Jökull


Jökull - 01.12.1979, Síða 22

Jökull - 01.12.1979, Síða 22
Fig. 14. Extent of main ice sheet in Iceland at the Pleistocene/Holocene transition (10.000 y. ago). Submerged areas are also shown. Compiled from Th. Einarsson, 1973. Slightly modified. South Central Iceland and decreased towards the Reykjanes Peninsula in the southwest and the Slétta Peninsula in the northeast. Within in- dividual volcanic systems eruptions concentrated in the central volcanoes and locally on the fissure swarms. Individual volcanic systems have pro- duced anywhere from negligible amounts of lava and tephra (Tindfjallajökull, Hofsjökull) up to 30—40 km3 (Mýrdalsjökull, Grímsvötn and a fiss- ure swarm north of Torfajökull). Single lava flows measure by volume most commonly between 0.1 —1.0 km3, but the largest fissure lavas are 12 — 15 km3. They are exceeded still in volume by some of the lava shields the largest of which are between 15 and 20 km3. Möst of the lava shields occuring in the axial rift zones formed in early Postglacial time. They seem to be a direct continuation of the type of eruption that prevailed towards the end of the last glaciation giving rise to the table mountains or tuyas which so diversify the landscape of the neovolcanic zones. Besides being common in certain time intervals the lava shields álso appear to be limited by area. Thus the Theistareykir volcanic system in northern Ice- land has produced only lava shields in Postglacial time and so has also the axial rift zone segment between Langjökull and Lake Thingvallavatn. The axial rift zone southwest of Vatnajökull which is parallel to the latter on the other hand has fissure volcanism as the sole type of eruption. These two parallel branches of the axial rift zones thus appear to complement each other as regards lava type and mode of eruption. Lava shields described above are of olivine tholeiite composition. They occur in highly fissured areas and are sometimes fissure aligned. It has been concluded that they started from a fissure, but as the eruption proceeded, the emission of lava came to be concentrated at one point. The lava shield was the result of the piling up of innumerable flow units which issued from a central vent. The rate of effusion of this low viscosity lava appears to have been very low (around 5 m3/s?), but the eruption may instead have continued for years. Eruption of alkali olivine basalt in the flank zones occasionally also produces lava shields of which Surtsey is the most recent and only historic example. Fissure eruptions are quite different in their mode of extrusion. During the first few hours or days the rate of extrusion may exceed 1000 m3/s and the lava spreads rapidly and widely as a simple lava sheet. Lava extrusion then continues at a greatly reduced rate. The fissure lavas are generally more evolved petrologically. Perhaps the different mode of extrusion is a consequence of the depth of origin; the olivine tholeiite of the lava shields being erupted directly from the mantle without a delay in a magma chamber, whereas the olivine free lava of fissure eruptions is erupted after being delayed in magma chambers at crustal levels. 20 JÖKULL 29. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.