Morgunblaðið - 05.02.2016, Síða 39

MENNING 39
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2016
Málleysingi heyrir vel,“segir sögumaður Flæk-ingsins, áhugaverðrarskáldsögu Kristínar
Ómarsdóttur um fólk á jaðri sam-
félagsins. Sá mállausi heitir Hrafn
Freyr Hrafnsson, er tuttugu og fimm
ára gamall Reykvíkingur, útigangs-
maður og fíkill og hann segir sögu
sína og vina sinna, og frá samskiptum
þeirra við samfélagið og samborg-
arana í nokkur misseri, frá 2013 til
2014.
„Ég hef alltaf verið hlátursmatur,“
segir Hrafn líka
æðrulaus, en
Kristín hefur hér
skapað persónu
sem miðlar upplif-
unum sínum á
forvitnilegan hátt;
Hrafn er næmur
og fylgist með öllu
í kringum sig í
heimi sem vill
sem minnst vita af þessum bæklaða
og heimilislausa manni; yfirvegaður
miðlar hann jafnt samtölum sem
hann heyrir og frásögnum af daglegu
lífi þeirra sem koma við sögu, og þar
með eru lýsingar á hressilegri neyslu
og allskyns glæpum.
Hrafn er æði mælskur í frásögn-
inni þótt aðrir skilji ekkert þegar
hann reynir að tala, fyrir utan móður
hans og eina vinkonu þegar hún er á
spítti. Þegar hann er í yfirheyrslu hjá
lögreglumönnum hlæja þeir líka að
tilraun hans til að tjá sig og hann lýsir
lífi sínu á þennan hátt: „Ég mála ekki
líf útigangsmanns í töfrandi litum en
þrátt fyrir allt hefur gæfan fylgt mér.
Ég fæ að sjá atburði og sýnir sem
öðrum eru hulin. Oft líður mér ágæt-
lega, svona skítsæmilega. Kuldinn og
svengdin eru verst.“ (254)
Hluti frásagnarinnar hverfist um
heimili Laufeyjar vinkonu Hrafns
vestur í bæ. Þar á hópur fíkniefna-
neytenda athvarf og það er kostulegt
persónugallerí sem höfundurinn
dregur upp skýrum dráttum, hverja
og eina. Hrafn hefst annars í leyfis-
leysi við í kjallarakompu í iðnaðar-
hverfi og þar dvelja líka um tíma van-
fær vinkona vinar Hrafns og svo
vinurinn sjálfur, hörundsdökkur,
fyrrverandi vonarstjarna stjórn-
málaflokks, sem fer alla leið á botninn
og tekst á öfgakenndan hátt á við
ættingja og umhverfi, með Hrafn í
eftirdragi. Hrafn sem alltaf er góð-
viljað fórnarlamb umhverfisins og að-
stæðnanna en býr yfir endalausri já-
kvæðni og sterkum lífsvilja.
Flækingurinn er afskaplega vel
sögð saga. Ýkjukennd en raunsæisleg
um leið, og hæfir sá frásagnarháttur
vel þeim heimi sem lýst er, heimi
fíknar, dauða og vonleysis. Á ferli sín-
um sem ljóð-, leik- og sagnaskáld hef-
ur Kristín fetað sig afar persónulega
og oft hrífandi braut og hér er aldrei
langt í ljóðskáldið, það birtist iðulega
í frásögnum sögumanns. Þegar augn-
lok einnar vinkonunnar hreyfast
minna þau hann til dæmis á gamla
silfurskottu; stofuborðið hjá Laufeyju
„stendur á renndum fótum sem líkj-
ast sverum kvenlærum á mjóum kálf-
um (43); og jafnvel er vísað til aðferða
í konkretljóðagerð í lýsingum:
„Regnið fellur / / / / / / / / / hallt á göt-
una,“ (96). Þá eru forvitnilegar sam-
ræður persónanna oft kryddaðar
skemmtilegum og óvæntum at-
hugasemdum söguhöfundar, eins og
hér: „Klisja verður ekki til útaf
neinu,“ sagði Telma sem talaði oft
eins og af færibandi verksmiðjunnar
sem tengir saman orð eins og leik-
fangalestarvagna og framleiðir orða-
sambönd sem færa mann aðeins nær
eigin aftöku. (52)
Eftir raunsæislegar lýsingar á
veruleika útigangsfólksins, í frásögn
sem hefði að ósekju mátt stytta svo-
lítið, lýkur sögunni á allóvæntan og í
raun fantasíukenndan hátt. Þar birt-
ist dæmigerður leikur Kristínar með
formið en má um leið skoða sem
ádeilu á kaldlynt samfélag sem vill
bara losna á einfaldan hátt við vanda-
mál, án virðingar fyrir lífi eða rétti
einstaklinga.
Flækingurinn kom út snemma í
fyrravor og óttast rýnir að það sé
ástæða þess að þessi fyrirtaks skáld-
saga lenti illilega undir radarnum í
umræðunni þegar jólabókaflóðið
skall á, og fór fyrir vikið framhjá allt
of mörgum. Því þetta er áhugaverð,
frumleg og vel sögð saga um skugga-
hliðar samfélagsins
Morgunblaðið/Ómar
Kristín „Þetta er áhugaverð, frumleg og vel sögð saga um skuggahliðar
samfélagsins,“ segir rýnir um Flækinginn eftir Kristínu Ómarsdóttur.
Mállaus hlátursmatur segir
frá lífi á jaðri samfélagsins
Skáldsaga
Flækingurinn bbbbn
Eftir Kristínu Ómarsdóttur.
JPV forlag, 2015. Kilja, 395 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Myndlistarmað-
urinn Unnar Örn
verður með op-
inn fyrirlestur
sem nefnist Glöt-
uð aðferðafræði -
Hugmyndir,
vinnuferli og
skrásetning á
eigin verkum, í
fyrirlestrarsal
myndlistardeildar Listaháskóla Ís-
lands í dag, föstudag, kl. 13.
Í vinnu sinni leikur Unnar Örn
sér gjarnan með gefnar stað-
reyndir sögunnar og gefur þeim
þannig annað samhengi eða end-
urtekið líf innan ramma myndlist-
arinnar.
Glötuð
aðferðafræði
Unnar Örn
Undir berum himni - með suður-
ströndinni nefnist ný sýning í Safni
Ásgríms Jónssonar, sem verður
opnuð á Safnanótt á Vetrarhátíð í
dag kl. 20. Á sýningunni eru bæði ol-
íu- og vatnslitamyndir frá árunum
1909 til 1928. Að loknu námi við
Konunglega listaháskólann í Kaup-
mannahöfn hraðar Ásgrímur sér
heim til Íslands, frelsinu feginn með
tilhlökkun í hjarta. Helsti ásetn-
ingur hans var að tengjast landinu á
nýjan leik og nýta áunna þekkingu
til að mála náttúru landsins og tjá
þannig ást sína á landi og þjóð.
Fanga augnablikið, hina síhvikulu
birtu og mála úti við að hætti „plein
air“-málaranna frönsku og gullald-
armálaranna dönsku, en flestir
kennarar Ásgríms, svo sem Freder-
ik Vermehren, Otto Bache og Hol-
ger Grønvold, voru af Eckersberg-
skólanum. C.W. Eckersberg (1783-
1853) var einn dáðasti listmálari
Dana og um tíma prófessor og skóla-
stjóri Konunglega listaháskólans og
eru heiðursverðlaun Akademíunnar
kennd við hann. Við heimkomuna ár-
ið 1909 sækir Ásgrímur á æskuslóð-
irnar og síðan áfram austur í Skafta-
fellssýslur árin 1910, 1911 og 1912.
Afrakstur þessara ferðalaga birtist í
fjölmörgum olíu- og vatnslita-
málverkum þar sem listamaðurinn
túlkar hina tæru birtu á meistara-
legan hátt.
Undir berum himni -
með suðurströndinni
List Hluti af verki Ásgríms Jónssonar, sem verður á sýningunni.
Myndlistar-
konurnar
Halla Birg-
isdóttir, Katr-
ín Eyjólfs-
dóttir, Ragn-
heiður Maísól
Sturludóttir,
Sigrún Hlín
Sigurðardóttir og Una Björg Magn-
úsdóttir setja upp sýninguna Ástar-
sameindir í SÍM-salnum Hafnar-
stræti 16. Sýningin verður opnuð á
Safnanótt í dag kl. 19 og stendur til
19. febrúar.
Ungar listakonur
takast á við ástina
Listakonurnar fimm.
65 20151950
5511200 | Hverfisgata 19 | leikhusid.is | midasala@leikhusid.is
DAVID FARR
Í hjarta Hróa hattar (Stóra sviðið)
Fös 5/2 kl. 19:30 46.sýn Fös 26/2 kl. 19:30 50.sýn Mið 30/3 kl. 19:30 61.sýn
Lau 6/2 kl. 19:30 Aukasýn Lau 5/3 kl. 15:00 54. sýn Fim 31/3 kl. 19:30 62.sýn
Fös 12/2 kl. 19:30 47.sýn Lau 5/3 kl. 19:30 55.sýn Fös 1/4 kl. 19:30 63.sýn
Lau 13/2 kl. 15:00 Aukasýn Fös 11/3 kl. 19:30 56.sýn Lau 9/4 kl. 15:00 64.sýn
Lau 13/2 kl. 19:30 48.sýn Fim 17/3 kl. 19:30 Aukasýn Lau 9/4 kl. 19:30 65.sýn
Sun 21/2 kl. 15:00 Aukasýn Lau 19/3 kl. 15:00 57.sýn
Sun 21/2 kl. 19:30 49.sýn Lau 19/3 kl. 19:30 58.sýn
Eldfjörug fjölskyldusýning, uppfull af leikhústöfrum í anda Vesturports!
Sporvagninn Girnd (Stóra sviðið)
Sun 7/2 kl. 19:30 9.sýn Fös 19/2 kl. 19:30 11.sýn Lau 27/2 kl. 19:30 13.sýn
Sun 14/2 kl. 19:30 10.sýn Lau 20/2 kl. 19:30 12.sýn
"Sýningin er sigur leikhópsins alls og leikstjórans..."
Um það bil (Kassinn)
Sun 7/2 kl. 19:30 12.sýn Fös 19/2 kl. 19:30 14.sýn Lau 27/2 kl. 19:30 16.sýn
Sun 14/2 kl. 19:30 13.sýn Lau 20/2 kl. 19:30 15.sýn
"...ein af bestu sýningum þessa leikárs."
Yfir til þín - Spaugstofan 2015 (Stóra sviðið)
Lau 6/2 kl. 22:30 17.sýn Fim 11/2 kl. 19:30 18.sýn Fös 26/2 kl. 22:30 19.sýn
Sprellfjörug gleðisýning fyrir alla fjölskylduna!
Umhverfis jörðina á 80 dögum (Stóra sviðið)
Sun 14/2 kl. 13:00 3.sýn Lau 27/2 kl. 13:00 5.sýn Sun 6/3 kl. 13:00 7.sýn
Lau 20/2 kl. 13:00 4.sýn Sun 28/2 kl. 13:00 6.sýn
Æsispennandi fjölskyldusýning eftir Sigga Sigurjóns og Karl Ágúst!
Klókur ertu, Einar Áskell (Brúðuloftið)
Lau 6/2 kl. 14:00 aukasýn Sun 7/2 kl. 14:00 aukasýn Lau 13/2 kl. 11:00 aukasýn
Lau 6/2 kl. 16:00 aukasýn Sun 7/2 kl. 16:00 aukasýn Lau 13/2 kl. 13:00 aukasýn
Síðustu sýningar!
Mið-Ísland 2016 (Þjóðleikhúskjallari)
Fös 5/2 kl. 20:00 20.sýn Fös 12/2 kl. 20:00 25.sýn Fös 19/2 kl. 20:00 30.sýn
Fös 5/2 kl. 22:30 21.sýn Fös 12/2 kl. 22:30 26.sýn Fös 19/2 kl. 22:30 31.sýn
Lau 6/2 kl. 20:00 22.sýn Lau 13/2 kl. 20:00 27.sýn Lau 20/2 kl. 20:00 32.sýn
Lau 6/2 kl. 22:30 23.sýn Lau 13/2 kl. 22:30 28.sýn Lau 20/2 kl. 22:30 33.sýn
Fim 11/2 kl. 20:00 24.sýn Fim 18/2 kl. 20:00 29.sýn
Ef hláturinn lengir lífið stefnir Mið-Ísland að ódauðleika!
Improv Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Mið 10/2 kl. 19:30 2.sýn Mið 24/2 kl. 19:30 4.sýn Mið 9/3 kl. 19:30 6.sýn
Mið 17/2 kl. 19:30 3.sýn Mið 2/3 kl. 19:30 5.sýn
Ný sýning í hverri viku - Ekkert ákveðið fyrirfram!
Billy Elliot –★★★★★ , S.J. Fbl.
Njála (Stóra sviðið)
Sun 7/2 kl. 20:00 16.sýn Fös 19/2 kl. 20:00 20.sýn Fös 26/2 kl. 20:00 24.sýn
Fim 11/2 kl. 20:00 17.sýn Lau 20/2 kl. 20:00 21.sýn Lau 27/2 kl. 20:00 25.sýn
Sun 14/2 kl. 20:00 18.sýn Mið 24/2 kl. 20:00 22.sýn Fös 4/3 kl. 20:00 26.sýn
Mið 17/2 kl. 20:00 19.sýn Fim 25/2 kl. 20:00 23.sýn Lau 5/3 kl. 20:00 27.sýn
Njáluhátíð hefst í forsalnum klukkan 18 fyrir hverja sýningu
Hver er hræddur við Virginiu Woolf? (Nýja sviðið)
Fös 5/2 kl. 20:00 11.k Fim 11/2 kl. 20:00 13.k Fös 19/2 kl. 20:00
Lau 6/2 kl. 20:00 12.k Fös 12/2 kl. 20:00 Lau 20/2 kl. 20:00
Sun 7/2 kl. 20:00 aukas. Lau 13/2 kl. 20:00
Mið 10/2 kl. 20:00 Fim 18/2 kl. 20:00
Sýningum lýkur í febrúar
Billy Elliot (Stóra sviðið)
Fös 5/2 kl. 19:00 102.sýn Fös 12/2 kl. 19:00 104.sýn Lau 13/2 kl. 19:00 síð.sýn.
Lau 6/2 kl. 19:00 103.sýn Lau 13/2 kl. 14:00 aukas.
Allra síðustu sýningar
Flóð (Litla sviðið)
Sun 7/2 kl. 20:00 7.sýn Sun 14/2 kl. 20:00 9.sýn
Fim 11/2 kl. 20:00 8.sýn Sun 28/2 kl. 20:00 10.sýn
Nýtt íslenskt verk um snjóflóðið á Flateyri
Lína langsokkur (Stóra sviðið)
Sun 7/2 kl. 13:00 101.sýn Sun 14/2 kl. 13:00 102.sýn
Allra síðustu sýningar
Vegbúar (Litla sviðið)
Lau 13/2 kl. 20:00 29.sýn Fim 25/2 kl. 20:00 31.sýn
Fös 19/2 kl. 20:00 30.sýn Fös 26/2 kl. 20:00 32.sýn
Nýtt verk þar sem KK sýnir á sér óvænta hlið
Kenneth Máni (Litla sviðið)
Lau 6/2 kl. 20:00 101.sýn Lau 5/3 kl. 20:00 103.sýn Lau 19/3 kl. 20:00 105.sýn
Fös 12/2 kl. 20:00 102.sýn Lau 12/3 kl. 20:00 104.sýn
Kenneth Máni stelur senunni
Illska (Litla sviðið)
Fim 18/2 kl. 20:00 Frums. Mið 24/2 kl. 20:00 4.k. Sun 6/3 kl. 20:00
Sun 21/2 kl. 20:00 2.k Lau 27/2 kl. 20:00 5.k Fim 10/3 kl. 20:00
Þri 23/2 kl. 20:00 3.k. Fös 4/3 kl. 20:00 6.k
Samstarfsverkefni Óskabarna ógæfunnar og Borgarleikhússins
Óður og Flexa halda afmæli (Nýja sviðið)
Lau 6/2 kl. 13:00 Lau 13/2 kl. 13:00 Lau 20/2 kl. 13:00
Sun 7/2 kl. 13:00 Sun 14/2 kl. 13:00 Sun 21/2 kl. 13:00
Nýtt 5 stjörnu barnaverk frá Íslenska dansflokknum
Kynfræðsla Pörupilta (Litla sviðið)
Mán 22/2 kl. 13:00 Þri 23/2 kl. 13:00 Mið 24/2 kl. 13:00
Þri 23/2 kl. 10:00 Mið 24/2 kl. 10:00
Þri 23/2 kl. 11:30 Mið 24/2 kl. 11:30
Uppistand Pörupilta um það sem allir eru að spá í.