Jökull


Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 20

Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 20
Fig. 12. Growth of a subglacial, monogenetic volcano. Stage A: A pile of pillow lava forms in deep meltwater lake. Stage B: Slumping on the flanks of the pillow lava pile produces pillow brec- cia. Stage C: Hyaloclastite tuffs are erupted under shallow water conditions. Stage D: A lava cap progrades across its own delta of foreset bedded breccias. Basically from Jones, 1968, with slight modifications. stages. Eruptions from a central crater that would normally produce a lava shield commonly reach a late stage where fluid lava again starts to flow high on the volcanic mound above the influence of ice or meltwater. A lava capping is formed which, how- ever, upon flowing into the surrounding lake crumbles into breccia and forms a delta over which the subaerial lava progrades. The recent Surtsey eruption was similar in character to the latter two stages. Many examples are known where intermediate and acid lava erupted beneath Pleistocene ice sheets. In the case of the more acid members the ensuing volcanic structure formed a steep-sided dome of rhyolite consisting of distinctive rock varieties. Among these are lobes of glassy rhyolite encrusted with a thick layer of pitchstone resemb- ling huge pillows. The lobes are embedded in a granulated glass matrix evidently derived from the crust of the lobes themselves. Rocks belonging to the Upper Pleistocene series can be related to a large extent to volcanic systems that are still active or dormant; the ones regarded as extinct are still recognizable from their topo- graphy and incipient dissection. Altogether some 30 volcanic systems have been defined within the neovolcanic zones of Iceland of which only 6 can be considered extinct (Fjallgardar, Snaefell, Breida- bunga? Esjufjöll, Geysir, Grafningshálsar) since no volcanic activity has occured in them during Post- glacial time. The sequence of glacials and interglacials during the Upper Pleistocene is incompletely known. Very few absolute age data are available and age relationships have to be inferred from indirect evidence. Within the volcanic complexes groups of lava flows alternate with tillite beds and hyalo- clastite rocks giving information about several in- terglacial/glacial cycles. On the Tjörnes Peninsula the lower part of the Upper Pleistocene is represented by a 200 m thick section (Fig. 8) involving two interglacial/glacial cycles. A tillite bed at the base of this section indi- cates that the Matuyama/Brunhes magnetic reversal occured during a cold climate interval. In late Upper Pleistocene time the Tjörnes Peninsula suffered erosion; only occasionally the fringes were covered by volcanic products, among which it is difficult to establish a stratigraphic order. The Snaefellsnes Peninsula may have a longer con- tinuous record of the Upper Pleistocene series but as yet the sections have not been worked out in detail. They include thick piles of subglacial brec- cias, a feature even more characteristic of the Up- per Pleistocene series in southern Iceland. The breccia piles which are commonly several hundred m thick, and only of a local extent, upset to a large degree the stratoid nature which so characterizes the older parts of the volcanic pile in Iceland. As an example a composite stratigraphic column from the Hengill-Grafningshálsar volcanic systems in southwestern Iceland is shown (Fig. 13). It is more 18 JÖKULL 29. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.