Skólavarðan - 01.06.2008, Blaðsíða 10

10
KYNNISFERÐ TIL SvíþjóÐAR
SKÓLAVARÐAN 4.TBL. 8. ÁRG. 2008
Í nóvember sl. fór þrjátíu manna hópur
kennara við Grunnskólann á Egilsstöðum og
Eiðum til fundar við kennara og nemendur
í Helsingjaborg í Svíþjóð. Helsingjaborg er
hundrað og fimmtíu þúsund manna borg við
Eyrarsund og eru skólayfirvöld þar í fremstu
röð hvað varðar einstaklingsmiðað nám, en
skólar borgarinnar hafa unnið að því verkefni
í þrettán ár.
Alls kynntu kennararnir frá Íslandi sér sex
sænska skóla og var skipt í þrjá hópa eftir
aldri nemendanna sem þeir heimsóttu. Hver
hópur fór í tvo skóla og dvaldi heilan skóladag
í hvorum þeirra. Kennurum gafst færi á að
ræða við nemendur, kennara og stjórnendur
í skólunum og fylgjast með daglegu
skólastarfi. Í lok hvers heimsóknardags hittist
allur hópurinn í ráðhúsi Helsingjaborgar
með starfsfólki skólayfirvalda. Þar var kynnt
skólaþróun síðustu ára og stefnumörkun
borgarinnar, auk þess sem spurningum
var svarað. Fjórir þættir skólastarfsins voru
einkum rannsakaðir í þessari heimsókn,
en þeir eru einstaklingsmiðað nám, feril-
möppur nemenda, teymisvinna kennara og
þemanám.
Einstaklingsmiðað nám
Í öllum skólunum er unnið með ein-
staklingsbundin markmið nemenda sem
þeir setja sér í samráði við foreldra og
kennara. Markmiðin eru til umræðu í
foreldraviðtölum tvisvar til þrisvar sinnum
á ári. Hver nemandi setur sér tvö til þrjú
markmið á önn og kennarinn aðstoðar svo
við að skipta þeim niður í undirmarkmið.
Markmið nemenda eru mismunandi,
félagsleg, hegðunarleg og námsleg, og þau
eru mjög sýnileg á skólaborðum, uppi á
veggjum og í leiðarbókum sem nemendur
halda. Nemendur eru einnig sjálfir mjög
meðvitaðir um markmið sín og ígrunda
vikulega í leiðarbók hvernig þeim hafi
gengið að nálgast þau. Í nokkrum skólum
nota nemendur marglita hatta Edwards
de Bonos (sjá mynd) til þess að aðstoða
sig við að ígrunda. Hattarnir eru einnig
notaðir í annarri vinnu, eins og við að rýna í
blaðagreinar. Það sem vakti athygli okkar var
að engin áhersla virtist lögð á að duglegir
nemendur færu hraðar yfir námsefnið og
styttu þannig grunnskólagöngu sína. Meiri
áhersla var lögð á að leggja fyrir nemendur
misþung verkefni í sama viðfangsefni.
Ferilmöppur nemenda
Ætlast er til þess að allir nemendur í Hels-
ingjborg eigi ferilmöppur um nám sitt og
skólagöngu. Skólarnir sem íslenski hópurinn
heimsótti voru mislangt komnir í vinnu við
að innleiða og þróa möppurnar. Hópur
stjórnenda og kennara hafði heimsótt skóla á
Nýja Sjálandi nokkrum árum áður til þess að
kynna sér sérstaklega ferilmöppur og notkun
þeirra, auk einstaklingsmiðunar. Möppurnar
eru mikið notaðar í sumum skólanna og
mikil vinna hefur verið lögð í ýmiss konar
matsgögn, svo sem sóknarkvarða, marklista,
sjálfsmat og fleira. Annars staðar er vinnan
auðsjáanlega ekki jafn langt á veg komin.
Nemendur setja ýmis persónuleg verkefni
í möppurnar sem gefa upplýsingar um þá
sjálfa, hvað þeim þykir gaman að gera og
fleira í þeim dúr. Einnig eru snældur og
myndbönd hluti af sumum möppunum. Það
vakti athygli okkar að í ferilmöppunum voru
ekki ljósmyndir af nemendum og lítið af
skapandi verkefnum. Mest var af skriflegum
verkefnum, ýmiss konar matsverkefnum og
matslistum.
Teymiskennsla
Eitt af því sem við höfðum sérstakan áhuga
á að skoða var teymisvinna kennara. Nokkrir
af þeim skólum sem við heimsóttum höfðu
tekið þátt í þróunarverkefni frá árinu 2000 um
að leggja hefðbundnar stundaskrár á hilluna.
Þess í stað var tekin upp teymiskennsla. Þrír
til fjórir kennarar kenna hverjum árgangi
(40-60 börnum). Þeir mynda teymi um
nemendahópinn og taka ábyrgð á kennslu
Fjárhæð fylgir hverjum nemanda
LJósmyndir frá höfundum
Kennarar við Grunnskólann á Egilsstöðum og Eiðum heimsækja skóla í Helsingjaborg og
kynnast marglitum höttum, ferilmöppum og frímínútum sem eru teknar þegar hentar.
Í öllum aðstæðum er hægt að beita
mismunandi sjónarhornum og ýmiss
konar nálgun. Edward de Bono þróaði
aðferð sem hann kallaði „sex hattar
hugsunar“ til að auðvelda fólki að þjálfa
með sér ýmsar aðferðir til að fást við
hlutina. Græni hatturinn er til að mynda
hattur skapandi hugsunar og sá svarti
er táknmynd fyrir að íhuga hindranir og
takmarkanir.