Fréttablaðið - 10.05.2016, Blaðsíða 12

Fitul’til og
pr—teinr’k . . .
… og passar með öllu
www.ms.is
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA

Flísabúðin
Stórhöfða 21 | s: 545 5500 | flis.is
Finndu okkur
á facebook
Gæði og g
læsileiki e
ndalaust ú
rval af há
gæða flísu
m
umhverfismál „Til skamms tíma
hefur verið einn stærsti sjóbirtings-
stofn landsins í Grenlæk. Heima-
menn hafa lýst því að stór hluti af
læknum er kominn á þurrt og á því
svæði er skaðinn skeður, og ljóst að
stofnar á vatnasvæðinu eru í bráðri
hættu,“ segir Magnús Jóhannsson,
sviðstjóri á umhverfissviði og settur
forstjóri Veiðimálastofnunar, um
vatnsþurrð í Grenlæk á stórum
hluta árinnar.
„Við teljum að það þurfi bráðaað-
gerðir til að koma vatni í lækina, en
hvernig það verður gert er vatna-
fræðinga að svara,“ segir Magnús.
Einnig eru Tungulækur, Sýrlækur
og Jónskvísl meðal þeirra vatna-
svæða í Landbroti sem eru í hættu
en Skaftárhlaupið í haust veldur því
að vatn berst ekki undan Eldhrauni
vegna gríðarlegs aurburðar sem
flóðinu fylgdi.
Magnús segir að ekki séu aðeins
sjóbirtingsstofnar í hættu heldur er
í Grenlæk, sem er á náttúruminja-
skrá, merkilegur bleikjustofn sem
hefur verið á miklu undanhaldi –
sá stofn sé frumefnið í bleikjueldi
á Íslandi að hluta. Eins sé lífríkið
á svæðinu merkilegt í öðru tilliti –
fuglar og annað lífríki.
Heimamenn deila við Orkustofn-
un um aðgerðir vegna vatnsþurrð-
arinnar. Eva Björk Harðardóttir,
oddviti Skaftárhrepps, sagði um
helgina í viðtali við RÚV að tjónið
væri „ógurlegt“, og gerði grein fyrir
því að beiðnum um aðgerðir mæti
Orkustofnun með þeim svörum að
vatnaveitingar séu leyfisskyld fram-
kvæmd og ekki uppi á borðinu.
„Það takast á sjónarmið vega-
gerðar, landgræðslu og svo lífríkis í
lindarvötnunum. Menn eru ekki á
eitt sáttir en þá er ljóst að ef ár og
lækir renna ekki þá deyr allt lífríki –
og þar á meðal fiskurinn, eðli máls-
ins samkvæmt. Skaði eins og þessi
mun vara um margra ára skeið og
hefur gerst áður,“ segir Magnús og
vísar til þess að árið 1998 þornaði
farvegur Grenlækjar á tuttugu kíló-
metra kafla með tilheyrandi skaða
fyrir lífríkið.
Magnús segir að í neðri hluta
Grenlækjar séu enn aðstæður fyrir
uppeldi seiða, en ef ekki komi til
bráðaaðgerða muni ástandið versna
enn verði ekkert að gert. Ljóst sé að
vatn sem fer út á hraunið skili sér
út í lækina og það sé ekki flókið að
bregðast við. Nú gefist til dæmis
tækifæri að veita vatni úr Skaftá inn
á Eldhraun um Brest með aðferðum
sem séu handbærar, enda rennur
áin kristaltær þessa dagana og
myndi ekki auka á framburðinn sem
er rót vandans.
„Ef vilji væri fyrir hendi þá er
þetta hægt. Það verður að bregðast
við þessu, eins og við höfum bent á
um langt árabil,“ segir Magnús en
alvöru rigningar duga ekki til nema
þá með miklum leysingum og snjó-
bráð á hálendinu svo vaxi verulega
í Skaftá. svavar@frettabladid.is
Lífríkið í bráðri hættu
og skaðinn víða skeður
Vatnsþurrð í ám og lækjum í Landbroti þýðir aðeins eitt – lífríki vatnasviðsins
er í bráðri hættu. Einn stærsti sjóbirtingsstofn landsins – í Grenlæk – hefur þegar
fengið högg. Bráðaaðgerða er þörf, segir sérfræðingur Veiðimálastofnunar.
Í Landbroti eru ár horfnar á stórum svæðum, eins og sést hér á Tungulæk en sama staða er í Grenlæk. Mynd/Hörður Eyþórsson
menntamál Það vantar fimmtán til
tuttugu milljarða króna inn í háskóla-
kerfið til að ná svokölluðu Norður-
landameðaltali á hvern nemenda
á árinu 2020. Þetta er mat Jóns Atla
Benediktssonar, formanns samstarfs-
nefndar háskólastigsins og rektors
Háskóla Íslands. Rektorar íslenskra
háskóla lýsa yfir gríðarlegum von-
brigðum vegna fjárveitinga til háskóla
í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar
fyrir árin 2017 til 2021.
Útgjaldarammi til háskólastigs er
á bilinu 39,3 milljarðar til 41,8 millj-
arðar á næstu fimm árum. „Þetta er
lágur byrjunarpunktur og allt of lítil
aukning milli ára. Mennta- og menn-
ingarráðuneytið stefndi að því að ná
svokölluðu Norðurlandameðaltali
per nemanda á árinu 2021. En þetta
er langt frá því, til að ná því þyrfti að
fækka verulega nemendum,“ segir
Jón Atli.
Jón Atli segir þörf á auknu fjár-
magni vegna þess að nemendahópar
séu allt of stórir í háskólum hérlendis,
og ekki sé hægt að sinna nemendum
nægilega vel. Rannsóknarinnviðir eru
einnig gríðarlega veikir eftir mikinn
niðurskurð.
„Við höfum verið að rétta úr kútn-
um á undanförnum árum, en ef við
skoðum frá því rétt fyrir hrun þá er
það sem greitt er að meðaltali fyrir
hvern nemanda fimmtán prósentum
lægra í dag. Við teljum það gríðar-
lega mikilvægt að eitthvað verði gert
í þessu, og vonumst til að þessu verði
breytt hið allra fyrsta," segir Jón Atli
Benediktsson. – sg
Lýsa yfir vonbrigðum
vegna fjárveitinga
Hlutfall nemenda á hvern kennara í íslenskum háskólum er mjög hátt að sögn
rektors HÍ. FréTTabLaðið/anTon brink
Jón atli
benediktsson,
rektor Háskóla
Íslands.
Það verður að
bregðast við þessu,
eins og við höfum bent á um
langt árabil
Magnús Jóhanns-
son, settur forstjóri
Veiðimálastofnunar
1 0 . m a í 2 0 1 6 Þ r i Ð J u D a G u r12 f r é t t i r ∙ f r é t t a B l a Ð i Ð
1
0
-0
5
-2
0
1
6

0
4
:1
4
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
1
K
_
N
Ý.
p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
6
0
-2
D
9
8
1
9
6
0
-2
C
5
C
1
9
6
0
-2
B
2
0
1
9
6
0
-2
9
E
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
0
4
8
s
_
9
_
5
_
2
0
1
6
C
M
Y
K