Fréttablaðið - 02.08.2016, Qupperneq 15

Starfsfólk þeirra deilda sem kenndar eru við velferð, félags-mál eða fjölskyldumál hefur
umsjón með þeim skjólstæðingum
sem illu heilli þurfa að reiða sig á
fjárhagsaðstoð sveitarfélaga. Því
fylgir mikil ábyrgð.
Til að fá framfærslu þarf að upp-
fylla allskonar skilyrði sem ég ætla
ekki tíunda hér, enda virðist það
vera misjafnt eftir því hvaða sveitar-
félag um ræðir. Ætla þó að geta þess
að óstaðfestar sögur um þessi mál
benda til að fólki sé jafnvel mis-
munað eftir hverfum innan sama
sveitarfélags.
Nú veit ég um skjólstæðing sem
fékk ekki framfærslu sem von var
á núna um mánaðamótin júní-júlí.
Ástæðan sem var gefin upp er að
málinu var frestað. Engar frekar
skýringar. Fundur er hjá viðkom-
andi stofnun viku seinna. Þá verður
málið tekið fyrir.
Maður spyr sig hvort þetta séu
geðþóttaákvarðanir ráðgjafanna
eða handónýtt kerfi. Nema hvort
tveggja sé. Þetta er ótækt og niður-
lægjandi. Að þurfa að bugta sig og
beygja fyrir félagsráðgjafa í hverjum
mánuði til að fá framfærslu til að lifa
er auðmýkjandi en dugar ekki til.
Málinu bara frestað. Og viðkom-
andi upp á náð og miskunn vina og
vandamanna kominn.
Í 8. gr. í reglum um fjárhagsaðstoð
hjá þessu tiltekna sveitarfélagi segir:
„Heimilt er að synja umsækjendum
um fjárhagsaðstoð sem eru í neyslu
áfengis eða annarra vímuefna en
bjóða aðstoð til að fara í áfengis/
vímuefnameðferð. Heimilt er að
veita þessum aðilum ½ grunnfjár-
hæð í sérstökum undantekninga-
tilfellum.“
Já, takið eftir þessu: „Heimilt er að
synja umsækjendum um fjárhagsað-
stoð sem eru í neyslu áfengis …“
Samkvæmt vef landlæknis
drukku 46% karlmanna á aldrinum
51-60 ára áfengi vikulega eða oftar á
árinu 2007. Sama ár drukku aðeins
6% kvenna á aldrinum 31-50 ára
aldrei áfengi.
Sambærilegar tölur fyrir karl-
menn sem drekka aldrei eru u.þ.b.
5-8 %, misjafnt eftir aldri. Það þarf
ekki að fara nánar í þessar tölur
en þær gefa vel til kynna hversu
fáránleg og opin þessi regla nr. 8 er.
Hún gefur þeim sem sem á heldur
fullkomið vald til að hafna mikl-
um meirihluta þeirra sem sækja
um fjárhagsaðstoð. Á grundvelli
8. reglu. Hún býður líka upp á geð-
þóttaákvarðanir ráðgjafanna.
65. gr. Stjórnarskrárinnar hljóðar
svona:
„Allir skulu vera jafnir fyrir lögum
og njóta mannréttinda án tillits til
kynferðis, trúarbragða, skoðana,
þjóðernisuppruna, kynþáttar, litar-
háttar, efnahags, ætternis og stöðu
að öðru leyti. Konur og karlar skulu
njóta jafns réttar í hvívetna“.
Og 76. greinin:
„Öllum, sem þess þurfa, skal
tryggður í lögum réttur til aðstoð-
ar vegna sjúkleika, örorku, elli,
atvinnuleysis, örbirgðar og sam-
bærilegra atvika. Öllum skal
tryggður í lögum réttur til almennr-
ar menntunar og fræðslu við sitt
hæfi. Börnum skal tryggð í lögum
sú vernd og umönnun sem velferð
þeirra krefst.“
Ekki verður annað séð en að
áðurnefnd regla 8 stangist á við
stjórnarskrána auk þess að opna
á geðþóttaákvarðanir sem jafnvel
gætu byggst á fordómum og fáfræði
félagsráðgjafa.
Í þessu tiltekna máli fékk viðkom-
andi einstaklingur borgað föstu-
daginn 8. júlí og þá 1/3 eða samtals
98 þús. krónur.
Sá sem þarf að þiggja félóbætur er
oftast ekki á hápunktinum í lífi sínu.
Það sækist enginn eftir því að
lifa á því og þurfa auk þess að fara
í gegnum þann hreinsunareld sem
fólki er gert að ganga í gegnum.
Það hlýtur að vera markmið félags-
kerfisins að byggja upp en ekki rífa
niður. En of oft gerir það þveröfugt,
það brýtur niður sjálfsvirðinguna
að þurfa að standa í þessum ósann-
gjörnu viðskiptum til þess að hafa
fyrir nauðþurftum. Eða ekki, því
deila má um hvort upphæð sú sem
í boði er dugi til framfærslu ein-
staklings á mánuð. Dæmi það hver
sem vill. Eða vera jafnvel hafnað af
einhverjum óljósum ástæðum sem
faldar eru á bak við reglu nr. 8.
Margir eru of vanmáttugir til að
sækja rétt sinn í flókið félagskerfið
og verða því af þeirri aðstoð sem
þeir hafa rétt til samkvæmt lögum.
Kerfið er orðið að skrímsli sem lifir
fyrir sjálft sig og starfsfólkið en ekki
skjólstæðingana. Það er fremur
sorglegt.
Ég skora á sveitarfélög sem hafa
reglur á borð við 8. reglu að fara í
naflaskoðun og hreykja sér varlega
af titlum einsog „fjölskyldubærinn“
eða hvað annað sem þeim dettur í
hug að upphefja sig með.
Vald félagsráðgjafans
Haukur
Hauksson
verktaki
Já, takið eftir
þessu: „Heimilt
er að synja
umsækjendum um fjár-
hagsaðstoð sem eru í neyslu
áfengis …“
Það ríkir varhugavert ástand á alþjóðavettvangi. Lykilorðin flóttamannavandi, Brexit,
Erdogan og Úkraína minna á sumt
það sem bæst hefur við á öld hryðju-
verka, sem gekk í garð með árásinni
á Tvíburaturnana í New York og
Pentagon-bygginguna í Washington
11. september 2001. Þessar þaul-
skipulögðu fjöldamorðsaðgerðir
kostuðu 3.000 manns lífið. Heims-
byggðin brást við og deildi sorg og
vanmáttar kennd með Bandaríkja-
mönnum. Svipaðir strengir voru
snertir síðar við hryðjuverkaárás-
irnar í London, París og Brussel.
Fjöldi Íslendinga gjörþekkir þessar
og aðrar borgir Evrópu og Banda-
ríkjanna, að ekki sé minnst á Nice
sem þúsundir Íslendinga höfðu
notið að heimsækja í HM-keppn-
inni í fótbolta. Íslendingar tengjast
þjóðum Evrópu tilfinningaböndum
en hryðjuverkamenn Íslamska rík-
isins þekkja engin landamæri á því
svæði vestrænnar samvinnu, sem
við tilheyrum og á sín grunngildi í
frelsi og lýðræði.
Hernaður hryðjuverka, hin nýja
ógn, var væntanlega ófyrirséður
þegar ákvæði 5. greinar Atlants-
hafssáttmálans, um að árás á einn
sé árás á alla, voru samþykkt 1949.
Engu að síður varð greinin virk
vegna árásarinnar á Tvíburaturnana
og ekki stóð á samstöðu lýðræðis-
þjóða. En naumast var furða að leyst
var úr læðingi stórátak gegn hryðju-
verkum eftir árásirnar á Bandaríkin
2001, sem verður forgangsmál hjá
George W. Bush forseta. Innrás í Írak
er afleiðingin, en við mikið mann-
dráp og eyðileggingu í sigurlausu
stríði rýrðu Bandaríkjamenn tiltrú
sína heima og erlendis.
Við sem aðrir njótum átaks
bandalagsþjóða að brjóta á bak
aftur yfirráð ISIS í Írak og Sýr-
landi. Þar eru þjálfunaraðstöður
sem draga að sér fjölda aðkominna
hryðjuverkamanna frá Evrópu-
löndum. Varnir gegn hryðjuverkum
byggjast mikið á samvinnu og upp-
lýsingaskiptum bandalagsríkja til
að torvelda undirbúning hryðju-
verkastarfsemi. Í ljós kemur æ
betur að eftirlit allt með þessum ill-
virkjum, sem nota sér duldar leiðir
samskipta á internetinu, krefst mjög
aukins netöryggis . En þegar á hólm-
inn er komið er átakið gegn því sem
skellur yfir, eða er aftrað, í höndum
löggæslu og öryggissveita í löndun-
um sjálfum. Eðli málsins samkvæmt
er það fyrsta skylda stjórnvalds að
gæta öryggis borgara í eigin lög-
sögu og þróunin í nágrannlöndum
um aukna öryggisgæslu er rækilega
kynnt í fjölmiðlum. Eigum við því
ekki að hverfa frá þeirri kenningu
að við séum stikkfrí frá vopna-
burði? Að sjálfsögðu á að vera sýni-
leg vopnuð gæsla við aðsetur æðstu
stjórnar landsins og flugstöðina í
Keflavík með þeim fáránlega fjölda
ferðamanna sem flugfélög flytja inn
í landið. Örtröð af þeirra völdum
blasir við og í gær var upplýst að
Vestmannaeyingar komast ekki að
vild með Herjólfi!
Við lok síðari heimsstyrjaldarinn-
ar var stofnun Sameinuðu þjóðanna
ætlað að tryggja hrjáðum þjóðum
frið og öryggi. En vonir um sættir
þjóða á heimsvísu brustu fljótt
vegna yfirráðastefnu Sovétríkjanna í
nafni heimskommúnismans. Friður
var tryggður í Evrópu með tilkomu
Atlantshafsbandalagsins og vel-
megun sem þróaðist fyrir atbeina
stofnana, einkum ESB. Íslendingar
sem aðrir bjuggu við frið vegna
varnarmáttar NATO og frumkvæð-
is um samninga um takmörkun
kjarnavopna. Lengst var náð í þeim
efnum við bæjardyrnar í Reykjavík
með fundi Reagans og Gorbatsjovs í
Höfða 1986. Sá fundur markar sögu-
leg tímamót í ferli að endalokum
kalda stríðsins. Árið 2014, í valda-
tíð Pútíns, snúast Rússar gegn fyrri
samvinnu við vesturveldin með inn-
rás í Úkraínu; vopnavæðing þeirra
á norðurslóðum kallar vissulega
á það eftirlitsflug Bandaríkjanna
og NATO-þjóða frá Keflavík sem
ákveðið er.
Varnar- og öryggismál Íslands
hvíla á tvíhliða samstarfi við Banda-
ríkin og aðildinni að NATO, svo sem
utanríkisráðherra, Lilja Dögg Alfreðs-
dóttir, hefur lagt á áherslu. Þar hafa
Íslendingar markað heillavænlega
stefnu, sem ekki er átakamál. Þá er
fullur stuðningur við það lífshags-
munamál að draga úr losun koltví-
sýrings með niðurstöðum loftlagsráð-
stefnunnar í París. Því til stuðnings er
æskilegt að íslensk stjórnvöld lýsi yfir
stöðvun á rannsóknarolíuborunum
á Drekasvæðinu vegna skorts á betri
vitneskju um ógn við fiskistofna. Þar
með legðum við til sérstakan skerf í
loftslagsmálum.
Ísland skiptir þó öllu máli vand-
meðfarin stjórn efnahagsmála til
aukins réttlætis.
Nýjar ógnir
Einar
Benediktsson
fyrrverandi
sendiherra
s k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 15Þ R i ð J u D A G u R 2 . á G ú s T 2 0 1 6
0
2
-0
8
-2
0
1
6
0
4
:4
9
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
A
2
0
-3
5
D
0
1
A
2
0
-3
4
9
4
1
A
2
0
-3
3
5
8
1
A
2
0
-3
2
1
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
4
8
s
_
1
_
8
_
2
0
1
6
C
M
Y
K