Jökull


Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 69

Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 69
in the Vestmannaeyjar system. The short description on the mineralogy of the Setberg alkalic suite applies also to the Vestmannaeyjar rocks. In addition, basanitic segregation veins occur in the basalts carrying nepheline, analcime, aegirine, amphiboles and aenigmatite. Fig. 8 shows the alkalhsilica plot of analyzed Postglacial basalts from the western Reykjanes Peninsula (Fig. 6) and the eastern volcanic zone (F'g- 7). There appears to be a relation between the distribution of the petrological zones as defined from the study of Postglacial rocks and the crustal structure of Iceland. The depth to the inferred upper mantle (layer 4) boundary is generally 8—9 km below the tholeiitic zones. Moving along the alkalic flank zones away from the tholeiitic zones (Fig. 1), the depth increases and reaches about 14 km depth in the distal ends, concordant with an overall increase in the alkalinity of the alkali basalts produced at the surface. The simplest interpretation of these relations is, that the alkali basalts are generated at greater depths and consequently higher pressures than the tholeiites, and may therefore represent different degrees of melting of similar mantle material. An important feature of the Postglacial basalts is the compositional variation within the tholeiites of the axial zone which reaches maximum in central Iceland. Moving from typical mid-ocean ridge basalt (MORB) compositions about 400 km south of Reykjanes, the chemical transition is gradual towards middle Iceland and the maximum or minimum value encountered in the basalts in each part of the rift zone rises or falls at the same time as the scatter of values increases. In North Iceland, however, an abrupt transition across the Tjörnes Fracture Zone is indicated. Fig. 9 for example shows the variation of KaO in the axial rift tholeiites with distance along the ridge axis in the Iceland area. The geochemical gradient across Ice- land has been much discussed. Several investigators favour a multiple source hypothesis in a rising hot mantle plume to explain these rela- tions. Fig. 9 moreover indicates that maximum total discharge rate in this region of the Mid-Atlantic Ridge is reached just south of Central Iceland, with an output per unit length of ridge at least 4—5 times higher than just south or north of Iceland. Gabbroic nodules Friable and porous gabbroic nodules are common in the basic rocks, preferably in tholeiitic lavas and tephras. The gabbroic nodules are generally less than 6—8 cm in diameter, the grain size being usually between 1 and 5 mm. Those found in basalts only rarely show any reaction relation with the host rock. Plagioclase is commonly the dominating phase, in association with clinopyroxene, olivine, orthopyroxene and magnetite. Amphiboles and apatite are only rarely observed. Some of the nodules exhibit igneous layering and heteradcumulate and adcumulate textures taken to be indicative of an accumulative origin. There are strong indications that these nodules are formed freely floating. On the basis of general similarities of the host rocks, the nodules in the basalts can be suggested to be autoliths formed at shallow depth. Gabbroic nodules in andesitic TABLE 2. Estimates on volume (km3) and relative abundance (%) of extruded rocks during Postglacial time in the eastern volcanic zone, and all the active volcanic zones. EASTERN VOLCANIC ZONE POSTGLACIAL ACTIVE ZONES Rock type Tholeiitic Tran- sitional Alkalic Total km3 % Total km3 % Basalt 107 65 3.7 : 176 87 390 92 Basaltic andesite* .... 0? 14.0 0.2 : 14.2 7 17 4 AndesiteT ? 3.7 0 : 3.7 2 5 1 Dacite-rhyolite 0 8.2 0 : 8.2 4 11 3 107 91 3.9 202 423 *Hawaiite-mugearite in the alkalic series + Benmoreite in the alkalic series JÖKULL 29. ÁR 67
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.