Morgunblaðið - 05.02.2016, Qupperneq 38

38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2016
• Konica Minolta fjölnotatækin (MFP) eru
margverðlaunuð fyrir hönnun, myndgæði, notagildi,
umhverfisvernd og áreiðanleika.
• Bjóðum þjónustusamninga, rekstrarleigusamninga og
alhliða prentumsjón.
• Viðskiptavinir Kjaran eru lítil og stór fyrirtæki,
stofnanir og prentsmiðjur sem eiga það sameiginlegt
að gera kröfur um gæði og góða þjónustu.
• Kjaran er viðurkenndur söluaðili á
prentlausnum af Ríkiskaupum.
Síðumúla 12 - 510 5520 - kjaran.is
BLI A3 MFP Line of the Year:
2011, 2012, 2013, 2014
bizhub margverðlaunuð fjölnotatæki
BLI Pro Award:
2013, 2014
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
„Mér datt fyrst í hug að fá Caput-
hópinn til að frumflytja strengja-
kvartettinn. Þegar ég bar þessa
hugmynd upp við hann komu þau
með þá hugmynd á móti hvort það
væri ekki hægt að búa til portrett-
tónleika um mig í leiðinni, um leið
og Strengjakvartett eitt yrði frum-
fluttur. Mér þótti þetta auðvitað
góð hugmynd og við lögðumst yfir
þau verk sem gætu gefið góða
mynd af því sem ég hef verið að
fást við í gegnum tíðina,“ segir tón-
skáldið Þorsteinn Hauksson um
portretttónleika með verkum sínum
sem Caput-hópurinn flytur í tón-
leikasyrpu Norræna hússins sunnu-
daginn 7. febrúar kl. 15.15.
Þorsteinn er helsti frumkvöðull
íslenskrar tölvutónlistar. Verk hans
eru fjölbreytt, allt frá einleiks-
verkum til hljómsveitarverka, þar
sem tölvuhljóð gegna mikilvægu
hlutverki. Verk hans hafa verið
flutt víða um heim, en síðast mun
verk eftir Þorstein hafa verið flutt
hér á landi fyrir áratug. Hann er
búsettur í Strassborg ásamt konu
sinni, Steinunni Sigurðardóttur, en
þegar þau dvelja á landinu búa þau
á Selfossi.
„Maður hefur alltaf áhyggjur af
nýjasta verkinu, hvort það sé nógu
gott, en þetta er í mjög góðum
höndum og hljóðfæraleikararnir
eru alveg frábærir,“ segir Þor-
steinn um Strengjakvartett eitt,
nýjasta verk sitt. Þetta er fyrsti
strengjakvartettinn sem Þorsteinn
semur sem heildstætt verk en hann
hefur áður samið fyrir strengja-
kvartett sem var inni í öðrum verk-
um. „Þetta er eiginlega eins og
börn sem fæðast – svo þurfa þau að
fara út í heiminn sjálf og þá tekur
næsta við,“ segir Þorsteinn um
sköpunarferlið.
Meiri sál í flutningi heima
Þorsteinn segir það tvennt ólíkt
þegar verk hans eru flutt hér á
landi eða erlendis. „Maður finnur
einhvern veginn fyrir meiri eldhug
flytjenda í að koma verkinu til skila
hérna heima. Fólk vill manni sjálf-
um og verkinu alveg óskaplega vel,
þannig að það leggur mikla sál í
það. Ég átta mig ekki á því hvort
þetta hefur eitthvað með frændsemi
að gera þar sem allir eru tengdir
einhverjum bræðra- og systrabönd-
um. Úti í löndum ræður prófessjón-
alismi ríkjum, sem er auðvitað flott-
ur, en maður fær á tilfinninguna að
fólk taki þetta eins og hvert annað
verkefni á færibandi,“ segir Þor-
steinn um muninn.
Hann bætir við: „Þess vegna
finnst mér gaman að flytja verk hér
heima, einmitt út af þessu. Maður
finnur fyrir velvild frá íslenskum
hljóðfæraleikurum þegar prófessj-
ónal erlendir hljóðfæraleikarar
kinka frekar kolli til manns ef mað-
ur hefur gert eitthvað vel.“
Stefnt er að því að frumflytja
nýtt tónverk á næsta ári sem er
samstarfsverkefni Þorsteins, Krist-
ins Sigmundssonar söngvara, Vík-
ings Heiðars Ólafssonar píanóleik-
ara og konu Þorsteins, Steinunnar
Sigurðardóttur rithöfundar, sem
semur ljóð við tónlistina.
Samstarfsverkefni með Vík-
ingi, Kristni og Steinunni
„Þetta er í fyrsta skipti sem við
Steinunn vinnum saman og er kom-
inn tími til eftir öll þessi ár,“ segir
Þorsteinn. Hann segir þau hafa
gengið lengi með þessa hugmynd í
kollinum en nú sé verkefnið komið
á skrið. „Víkingur Heiðar hefur
verið mjög ákveðinn í að kýla þetta
í gegn eins fljótt og hægt væri,“
segir Þorsteinn. Hann ber þeim vel
söguna og segir samstarfið hafa
gengið mjög vel enda einstaklega
hæfileikaríkir tónlistarmenn. „Tón-
skáldið Herbert Brün sagði eitt
sinn að tónverk væri ekki tónverk
fyrr en það hefði verið flutt. Á með-
an það er ofan í skúffu á nótum er
það ekki til,“ segir Þorsteinn inntur
eftir því hvenær tónverkið muni líta
dagsins ljós.
Verk fyrir sinfóníuhljómsveit
Síðasta stóra tónverk Þorsteins
sem var flutt hér á landi var Sin-
fónía eitt sem Sinfóníuhljómsveit
Íslands flutti fyrir nokkrum árum.
Þorsteinn hefur þegar samið Sin-
fóníu tvö sem bíður Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands að flytja og
hann er vongóður um að eigi eftir
að takast.
Á efnisskrá tónleikanna eru verk
sem Þorsteinn hefur samið á yfir 30
ára tímabili. Þetta eru fjölbreytt
verk: Chantouria, tölvuverk frá
1988; Bells of Earth I fyrir carillon,
slagverk og tölvuhljóð frá 1994;
Psychomachia fyrir sópran og selló
frá 1987; Cho fyrir flautu og tölvu-
hljóð flutt 1992; Karlheinz Stock-
hausen: Gesang der Jünglinge –
rafverk frá 1955 og frumflutningur
á nýjasta verkinu, Strengjakvartett
eitt frá 2015.
Eldhugur í íslensku tónlistarfólki
 Caput-hópurinn heldur portretttónleika í Norræna húsinu á sunnudaginn með verkum eftir tón-
skáldið Þorstein Hauksson  Á tónleikunum verður frumfluttur strengjakvartett eftir Þorstein
Morgunblaðið/Sgmundur Sigurgeirsson
Tónskáld „Maður finnur einhvern veginn fyrir meiri eldhug flytjenda í að koma verkinu til skila hérna heima. Fólk
vill manni sjálfum og verkinu alveg óskaplega vel,“ segir tónskáldið Þorsteinn Hauksson um portretttónleikana.
Sýningin Gyðjur í
Listasafni Sigurjóns
Ólafssonar verður
opin gestum á Safna-
nótt. Á sýningunni
eru portrett af kon-
um eftir Sigurjón
Ólafsson ásamt öðr-
um verkum hans,
höggvin í stein eða
tálguð í tré, þar sem
hinni kvenlegu
ímynd er lýst og hún
tekur á sig mynd
gyðjunnar. Sýningin
er sett upp í tilefni
þess að 100 ár eru
liðin frá því að ís-
lenskar konur fengu
kosningarétt.
Sigurjón Ólafsson
er meðal þekktustu
portrettlistamanna
Norðurlanda og eftir
hann liggja rúmlega
200 andlitsmyndir.
Flestar eru þær af
karlmönnum í
ábyrgðarstöðum í
þjóðfélaginu, en
kvenportrett Sig-
urjóns eru síður
þekkt, að undanskil-
inni myndinni sem
hann gerði af móður sinni árið 1938. Fyrir þá mynd hlaut Sigurjón hinn
eftirsótta danska heiðurspening, sem er kenndur við gullaldarmálarann
C.W. Eckersberg, og í kjölfar þess eignuðust ríkislistasöfnin í Danmörku,
Svíþjóð og á Íslandi afsteypu af verkinu. Auk portrettanna eru á sýning-
unni 14 skúlptúrar sem fjalla um konur – oftast sem draumsýn, og
nokkrar bera gyðjunöfn.
Gyðja Mynd af einu verki Sigurjóns á sýningunni Gyðjur.
Myndir af gyðjum tálgaðar í tré
Tónlist tónskáldsins Þorsteins
Haukssonar (f. 1949) hefur verið
flutt víða um heim. Hann stundaði
nám í tónsmíðum, m.a. við Stan-
ford-háskóla í Kaliforníu. Þá var
hann í tvö ár við tónsmíðar og
rannsóknir í IRCAM-tölvutónlist-
armiðstöðinni í París stuttu eftir
að Pierre Boulez stofnaði hana. Á
þeim tíma pantaði Ircam fyrir
hönd Pompidou-listamiðstöðv-
arinnar í París verkið Are We? af
Þorsteini og var það frumflutt af
Ensemble InterContemporain.
Þorsteinn hefur þrisvar verið til-
nefndur til tónlistarverðlauna
Norðurlandaráðs. Eitt þeirra verka
er Cho, fyrir flautu og tölvuhljóð,
sem Þorsteinn samdi fyrir Kolbein
Bjarnason, og verður flutt á tón-
leikunum í Norræna húsinu.
Elsta verk tónleikanna er
Psychomachia fyrir sópran og
selló, frumflutt í Gautaborg 1987,
pantað af Nordisk Konservatorie-
råd. Einsöngvari er Marta Guðrún
Halldórsdóttir. Verkið er hluti af
óratoríunni Pscyhomachia, sem
frumflutt var í Skálholti nokkrum
árum síðar.
Tónsmíðar í Kaliforníu og París
TÓNSKÁLDIÐ ÞORSTEINN HAUKSSON