föður sínum sem stýri-
maður á Aski. Auk þess var
hann meðal annars á Vigra og
Víkingi. Hann starfaði við
verkstjórn þegar Keflavík-
urflugvöllur var lagður, einnig
starfaði hann við Búrfells-
virkjun. Síðustu vikurnar var
Valdimar á dvalarheimilinu
Grund í góðu yfirlæti.
Útför Valdimars fer fram
frá Neskirkju í dag, 29. júlí
2015, kl. 13.
2013. Börn hans
og Jónínu Agnar
Jóhannesdóttur
eru Marín Sig-
urbjörg, Gréta
Brimrún, Jón
Hilmar og Auðunn
Jóhannes Guð-
mundur. 3) Þór, f.
1952, synir hans
og Guðlaugar Guð-
jónsdóttur eru
Grétar Öfjörð og
Valdimar Fannar.
M. II. Þóra Þórðardóttir, f.
1929, d. 2014, dóttir þeirra er
Þóra Bernedetta, fædd 1968.
Börn hennar eru Dagbjört Ylfa
og Alfreð Örn. Maki Eyjólfur
Bjarni Alfreðsson.
M. III. Ingibjörg Steinunn
Bjarnadóttir, f. 1929, d. 1994,
Valdimar Karlsson kom inn í
líf minnar fjölskyldu þegar
hann hóf sambúð með móður
minni, Þorgerði Nönnu Elías-
dóttur. Þau höfðu kynnst lít-
illega sem ungt fólk. Svo skildu
leiðir og þau hittust ekki aftur
fyrr en eftir viðburðaríka ára-
tugi. Þá voru þau bæði orðin
einhleyp. Mamma var að spila
bridge við móðursystur Valda á
Náttúrulækningahælinu þegar
þau hittust á ný. Þannig hófst
þeirra sameiginlega vegferð
sem stóð allt þar til mamma
lést hátt í áratug síðar. Sam-
vistir þeirra einkenndust af
gagnkvæmri ást og aðdáun.
Saman fóru þau í ýmis ferðalög
þó komin væru af léttasta
skeiði. Valdi var að mestu
hættur á sjónum þegar þau
tóku saman en mamma fór þó
með honum til Færeyja þegar
hann var í afleysingum á tog-
ara. Síðar fóru þau til Mallorca
og fjölmargt fleira gerðu þau
sér til ánægju og upplyftingar.
Þau voru dugleg að koma í fjöl-
skylduboð og heimsóknir. Þeg-
ar mamma fór að verða lélegri
til heilsu sinnti Valdimar henni
af mikilli ástúð. Þau voru lán-
söm að eiga kannski sín bestu
ár á síðari hluta ævinnar og
sanna fyrir okkur hinum að
aldrei er hægt að fullyrða hve-
nær ástin með stórum staf
sækir fólk heim.
Eftir að móðir mín lést í nóv-
ember árið 2000 var Valdi í
stöðugu og ánægjulegu sam-
bandi við okkur, fjölskyldu
hennar. Hann var til dæmis á
heimili mínu á öllum hátíðum
og boðum, og skipaði þar æv-
inlega veglegan sess. Auk þess
kom hann iðulega í heimsóknir.
Ég klippti hann oft og á meðan
ræddum við þjóðmál og bækur
sem við skiptumst á að lesa.
Hann var mikill lestrarhestur.
Þrjá ketti átti Valdi eftir að
mamma dó og sá ég þá hve
heimilisdýr gera lífið innihalds-
ríkara hjá þeim sem eru orðnir
slakir til heilsu og búa einir.
„Jæja, nú þarf ég að fara heim
til kisu,“ voru oft hans kveðju-
orð eftir matarboð. Eftirminni-
legar eru okkur í fjölskyldunni
frásagnir Valdimars frá sjó-
mennskuárum hans, sem og
æskuárunum í Vesturbæ
Reykjavíkur. Ekki síst dvaldi
hann við sögur um foreldra
sína, móðurina sem var honum
svo mikils virði og föðurinn
sem hafði hann snemma með
sér á sjó og kenndi honum til
verka. Sjómennskan á ýmsum
stigum var í minningum Valda
skemmtilegur og viðburðaríkur
heimur en oft harður og sárs-
aukafullur, svo sem þegar slys
urðu og mannskaðar. Honum
voru minnisstæðir atburðir úr
sjómennsku stríðsáranna, en þá
sigldi hann milli landa á mikl-
um hættuslóðum. Valdimar var
karlmenni og flíkaði ekki til-
finningum sínum eða einkamál-
um, þó var hann tilfinningarík-
ur maður og góðum gáfum
gæddur. Skarpskyggn, hrein-
skiptinn og æðrulaus. Sjaldan
ræddi hann veikindi sín, sem
voru þó margvísleg og erfið,
einkum undir ævilokin. Valda
er sárt saknað úr þeim hópi
sem hann gerði að sínum þegar
hann hóf sambúðina við móður
mína fyrir röskum tuttugu ár-
um. Hann var trúaður maður
og bað gjarnan fyrir sér og sín-
um. Við öll sem nutum samvist-
anna við hann síðustu tvo ára-
tugi biðjum honum guðs
blessunar og þökkum af alhug
allt það góða og skemmtilega
sem hann færði okkur. Minning
hans er okkur dýrmæt. Þeim
sem syrgja hann einnig vottum
við innilega samúð.
Guðrún Guðlaugsdóttir.
Við systkinin fæddumst öll á
Bræðraborgarstíg 20, í húsi
sem kallað var Péturshús. Hús-
ið var timburhús, tvær hæðir
og kjallari. Pétur var bróðir
ömmu og bjó hann í húsinu með
sína fjölskyldu sem var mjög
stór.
Pétur og hans kona létust
bæði 1918, frá mörgum börn-
um. Amma og afi tóku hluta
barnanna í fóstur en sjálf eign-
uðust þau átta börn. Fjögur
dóu ung. Pabbi var elstur,
fæddur 1906, en hann lést 87
ára. Pabbi og mamma giftu sig
1927 og sama ár fæðist Inga,
svo Valdi ’29, Kalli ’35 og Jón
’42. Fengu þau efri hæðina til
afnota. Seinna bjó Valdi þar
með sinni fjölskyldu í einhver
ár en þá fluttum við á Bárugötu
35.
Upplifun okkar á lífið og til-
veruna hefur trúlega verið
nokkuð ólík.
Dagurinn sem ég fæddist,
18. apríl ’42, var dagurinn sem
Valdi átti að fermast, hann
sagði oft: Nonni bróðir, þú
eyðilagðir ferminguna mína. Þú
þurftir endilega að fæðast á
þeim degi, pabbi úti á sjó,
mamma að eiga þig svo að
amma og afi fóru með mig í
kirkjuna. Amma steikti kóte-
lettur handa okkur, það var nú
„veislan“. Uppeldi okkar var
mjög ólíkt, mér var sagt að þau
elstu hafi fengið mjög strangt
uppeldi, ákveðnum reglum
þurfti að fylgja eins og að
ganga frá eftir kvöldmatinn,
hjálpa til við þrif o.fl. Ég var
vafinn inn í bómull alla tíð, ég
var litla barnið.
Ein af mínum fyrstu minn-
ingum er þegar Valdi kom heim
af sjó, að sjá hann spígspora
um á ullarbrók og ullarbol.
Stundum voru þeir báðir heima
á sama tíma pabbi og hann í
brók og bol. Þetta fannst mér
stórkostleg sjón.
Ég var svo lánsamur að
Valdi bróðir tók mig 15 ára
með á bát sem hann var skip-
stjóri á, þá fyrst kynntumst við.
Við vorum meira og minna
saman á sjó í 10 ár og urðum
við nánari með hverju árinu.
Ég er afar þakklátur fyrir að
hafa kynnst „stóra bróður“ sem
reyndist mér afar góður alla
tíð. Þegar vel lá á honum sagði
hann gjarnan: „Það er mér að
þakka að þú varst að manni.“
Hann var glæsimenni, flottur
í tauinu, skórnir glanspússaðir,
ég sá hann oft eyða löngum
tíma í að pússa skóna, svo hægt
var að spegla sig í þeim. „Stelp-
unum finnst það flott,“ sagði
hann. Hann las mikið, einkum
sögur um sjóinn, sjómannsárin
áður fyrr og dáðist mjög af
hreysti sjómanna á fyrri tím-
um. Ræddum við oft um það ör-
yggi sem við búum við, miðað
við þann hrylling sem þeir
glímdu við. Hann hafði nokkuð
heilbrigða skoðun á stjórnmál-
um, þó við værum ekki alltaf
sammála um leiðir. Hann dáðist
að sterkum leiðtogum, óháð
flokkum. Eftir að Nanna deyr
fer heilsu hans að hraka. Þá
leitar hann til mín um aðstoð
við „praktíska“ hluti. Hann
treysti mér vel, enda gerði
hann mig „að manni“.
Að kveðja bróður og góðan
vin „tekur í“, tilfinningaflæðið
æðir inni í manni. Fyrir tveim-
ur vikum var hringt frá Grund
og tilkynnt að nú væri komið að
kveðjustund. Tilfinningaflæðið
á fullu, fann ekki sokkana, fer í
peysuna öfugt, allt í panik.
Hringi í Kalla bróður og bið
hann að fara, Kalli fer með
Bjarka, hringir til baka og seg-
ir að þeir hafi farið út að reykja
og hann hafi ekki verið hressari
lengi. Já, hann var ólíkindatól
hann Valdi bróðir.
Jón Þór (Nonni bróðir).
Hann Valdi „bróðir“ var orð-
inn þreyttur lífdaga. Hann
sagði við mig fyrir stuttu að nú
væri hann tilbúinn að fara,
kominn í Vesturbæinn, næstum
því heim, en hann lést á Dval-
arheimilinu Grund. Valdi var
bróðir hennar mömmu minnar
og var aldrei kallaður annað en
Valdi „bróðir“.
Það var alltaf kraftur í hon-
um Valda, hann var ósérhlífinn
og gjafmildur, hefði gefið úr
sér hjartað hefði hann getað.
Alltaf tilbúinn að hjálpa öðrum.
Hann talaði eins við alla, það
þótti mér sérstakt sem barni að
hann talaði við mig eins og ég
væri fullorðin, þannig var hann,
bar sömu virðingu fyrir ungum
og gömlum. Vandamál flúði
hann og gerði ýmislegt mis
skynsamlegt til að halda frið-
inn.
Hann vildi engum illt en að-
stæður hans voru á stundum
þannig að hann var misskilinn.
Hann gerði það hann kunni.
Það var ekki ósjaldan sem ég
kom heim úr vinnu og á hurð-
inni hékk plastpoki fullur af
fiski. Ekki var ég sú eina sem
hann gladdi með fiski þegar
hann kom heim af sjónum. Allt-
af að gefa. Ég þakka Valda alla
greiðasemi við mig frá upphafi
og vináttu alla tíð.
Far í friði.
Guðrún Þóra Hjaltadóttir.
Valdimar Karlsson
Í dag hyllir gríska þjóðin
hið ástsæla tónskáld, Mikis
Þeódórakis, níræðan.
Þeódórakis er þegar orðinn
þjóðsagnapersóna í lifanda
lífi. Hann er eins og klettur
í ölduróti grísks samfélags
og hefur ávallt staðið vörð
um reisn þjóðarinnar út á
við og borið umhyggju fyrir
samborgurum sínum. Ekki
hafa skoðanir hans alltaf átt
upp á pallborðið hjá
ríkjandi stjórnvöldum en
Grikkir hafa ávallt fundið
samhljóm fyrir tilfinningar
sínar í tónlist Mikis Þeódó-
rakis sem endurspeglar
þjóðfélagsandann hverju
sinni. Mörg verka hans eiga
vel við um þessar mundir
þegar efnahagslegt skamm-
degi vofir yfir grísku þjóð-
inni.
Mikis Þeódórakis fæddist
á eyjunni Kíos 29. júlí 1925.
Faðir hans var víðreistur
lögfræðingur og embætt-
ismaður frá Krít og móðirin
af grískum minnihluta frá
Cesme í gömlu Jóníu. Þann-
ig verða tyrknesk áhrif
áberandi í tónlist hans. Mik-
is ólst upp í mörgum borg-
um meginlands Grikklands
og var hrifinn af grískum
þjóðlögum og hinni grísku
Rebetiko-tónlistarhefð sem
síðar endurspeglast í tón-
smíðum hans. Eftir stríð og
námsferil varð hann skóla-
stjóri tónlistarskólans í
Kaníu á Krít. Á árunum
1954-1959 var Mikis sjálfur
við nám í París þar sem
hann samdi sín fyrstu klass-
ísku verk og eftir heimkomu
1960 hófst langur tón-
smíðaferill hans með grísku
pólitísku og þjóðlegu ívafi.
Hann hóf þá að semja hið
fræga verk To Axion Esti
við ljóð Elytis og 1964 gerði
hann tónlist við kvikmynd-
ina Grikkinn Zorba sem
hefur verið merkisberi
Grikklands allar götur síð-
an.
Mörg þekkt verk liggja
eftir Þeódórakis frá tímum
heforingjastjórnarinnar
1967-1974. Eitt þeirra er
Canto General við ljóð Pa-
blos Neruda en Mikis
Þeódórakis var á þessum
útlegðarárum ímynd hinnar
miklu andspyrnu gegn her-
foringjunum. Síðar tók við
þátttaka hans í grískum
stjórnmálum. Mikis var
kjörinn þingmaður árin
1981-1993 og ráðherra í
stjórn Kostas Mitsotakis
1990-1992. Of langt mál er
að telja upp öll þau verk
sem Þeódórakis samdi en
eftir hann liggja sinfóníur,
ballettar, óperur, óratoríur,
tónlist við kvikmyndir og
rúmlega 1.000 sönglög sem í
dag eru hluti af hinni sönnu
grísku tónlistararfleifð.
Í júní sl. sóttum við hjón-
in Mikis Þeódórakis heim
og áttum með honum eft-
irminnilega síðdegisstund.
Mikis býr í látlausu húsi við
rætur Akrópólis-hæðarinnar
í Aþenu. Erfitt reyndist að
finna heimili hans þangað til
við fengum leiðsögn ná-
granna að húsi þar sem
margir útigangshundar
halda til en Mikis fæðir
fjölda þeirra með því að
setja út hundamat reglu-
lega. Mikill heiður var fyrir
okkur að fá tækifæri til að
hitta Mikis Þeódórakis og
ræða við hann um ástandið í
Grikklandi og skoðanir hans
á ýmsum sögulegum við-
burðum í tengslum við þró-
un mála undanfarið í sam-
skiptum Grikkja við leiðtoga
ESB og lánardrottna. Tón-
skáldið var nokkuð fróður
um erfiðleika Íslands eftir
bankahrunið 2008 og þátt-
töku allrar íslensku þjóð-
arinnar um lausn Icesave-
deilunnar með lýðræð-
islegum hætti.
Ógleymanlegt var að
hlýða með Mikis á upptökur
með ýmsum tónlistarbrotum
af þekktum sönglögum hans
og hluta af tónleikum þar
sem hann söng sjálfur í Ro-
miosini, verki sem margir
telja eitt af hans róttækustu
tónsmíðum við ljóð eftir Gi-
annis Ritsos. Mikis spurði
hvort tónlist sín nyti hylli á
Íslandi og var ánægður að
heyra að mörg sönglög hans
hafa verið þýdd á íslensku
m.a. af Kristjáni Árnasyni,
formanni Grikklandsvina-
félagsins, til margra ára og
sungin nú síðast á afmæl-
isfundi félagsins í mars sl.
Einnig ræddum við um
hversu mörg verk grísku
meistaranna hafa verið
þýdd á íslensku allt frá dög-
um Sveinbjarnar Egilssonar
til dagsins í dag. Það gladdi
Þeódórakis að heyra um
mikið starf Grikklandsvina
að kynna forna gríska
meistara og sögu landsins.
Ég færði Mikis að gjöf ný-
lega gríska þýðingu á
Brekkukotsannál eftir Hall-
dór Kiljan Laxness, sem
hann kvaðst ætla að kynna
sér vel. Að lokum kvödd-
umst við innilega með tákn
Aþenu, sjálft Meyjarhofið, í
baksýn og var lokakveðjan
til okkar „Stin Islandia –
zhto!“ eða Ísland lengi lifi!
Það er von mín að áður
en of langt um líður verði
haldnir veglegir afmælistón-
leikar hérlendis til heiðurs
Mikis Þeódórakis og hinni
ódauðlegu tónlist hans.
Samtímasaga Grikklands
verður ávallt samofin þess-
ari baráttutónlist sem sam-
einar Grikki og Grikklands-
vini um heim allan.
Fjölmargir Íslendingar hafa
á undanförnum vikum sýnt
grísku þjóðinni samstöðu.
Forsætisráðherra komst vel
að orði, reyndar nokkuð í
anda Þeódórakis, þegar haft
var eftir honum að loknum
maraþonfundinum í Brussel
fyrr í mánuðinum: „Það er
ekki hægt annað en að finna
til með grísku þjóðinni.
Leiðtogar evrulanda rífast
nú um hvort sé betra að
bjóða Grikkjum upp á
skelfilegan endi eða enda-
lausa skelfingu.“ Það væri
vel við hæfi fyrir Íslendinga
að sýna Grikkjum samstöðu
t.d. með heimsókn utanrík-
isráðherra til Aþenu en
þannig mætti styrkja sam-
band landanna. Það er mjög
margt sameiginlegt með Ís-
landi og Grikklandi en báð-
ar eru þjóðirnar útverðir
Evrópu sitt hvorum megin
álfunnar.
Mikis, til hamingju með
daginn!
Eftir Rafn A. Sigurðsson
Afmælisbarnið Mikis Þeódórakis og Rafn A. Sigurðsson, greinarhöfundur.
Höfundur er aðalræðismaður
Grikklands.
Mikis Þeódórakis níræður
Íslendingar hirtu gull og tvö
brons á leikunum í LA um
daginn. Katrín Tanja Davíðs-
dóttir tók gullið, Björgvin
Karl Guðmundsson og Ragn-
heiður Sara Sigmundsdóttir
hirtu bronsið. Til hamingju
með frábæran árangur.
Vesturbæingur.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
CrossFit
Annie Mist Hún hefur unnið tvisvar sinnum í LA.