Jökull


Jökull - 01.12.1979, Síða 69

Jökull - 01.12.1979, Síða 69
in the Vestmannaeyjar system. The short description on the mineralogy of the Setberg alkalic suite applies also to the Vestmannaeyjar rocks. In addition, basanitic segregation veins occur in the basalts carrying nepheline, analcime, aegirine, amphiboles and aenigmatite. Fig. 8 shows the alkalhsilica plot of analyzed Postglacial basalts from the western Reykjanes Peninsula (Fig. 6) and the eastern volcanic zone (F'g- 7). There appears to be a relation between the distribution of the petrological zones as defined from the study of Postglacial rocks and the crustal structure of Iceland. The depth to the inferred upper mantle (layer 4) boundary is generally 8—9 km below the tholeiitic zones. Moving along the alkalic flank zones away from the tholeiitic zones (Fig. 1), the depth increases and reaches about 14 km depth in the distal ends, concordant with an overall increase in the alkalinity of the alkali basalts produced at the surface. The simplest interpretation of these relations is, that the alkali basalts are generated at greater depths and consequently higher pressures than the tholeiites, and may therefore represent different degrees of melting of similar mantle material. An important feature of the Postglacial basalts is the compositional variation within the tholeiites of the axial zone which reaches maximum in central Iceland. Moving from typical mid-ocean ridge basalt (MORB) compositions about 400 km south of Reykjanes, the chemical transition is gradual towards middle Iceland and the maximum or minimum value encountered in the basalts in each part of the rift zone rises or falls at the same time as the scatter of values increases. In North Iceland, however, an abrupt transition across the Tjörnes Fracture Zone is indicated. Fig. 9 for example shows the variation of KaO in the axial rift tholeiites with distance along the ridge axis in the Iceland area. The geochemical gradient across Ice- land has been much discussed. Several investigators favour a multiple source hypothesis in a rising hot mantle plume to explain these rela- tions. Fig. 9 moreover indicates that maximum total discharge rate in this region of the Mid-Atlantic Ridge is reached just south of Central Iceland, with an output per unit length of ridge at least 4—5 times higher than just south or north of Iceland. Gabbroic nodules Friable and porous gabbroic nodules are common in the basic rocks, preferably in tholeiitic lavas and tephras. The gabbroic nodules are generally less than 6—8 cm in diameter, the grain size being usually between 1 and 5 mm. Those found in basalts only rarely show any reaction relation with the host rock. Plagioclase is commonly the dominating phase, in association with clinopyroxene, olivine, orthopyroxene and magnetite. Amphiboles and apatite are only rarely observed. Some of the nodules exhibit igneous layering and heteradcumulate and adcumulate textures taken to be indicative of an accumulative origin. There are strong indications that these nodules are formed freely floating. On the basis of general similarities of the host rocks, the nodules in the basalts can be suggested to be autoliths formed at shallow depth. Gabbroic nodules in andesitic TABLE 2. Estimates on volume (km3) and relative abundance (%) of extruded rocks during Postglacial time in the eastern volcanic zone, and all the active volcanic zones. EASTERN VOLCANIC ZONE POSTGLACIAL ACTIVE ZONES Rock type Tholeiitic Tran- sitional Alkalic Total km3 % Total km3 % Basalt 107 65 3.7 : 176 87 390 92 Basaltic andesite* .... 0? 14.0 0.2 : 14.2 7 17 4 AndesiteT ? 3.7 0 : 3.7 2 5 1 Dacite-rhyolite 0 8.2 0 : 8.2 4 11 3 107 91 3.9 202 423 *Hawaiite-mugearite in the alkalic series + Benmoreite in the alkalic series JÖKULL 29. ÁR 67
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.