Fréttablaðið - 10.05.2016, Blaðsíða 14

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Barnabætur hér á landi eru nú nánast eins og styrkur til fátækra og mjög ólíkar barnabótum annars staðar á Norðurlöndum. Meginmarkmið
ríkisstjórnarinnar, samkvæmt nýrri fjármálaáætlun, er
að barnabætur verði eingöngu stuðningur við tekju-
lægstu fjölskyldurnar. Farið er eftir tillögum Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins um endurskoðun barnabótakerfisins.
Sjóðurinn ráðleggur ríkisstjórninni að einfalda kerfið og
beina greiðslum til lágtekjuheimila með hærra skerð-
ingarhlutfalli miðað við laun. Einnig leggur sjóðurinn
til að einstæðir foreldrar fái ekki hærri greiðslur en sam-
býlisfólk. Þannig verði einungis greidd ein föst fjárhæð
fyrir börn undir 18 ára aldri og aldrei með fleiri börnum
en þremur. Þetta þekkist hvergi á Norðurlöndunum.
Furðu sætir að ríkisstjórnin leiti til Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins um útfærslu barnabóta þegar beinast liggur
við að líta til hinna norrænu ríkjanna. Þar eru bæturnar
almennt ekki tekjutengdar og eru fyrst og fremst hugs-
aðar til að jafna stöðu barnafólks við hina sem ekki eru
með börn á framfæri. Ótekjutengdar barnabætur draga
einnig síður úr sjálfstæði og atvinnuþátttöku kvenna en
tekjutengdar bætur. Ungar fjölskyldur annars staðar á
Norðurlöndunum munar um stuðninginn sem barna-
bætur veita og jöfnunarhlutverk þeirra er mikilvægt.
Vinstristjórnin hækkaði barnabætur um leið og hún
komst í færi til þess. Haustið 2012 unnum við í fjár-
málaráðuneytinu ný viðmið fyrir úthlutun barnabóta.
Greiðslurnar hækkuðu og náðu lengra upp eftir tekju-
skalanum en áður. Hugmyndin var að hækka barna-
bæturnar í skrefum í átt að ótekjutengdu kerfi hinna
norrænu ríkjanna. Því samþykkti Alþingi 30 prósenta
hækkun barnabóta í fjárlögum 2013. Núverandi ríkis-
stjórn fer í þveröfuga átt og hefur á kjörtímabilinu hert
á tekjutengingu. Jafnaðarmenn tækju ekki einu sinni til
athugunar tillögur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um barna-
bætur í líki fátækrastyrks. Barnabótakerfi líkt hinna
norrænu ríkjanna er okkar fyrirmynd enda góð reynsla
af þeim fyrir börnin og foreldra þeirra. Verði jafnaðar-
menn í næstu ríkisstjórn munum við standa við bakið á
barnafjölskyldum.
Barnabætur eða
fátækrastyrkur?

Furðu sætir
að ríkis-
stjórnin leiti
til Alþjóða-
gjaldeyris-
sjóðsins um
útfærslu
barnabóta
þegar beinast
liggur við að
líta til hinna
norrænu
ríkjanna.
Oddný G.
Harðardóttir
þingmaður
Samfylkingar-
innar
BÍLDSHÖFÐA
AKUREYRI
SELFOSSI
11.990
EM
TREYJAN
Barnastærðir:
10.990
Fullorðinsstærðir
ALLT FYRIR
BOLTANN!
ÁFRAM
ÍSLAND!
Því hefur verið haldið fram að á óvissutímum sé þörf fyrir holdtekju sjálfstraustsins á Bessastöð-um. Styrka hönd sem geti leitt þjóðina gegnum óvissuna. Einhvern með bjargfasta sannfæringu fyrir hlutunum. En vald spillir og efinn er mikil-
vægur hluti af heilbrigðri dómgreind.
Oft er mikilvægt að spegla nútímann við sambærilegar
aðstæður úr fortíðinni því sagan geymir mikilvæga lær-
dóma. Á Bessastöðum er þörf fyrir einstakling með sjálfs-
traust en líka einstakling sem hefur auðmýkt og getur
beitt völdum sínum af varfærni. Ólafur Ragnar Grímsson,
fráfarandi forseti, sagði við opnun Kristjánsstofu á Dalvík
í maí 2005 að í sögunni hefði „enginn forseti þurft að
glíma við jafnmiklar þrautir á vettvangi þjóðmálanna“
og Kristján Eldjárn gerði í sinni embættistíð sem forseti.
Kristján sat í embætti 1968-1980 og hafði engan bak-
grunn í stjórnmálum. Hann var aldrei bundinn neinum
stjórnmálaflokki. Einu afskipti hans af þjóðmálum voru
í því fólgin að standa vörð um frelsi Íslands og sjálfstæði,
tungu þess og menningu. Hann var jarðbundinn og yfir-
vegaður fræðimaður sem sýndi hins vegar ótrúlega festu
þegar á reyndi við flókin viðfangsefni í embætti forseta. Í
aðdraganda kosninganna 1968 sögðu fylgjendur Gunn-
ars Thoroddsen að reynsluleysi Kristjáns í stjórnmálum
yrði honum fjötur um fót því sá sem hefði alla tíð sinnt
fræðistörfum gæti ekki valdið því að annast samskipti við
stjórnmálaleiðtoga. Allt reyndist þetta hræðsluáróður
sem átti ekki við nein rök að styðjast.
Við erfiðar stjórnarmyndanir er mikilvægt að á Bessa-
stöðum sitji mannasættir. Hlutleysi Kristjáns Eldjárns
kom fram í umburðarlyndi þegar hvorki gekk né rak við
stjórnarmyndanir. Í því birtist virðing fyrir lýðræðinu
og valdheimildum embættisins.
Það er ákveðinn misskilningur að farsælustu einstakl-
ingarnir sem veljast til ábyrgðarstarfa í þjóðfélaginu séu
einhvers konar björg mannlegrar tilveru sem láta ekki
hagga sér. Efinn er mikilvægur eiginleiki þegar stórar
ákvarðanir eru teknar. Það er ekki heilbrigt og eðlilegt
að valdhafarnir séu svo blindaðir af eigin sjálfstrausti og
ofmetnaði að þeir geti ekki efast. Og vandaðar ákvarð-
anir krefjast ráðgjafar góðra manna. Einstaklingar með
sjálfstraust efast um eigin dómgreind og þekkingu upp
að heilbrigðum mörkum.
Íþróttasálfræðingarnir Robert S. Weinberg og Daniel
Gould hafa sýnt fram á að oftrú (e. overconfidence) er í
raun falskt öryggi sem þýðir að sjálfstraust þeirra sem
þjást af slíku er í raun stærra og meira en hæfileikar
þeirra gefa tilefni til. Frammistaðan versnar ef fólk
heldur að það þurfi ekki að undirbúa sig til að vinna
verkið. Þótt Gould og Weinberg hafi skrifað þetta með
íþróttamenn í huga gilda nákvæmlega sömu mæli-
kvarðar í atvinnulífinu og stjórnmálum. Rétt eins og
menn gjalda í dag varhug við oftrú bankamanna á eigin
hæfileikum og getu gildir slíkt hið sama um fólk í valda-
stöðum í samfélaginu. Brýnt er að menn með mikil völd
búi yfir nauðsynlegri auðmýkt og varfærni til þess að
geta farið með slík völd.
Þjóðin velur sinn forseta. Það er hins vegar mikil-
vægt að menn láti ekki blekkjast af sýndarmennsku
og hræðsluáróðri í aðdraganda kosninga. Það er engin
óvissa fram undan á Íslandi og lýðræðið hefur sinn gang.
Efinn
Það er ekki
heilbrigt og
eðlilegt að
valdhafarnir
séu svo
blindaðir af
eigin sjálfs-
trausti og
ofmetnaði að
þeir geti ekki
efast.
Takk
Gríðarlega mikilvægur maður
er að hætta. Hann mun ekki
endurnýja samning sinn við
þjóðina sem hann hefur leitt
í gegnum marga sigra og sára
ósigra um árabil. Þegar á móti
blés stóð hann þögull sem
klettur í stafni skipsins og þegar
vel gekk brosti hann hæverskur
í kampinn yfir velgengni
íslensku þjóðarinnar. Hann
var fastur fyrir og ákveðinn en
lét ekki óþarflega mikið fyrir
sér fara. Þrátt fyrir skýran vilja
annarra verður honum ekki
haggað í ákvörðun sinni um
að stíga niður og gefa öðrum
manni sviðið. Þessi maður er
Lars Lagerbäck, þjálfari lands-
liðs Íslands í knattspyrnu karla.
Spaugstofan
Örn Árnason leikari mun hafa
mikið að gera á næstunni í
ljósi þess að Davíð Oddsson
er kominn aftur á sjónarsvið
stjórnmálanna. Örn túlkaði
Davíð í ógleymanlegu lokalagi
skaupsins 2001 og rappaði:
„Þegar þú ert kominn oní holu,
hættu að moka.“ Í Spaugstof-
unni klæddi Örn sig eitt sinn
sem barnalegan Davíð og fór
með eftirfarandi vísu: „Punktur,
punktur, komma strik. Þetta
er hann Óli prik. Haus, magi,
hendur, fætur. Er hann Óli ekki
sætur? Fingur, eyru, háls og hár,
forseti og kóngur kl … En það er
ég sem á að vera forsetinn! Það
er ég!“ snaeros@frettabladid.is
1 0 . m a í 2 0 1 6 Þ R I Ð J U D a G U R14 s k o Ð U n ∙ F R É T T a B L a Ð I Ð
SKOÐUN
1
0
-0
5
-2
0
1
6

0
4
:1
4
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
6
0
-3
C
6
8
1
9
6
0
-3
B
2
C
1
9
6
0
-3
9
F
0
1
9
6
0
-3
8
B
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
4
8
s
_
9
_
5
_
2
0
1
6
C
M
Y
K