Víkurfréttir - 26.05.1989, Side 36

VÍKUK
juíUi
Lúðrasvcit Kcilavíkur, scni stoinuð var árið 1956, í tröppunum fyrir framan Barnaskölann í Kciiavík.
Lúðrasveit Keflavíkur
Flestum bæjarbúum ætti að vera
kunnugt um þá skemmtilegu stemn-
ingu sem skapast í skrúðgöngum á
sumardaginn fyrsta í fögru veðri og
með lúðrasveit í broddi fylkingar.
Lúðrasveitin er þannig orðin einn af
vorboðum Keflavíkurbæjar. Eins er
því farið 1. maí, 17. júní, sjómanna-
daginn, öskudag, þrettándann og svo
mættijengi telja. En það erekki alltaf
vor á Islandi eins og flestum ætti að
vera kunnugt. Jafnvel á sumardaginn
fyrsta hefur lúðrasveitin þrammað
sinn hring í norð-austan gaddi og
hríð, slyddu, hagli, rigningu og öllu
því sem veðráttan hefur upp á að
bjóða. En alltaf er spilað, jafnvel þó
að enginn sjái sér fært að klæða sig
upp til að hlusta. Einn þrettándann
var til dæmis spilað við íþróttavöllinn
þar til allir takkar frusu fastir og ekki
var lengur óliætt að lemja trommur
vegna frosts. Samt er alltaf haldið
áfram og fórnfúst starf er unnið svo
að gleðja megi bæjarbúa á góðri
stund. En aðdragandinn er langur.
Haustið 1910 var stofnað Horna-
félag Keflavíkur á heimili Vilhjálms
Kristins Hákonarsonar að Tjarnar-
götu 14. Hafði Vilhjálmur góð
reynslu í spilamennsku þar sem hann
hafði m.a. spilað í 7 ár í 70 manna
lúðrasveit í Bandaríkjunum. Hann
kom svo til Keflavíkur árið 1908
ásamt eiginkonu og hóf hér verslun-
arrekstur.
Stofnendur sveitarinnar voru auk
Vilhjálms: Einar Jónsson, bókhald-
ari hjá Duus, Arsæll Ágústsson,
Gunnar Árnason skósmiður, Ásgeir
Magnússon barnakennari og Siggi
Valgerðar, sem mun hafa verið þeirra
yngstur.
Félagið hélt hljómleika í nágrenn-
inu t.d. í Höfnum og Garði. Hefur
það án efa verið mikil skemmtun í
annars gráuni hversdagsleika. Æfing-
ar voru uppi á lofti í húsi Vilhjálms.
Árið 1914 fluttu þau hjónin svo að
Stafnesi og lagðist þá félagið niður.
Ekki dregur til tíðinda { lúðra-
blæstri fyrr en um 1956, þegar Guð-
mundur Norðdahl hóaði saman
mannskap og stofnaði Lúðrasveit
Keflavíkur. Lúðrasveitin var stofnuð
15. janúar 1956 en æfingar hófust
seinna, þar sem flesta vantaði hljóð-
færi, einkum þá sem ætluðu sér að
spila á dýr hljóðfæri eins og túbu og
básúnu. Ur því rættist fljótt en aðal
höfuðverkur félagsins var húsnæðis-
skortur. I ársbyrjun 1959 vartekinn á
leigu allstór bílskúr að Tjarnargötu
20 og var hann innréttaður í sjálf-
boðavinnu af félagsmönnum og gekk
sú vinna upp í leigu. Alla aðkeypta
kennslu urðu nemendur að borga úr
eigin vasa en stjórn lúðrasveitarinnar
sá um að greiða stjórnandanum laun
fyrir stjórnun og kennslu. Lúðra-
sveitin varð-strax þróttmikil og með-
limir sveitarinnar hafa gert sjálfum
sér miklar kröfur eins og sjá má í lög-
um Lúðrasveitar Keflavíkur gefnum
út af stofnfélögum, þá sennilega
stjórn félagsins. Þar segir meðal ann-
ars:
8. Skyldur félagsmarwa eru
a. að hlýða stjórnandanum á cefing-
um og hljómleikum, og er krafist
óskertrar athygli af þeim, ogöllsamtöl
og annað, er valdið getur truflunum
eru stranglega bönnuð. Ef stjórnandi
stöðvar xfingar til þess að bera fram
munnlegar athugasemdir eða leiðbein-
ingar, skulu hljóðfxraleikarar þegar i
stað gefa fullkomið hljóð og leggja sig
fram um að skilja leiðbeiningar hans á
sem skemmstum tíma.
Og að þessu brosum við sennilega í
dag.
I afmælishófi vegna 15 ára afmælis
Lúðrasveitar Keflavíkur hélt Ragnar
Eðvaldsson ávarp, þar sem m.a. var
fjallað um framhald þess sem hér að
ofan er ritað:
„Félagslíf var í miklum blóma og
menn höfðu yndi og ánxgju af því að
starfa með. En síðan tók öldudalurinn
við - áhuginn minnkaði - takmarkið
gleymdist - félagsandi dvínaði. Menn
fóru að munstrast af þangað til aðeins
4 voru eftir af 26 mest.
Þessir 4 voru eftir á aðeins braki úr
skútunni og dauðaholskefan var að
ríða yfr, en þá sigldi önnur skúta
framhjá. Þar fór Lúðrasveit Sand-
gerðis fyrir fullum seglum og bjargaði
þessum 4 skipbrotsmönnum um borð
og hélt lífinu í þeim þangað til þeir
höfðu fengið nýtt skip og annað föru-
neyti.
Nú lögðu þessir 2, sem af lifðu
hrakninguna, á brattann aftur með
nýjan skipstjóra og hið unga og
óharðnaða föruneyti eru nú á góðri
leið upp á öldutoppinn aftur. Að vísu
stóðu þeir ekki einir uppi þar sem þeir
höfðu á bak við sig bxjarstjórn vxna
en hún hefur sýnt mikinn skilning á
málum okkar síðustu ár. Einnig kon-
ur skipbrotsmanna, eða öðru nafni
Tónfreyjur, en þxr eiga veg og vanda
af þessari árshátíð allri. “
Var svo vikið að því að hefði
Hornafélag Keflavíkur lifað áfram
væri nú 60 ára afmæli lúðrasveitarinn-
ar.
Eftir þetta 15 ára afmælishóf lúðra-
sveitarinnar árið 1971 náði starfsemin
hámarki á lúðrasveitamótinu sem
haldið var hér í Keflavík 26. og 27.
júní sama ár. Mótið var 8. landsmótið
á vegum Sambands íslenskra lúðra-
sveita.
Mótið hófst með skrúðgöngu allra
lúðrasveitanna, alls 9, frá Fiskiðjunni
og niður að skrúðgarði þar sem hátíð-
ardagskráin fór fram. Jónas Dag-
bjartsson var þá stjórnandi Lúðra-
sveitar Keflavíkur og stjórnaði hann
einnig Lúðrasveit íslands, þar sem
allar lúðrasveitirnar spiluðu sameig-
inlega. Á laugardagskvöldið var svo
dansleikur í Stapanum og á sunnu-
daginn var farið með allar lúðrasveit-
irnar í skoðunarferð upp á Keflavík-
urflugvöll og öll undrin þar skoðuð.
Þessu lauk svo með lokahófi með
bæjarstjórninni.
Það má því furðu sæta að eftir jafn
viðburðaríkt ár (1971) og þetta í sögu
lúðrasveitarinnar skuli engin hafa
starfað árin 1972-1981, þegar Viðar
Alfreðsson byrjaði frá grunni aftur í
barnaskóla Keflavíkur. Viðar
stjórnaði í um 4 ár en þá tók Jónas
Dagbjartsson við tónsprotanum með
góðum árangri. Síðastliðin tvö árhef-
ur Siguróli Geirsson verið stjórnandi
og er sveitin nú starfrækt með mikl-
um blóma og er óskandi að svo verði
um alla tíð.
Víst er að margir hafa lagt hönd á
plóginn þó að þeirra sé ekki getið hér,
en árangurinn talar alltaf sínu máli.
Of langt mál yrði það, ef hrósa ætti
öllum sem hrós eiga skilið og læt ég
það því öðrum eftir, en þessi grein er
aðeins ágrip urn það helsta. Þó vil ég
vekja athygli á því að Byggðasafn
Suðurnesja hefur sýnt þessu málefni
mikinn áhuga og er þar nú hægt að
skoða vandað minja- og ljósmynda-
safn frá hveitibrauðsárum lúðrasveit-
arinnar. Allar myndir og heimildir
voru góðfúslega lánaðar af byggða-
safninu.
„Tónfreyjurnar" - eiginkonur lúðrasveitarmanna, stóðu á bak við karlana sina Danshljómsveit Keflavíkur - „Glenn Miller band" bæjarins, lék m.a. danslög i
með bakstri, sem boðið var m.a. upp á við lónleika. I'n þær tóku lika lagið einstöku útvarpi.
sinnum.