Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.2015, Page 6

Helgarblað 7.–10. ágúst 20156 Fréttir
HamraHlíð 17, 105 reykjavík / Hús Blindrafélagsins / sími 552-2002
Vönduð
lesgleraugu
frá 3.900 kr.
Fimm aðgerðir á
skapabörmum
„Við fengum upplýsingar um að
það væru um fimm aðgerðir sem
hefðu verið framkvæmdar sem
að læknarnir töldu að væru vel
ígrundaðar,“ segir Margrét Mar-
ía Sigurðardóttir, umboðsmaður
barna, í samtali við DV, en í ný-
útkominni ársskýrslu umboðs-
manns, fyrir árið 2014, kemur
fram að embættinu hafi borist
ábendingar um skapabarmaað-
gerðir á stúlkum, undir átján ára
aldri, hér á landi.
Umboðsmaður fundaði með
stórum hópi, meðal annars fé-
lagi lýtalækna, vegna málsins í
mars í fyrra. Margrét María segir
að eftir fundinn hafi verið ljóst
að ekkert utanumhald væri um
tölfræði slíkra aðgerða. Hvatti
umboðsmaður til þess að haldið
yrði utan um þær aðgerðir sem
framkvæmdar væru á börnum
þar sem nauðsynlegt væri að
hafa þær upplýsingar tiltækar
til þess að fylgjast með því hvort
réttindi barna væru virt. DV hef-
ur greint ítrekað frá því að lítið
sem ekkert utanumhald er með
tölfræði lýtaaðgerða á Íslandi. Al-
þjóðaheilbrigðisstofnunin segir
að það teljist umskurður að fjar-
lægja hluta eða breyta kynfærum
kvenna, nema það sé nauðsynlegt
í læknisfræðilegum skilningi. Það
varðar við íslensk hegningarlög
að gera slíkt og segir í árs skýrslu
umboðsmanns að það sé al-
mennt talið brjóta gegn mann-
helgi stúlkna að breyta kynfærum
þeirra. Því verði að fara afar var-
lega, segir Margrét María.
Umboðsmaður barna vill að
settar verði reglur þar sem leita
þarf álits fleiri en eins læknis
áður en aðgerð er framkvæmd
á skapabörmum stúlku sem
ekki hefur náð átján ára aldri.
Í reglunum þyrfti einnig að
koma fram að ekki væri heimilt
að framkvæma slíkar aðgerðir
einungis í fegurðarskyni.
Þ
að er alltaf ákveðinn hópur
íþróttakvenna sem leitar
sér aðstoðar hjá átrösk-
unarteymi Landspítalans,“
segir Sigurlaug María Jóns-
dóttir, teymisstjóri og sálfræðingur
í átröskunarteymi Hvítabandsins á
Landspítalanum.
Í síðasta tölublaði DV birtist við-
tal við Hafrúnu Kristjánsdóttur
sálfræðing sem rannsakað hef-
ur átröskun meðal íþróttakvenna
með nemendum sínum. Niðurstöð-
ur rannsóknanna benda til þess að
átröskun íþróttakvenna sé töluvert
stærra vandamál en hjá almenningi
og á stöðluðum prófum skoruðu ís-
lenskar íþróttakonur nær mörkum
átröskunarsjúklinga en íslenskra há-
skólakvenna.
Í haust mun Hafrún halda rann-
sóknum áfram með bæði nemend-
um sínum og starfsmönnum Hvíta-
bandsins hjá Landspítalanum,
Sigurlaugu þar á meðal.
Fitness-hópurinn fer stækkandi
„Þetta eru stelpur sem koma úr mis-
munandi íþróttum; fimleikastelp-
ur, ballettstelpur, handbolta- og fót-
boltakonur, crossfit-iðkendur og svo
fer fitness-hópurinn ört stækkandi. Í
raun fáum við bara til okkar alla flór-
una,“ segir Sigurlaug.
Aðspurð segir hún þó að meira
sé um að íþróttakonur sem stunda
íþróttir þar sem gerðar eru ákveðn-
ar útlitslegar kröfur eigi við átrösk-
unarvanda á stríða. „Meira er um
að stelpur sem stunda „útlitsíþrótt-
ir“ komi til okkar og þá er ég að tala
um ballett, fimleika og fitness. Það
er raunar svo að við höfum áhyggjur
af fitness-keppendunum en aðsókn
þeirra hefur verið að aukast hjá okk-
ur síðastliðin þrjú ár.“
Sigurlaug segir að erfitt sé að
segja hve stór hluti allra sem leiti
hjálpar Hvítabandsins sé íþróttafólk.
„Það er erfitt að segja en hins vegar
er mikilvægt að hafa í huga að eitt
af einkennum átraskana er ofhreyf-
ing eða öfgalíkamsrækt í hvers kon-
ar formi. Þá er ég að tala um hlaup,
crossfit, líkamsrækt og hvað annað.
Það er nefnilega fín lína á mili þess
hvað telst vera eðlileg hreyfing og
hvenær hreyfing er orðin óeðlilega
mikil.“ Því verði áhugavert að fylgj-
ast með áframhaldandi rannsóknum
Hafrúnar á málaflokknum.
Ofhreyfing verði að þráhyggju
„Við höfum ekki tölu yfir það hve
stór hluti íþróttastúlkna kemur til
okkar hjá Bugl en það er alltaf ein-
hver hópur,“ segir Margrét Gísla-
dóttir, sérfræðingur í hjúkrun og
fjölskylduþerapisti á barna- og ung-
lingageðdeild Landspítalans.
„Rannsóknir hafa ljóslega sýnt að
hluti kvenna sem hafa verið í fim-
leikum eða íþróttum þrói með sér
átröskun.“
Einn þeirra þátta sem áhrif geti
haft á að einstaklingar fái átrösk-
un er ofhreyfing. „Þá verður það að
þráhyggju hjá þeim sem iðka mikl-
ar íþróttir að hreyfa sig mikið. Fólk
fer að tengja hreyfingu við það að
geta borðað og getur ekki borð-
að nema það hreyfi sig, sem er afar
slæmt. Manneskjan festist í ákveðn-
um vítahring.“ Hreyfing sé góð fyrir
líkamann en ekki megi tengja hana
saman við að fólki fitni ef það hreyfi
sig ekki.
Margrét segir íþróttirnar út af fyrir
sig ekki valda átröskun, þær geti hins
vegar orðið hluti vandamálsins.
Alfarið á móti fitumælingu
„Síðan er það þetta með fitumæl-
inguna – að mæla fitu íþróttamanna.
Ég er alfarið á móti henni. Það er
bara verið að búa til hugmyndir um
líkamann og leggja áherslu á eitt-
hvað sem á ekki að vera. Unglingar
eiga ekki að velta sér upp úr fitumæl-
ingu því það er einfaldlega mikilvægt
að borða, hreyfa sig og lifa heilbrigðu
lífi.“
Margrét imprar á slæmum af-
leiðingum þess að sleppa því að
borða og hreyfa sig of mikið, sér í
lagi fyrir ungt fólk. „Ef barn eða ung-
lingur hreyfir sig mikið og sleppir því
að borða hefur það neikvæð áhrif á
heilsuna og getur stöðvað eðlilegan
líkamsþroska. Kynþroskinn getur
stöðvast og manneskjan hætt að vaxa.
Ef manneskjan er of létt þá skreppur
líkaminn allur saman, ekki bara lík-
amsmassinn, heldur beinin líka.“ Það
geti haft gífurlegar heilsufarslegar af-
leiðingar í för með sér. n
n Hópur íþróttakvenna leitar sér hjálpar átröskunarteyma n Fitumæling óþörf
Birna Guðmundsdóttir
birna@dv.is
Sigurlaug María Jónsdóttir „Það er
nefnilega fín lína á milli þess hvað telst vera
eðlileg hreyfing og hvenær hreyfing er orðin
óeðlilega mikil.“
Hafa áHyggjur af
fitness-keppendum
Margrét Gísladóttir „Þá verður það að
þráhyggju hjá þeim sem iðka miklar íþróttir
að hreyfa sig mikið.“ Mynd SiGtryGGur Ari