Fréttablaðið - 14.09.2016, Blaðsíða 22

1. Eigið fé
Gerðar eru kröfur um aukið
eigið fé fjár málafyrirtækja,
auk þess sem strangari kröfur eru
gerðar til gæða eiginfjár. Þá er eftir­
litsaðilum veitt heimild til þess að
mæla fyrir um aukningu/minnkun
eiginfjár eftir stöðu hagsveiflunnar,
fjár málastöðugleika eða kerfislegu
mikilvægi einstakra fyrirtækja. Jafn­
framt hafa verið settar reglur um
vogunarhlutfall til að takmarka um­
fang skuldsetningar. Með Solvency
II reglu verkinu verða gerðar auknar
kröfur til fjárhagslegs styrks vátrygg­
ingafélaga.
2. Laust fé
Settar hafa verið alþjóð­
legar reglur og viðmið um
lausa fjárstöðu og hlutfall stöðugrar
fjármögn unar.
3. Áhættustýring
Auknar kröfur eru gerðar
til áhættu stýringar og
aðkomu stjórnar að henni. Þá
hafa verið settar reglur til þess að
draga úr áhættu svo sem varðandi
viðskipti með eigin hlutabréf, tak­
mörkun lána með veði í eigin hluta­
bréfum, sönn unarkröfur um stórar
áhættuskuldbind ingar, takmark­
anir kaupaukagreiðslna og reglur
um fast eignalán. Þá verða auknar
kröfur gerðar til áhættustýringar
vátryggingafélaga með innleiðingu á
Solvency II reglum ESB.
4. Stöðugleiki
Aukinn stöðugleiki fjármála­
kerfisins og lágmarksáhætta
skattborgara er markmið reglna um
innstæðutryggingar, greiðslufyrir­
mæli í greiðslukerfum, gerð skuld­
bindingaskrár og ákvæði neyðar laga
um forgang innistæðna og inngrip
eftirlitsaðila í stjórn fjármálafyrir­
tækja í nauðum. Nánari reglur í anda
neyðar laganna fylgja inn leiðingu á
tilskipun ESB um skilameðferð fjár­
málafyrirtækja. Þá eru fyrirhugaðar
innleiðingar á til skipunum ESB um
lánshæfismatsfyrir tæki og um kröfur
til afleiðuviðskipta utan markaða og
stofnun fjármálastöðugleika ráðs.
5. Markaðir og
við skiptavinir
Verulegar breytingar hafa
orðið á reglu verki verðbréfamark­
aða. Þannig hafa yfirtökureglur
verið skýrðar og kröfur hertar fyrir
markaðs aðila og starfsmenn þeirra
s.s. kröfur um upplýsingagjöf vegna
skortsöluviðskipta, reglur um
markaðs misnotkun og reglur um
fjárfestavernd í Mifid II. Þá hefur
neytendavernd og upplýsingagjöf til
neytenda verið aukin.
6. Stjórnhættir
Reglur um hæfi og ábyrgð
stjórnenda hafa verið hertar
sem og viðskipti við venslaða aðila.
Auknar kröfur eru nú gerðar til innri
endur skoðunar og eftirlits skyldu
stjórnar. Þessu til viðbótar er mælt
sérstaklega fyrir um aðkomu stjórnar
við mótun áhættustefnu og áhættu­
stýringar. Jafnframt getur sama
endurskoðunarstofan aðeins endur­
skoðað fjármálafyrirtæki í fimm ár
samfleytt.
7. Auknar heimildir eftir-
litsaðila – hert viðurlög
Eftirlitsaðilar hafa fengið
auknar heimildir og margar hverjar
matskenndar. Þá hefur viðurlögum
verið fjölgað og fjár hæðarrammi
stjórn valdssekta aukinn.
8. Sérstök skattheimta
á fjármálafyrirtæki
Á evrópskum vett vangi
hefur verið mikil umræða og marg­
háttaðar hug myndir um hvernig
skattleggja eigi fjár málafyrirtæki
til að mæta þeirri áhættu sem
fjármálakerfið getur bakað skatt­
greiðendum. Niður staðan varð að
leggja á gjald sem rennur í skila­
sjóð sem er hluti af tilskipuninni
um endurreisn og skila meðferð
fjármála fyrirtækja. Gjaldið er lagt
á skuldir fjár málafyrirtækja að frá­
dregnu eigin fé og innansamstæðu­
skuldum. Það er í raun mjög
hliðstætt hinum sérstaka skatti á
fjármálafyrirtæki hér á landi.
Helstu reglu- og lagabreytingar sem varða fjármálakerfið
Skýrsluhöfundar eru hagfræðing­
arnir Ásgeir Jónsson, Ingvi Örn
Kristinsson og Jónas Fr. Jónsson,
lögfræðingur og fyrrverandi for­
stjóri Fjármálaeftirlitsins. Umræðan
um að lítið hafi breyst er þeim kunn,
en þeir segja mikið hafa breyst. „Í
skýrslunni erum við einungis að
rekja hluta af þeim breytingum sem
hafa orðið á löggjöf um fjármála­
markaði,“ segir Jónas. Hann leggur
áherslu á að þessar breytingar séu
alþjóðlegar og ekki bundnar við
Ísland. „Í raun og veru hefur allt
regluverk verið tekið í gegn á mjög
mikilvægum sviðum.“
Mikil breyting
Ásgeir bætir því við að þegar nýir
bankar hafi verið stofnaðir hafi
orðið mikil breyting. „Þetta eru í
raun allt aðrar stofnanir og upp­
bygging efnahagsreikningsins er
gjörólík því sem var í gömlu bönk­
unum.“
Ingvi bendir á fleiri þætti fyrir
utan styrkingu eiginfjár og umgjarð­
ar fyrirtækjanna. „Annar þáttur
sem er í farvatninu hér, en er búið
að klára í Evrópusambandinu, er
neyðar kerfið.“ Hann nefnir tilskip­
un um innistæðutryggingakerfið og
reglur um skilameðferð fjármála­
fyrirtækja. „Þessum breytingum er
ætlað að styrkja stöðu innistæðu­
eigenda og skilameðferðarkerfinu er
ætlað að koma í veg fyrir að kostn­
aður af skilameðferð eða endur­
reisn lendi á ríkinu eða opinberum
sjóðum.“
Ingvi segir að þessar reglur geti
leitt til hærra álags á skuldabréfa­
útgáfu banka. „Það veltur á samspili
þessara þátta. Hvernig þessar nýju
reglur leiða til þess að fjármálafyrir­
tækin verði öruggari og þar með
áhættuminni.“
Ekki frábrugðnir
Síðustu árin hefur hérlend umræða
beinst að sérstöðu íslensku bank­
anna og séríslenskum ástæðum falls
þeirra. Ásgeir bendir á að íslensku
bankarnir hafi skorið sig úr að því
leyti að þeir höfðu ekki lánveit­
anda til þrautavara. Umfang þeirra
í samhengi hagkerfisins leiddi til
þess að ekki var hægt að dæla inn
í þá lausafé. „Annars voru þeir
með sama fjármögnunarlíkan og
evrópskir bankar.“
Jónas bendir á að kreppan hafi
verið alþjóðleg og sameiginleg sé
bæði áhættusækni og að áhætta
hafi verið metin vitlaust. „Þetta er
það sem menn eru að reyna að ná
utan um með breyttum reglum og
umgjörð. Svo má segja að í einstök­
um löndum hafi orðið mismunandi
birtingarmyndir svo sem út á hvað
var verið að lána, hvers konar trygg­
ingar voru undirliggjandi. Grunnur­
inn sjálfur var mjög svipaður.“
Evrópa sækir í neyðarlögin
Fjármálakreppan skall á íslensku
hagkerfi með fullum þunga sem
neyddi okkur til að taka afgerandi
ákvarðanir m.a. með setningu
neyðarlaga. Þeir benda á að mörgu
af því sem komið hafi fram sem
endurbætur í tillögum Evrópusam­
bandsins svipi til þess sem sett var í
neyðarlögin. Áhersla sé á að ef illa
fari í fjármálakerfinu, þá hafi það
minni áhrif á stöðugleika í hag­
kerfinu.
„Slitatilskipunin er eitt af því sem
á eftir að ljúka innleiðingu á hér og
einnig á eftir að ljúka breytingu
Miklar breytingar á regluverki banka
Þegar rætt er um fjármálakreppuna 2008 heyrist oft að lítið hafi breyst á fjármálamörkuðum. Í dag halda Samtök fjármálafyrirtækja
ráðstefnu undir yfirskriftinni: Hvað hefur breyst? Þar verður farið yfir nýja skýrslu sem rekur breytingar á umgjörð fjármálakerfisins.
Hafliði
Helgason
haflidi@frettabladid.is
1 4 . s e p t e m b e r 2 0 1 6 m I Ð V I K U D A G U r6 markaðurinn
1
4
-0
9
-2
0
1
6

0
3
:4
4
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
A
8
F
-C
0
9
C
1
A
8
F
-B
F
6
0
1
A
8
F
-B
E
2
4
1
A
8
F
-B
C
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
4
8
s
_
1
3
_
9
_
2
0
1
6
C
M
Y
K