Dagblaðið Vísir - DV - 19.06.2015, Blaðsíða 24

Helgarblað 19.–22. júní 201524 Fólk Viðtal
B
laðamaður hittir Þórhildi
á fallegu heimili hennar í
miðbæ Reykjavíkur. Það
er útsýni úr íbúðinni yfir
borgina – til allra átta – og
kliðurinn af miðbæjarlífinu berst
alveg upp á fjórðu hæð. Hlátrasköll
unglinga, hróp iðnaðarmanna,
mal í vinnuvélum og bílflaut. Um-
hverfishljóðin eru þó alls ekki
þreytandi, frekar róandi ef eitthvað
er. Og Þórhildur kann vel við sig
með iðandi mannlífið allt í kring.
Kom ekki á silfurfati
„Nú eru hundrað ár liðin frá því
konur fengu kosningarétt. Það
hefur gríðarlega margt áunnist
og breyst á þessum tíma, flest af
því fyrir tilstuðlan kvenna. Því má
ekki gleyma eitt augnablik,“ segir
Þórhildur nokkuð áköf þegar við
höfum komið okkur fyrir við borð-
stofuborðið. Hún ítrekar að það
megi aldrei gleymast hverju konur
hafa áorkað á liðinni öld.
„Ungar konur halda kannski
sumar hverjar að öll þau réttindi
sem við teljum sjálfsögð í dag hafi
komið á silfurfati. En nei, þannig
var það ekki. Það voru konur sem
færðu öðrum konum þau. Þetta
ættu konur alltaf að muna. Það er
í krafti samstöðu sem konur ná ár-
angri. Þessu er kannski ekki haldið
nógu vel að ungum konum í dag,
svo þær átti sig á að öll réttindi
sem þeim hafa áskotnast má þakka
kvennakynslóðunum sem börðust
fyrir þeim.“ Að mati Þórhildar er of
lítið fjallað um sögu og afrek kvenna
í sögubókum nútímans og fyrir vik-
ið gleymast verk þeirra og barátta.
Eins og minningarhátíð
„Nú er til dæmis sýning á Þjóðar-
bókhlöðunni um sögu 100 ára kosn-
ingaréttar kvenna og það er ekki
minnst á kvennahreyfingarnar,
Kvennalistann eða Rauðsokkahreyf-
inguna. Hvað meina menn og konur
með því að fela söguna svona? Saga
kvenna er þögguð niður aftur og aft-
ur og það fennir í spor þeirra.“
Og talið berst að hátíðarhöldum
í tilefni 100 ára afmæli kosningarétt-
ar kvenna, þann 19. júní. Þórhildur
hefur sína skoðun á þeim. „Þetta á
að vera hvatningarhátíð en er nánast
eins og minningarhátíð. Það er eins
og baráttan sé búin og að nú sé verið
að jarða hana.“ Hún hefði sjálf kosið
að tækifærið yrði nýtt til að efla bar-
áttuandann og vekja athygli á því
sem enn má bæta. „Auðvitað á að
halda upp á stórafmæli, en dagur-
inn á ekki bara að vera hátíðisdagur,
heldur líka, og ekki síður, baráttu-
dagur,“ segir hún ákveðin.
Orðið nauðgun hafði ekki heyrst
En Þórhildur hrífst af krafti ungra
kvenna í dag og samstöðu sem
hefur endurspeglast í svokallaðri
Beauty Tips-byltingu þar sem tugir
eða hundruð kvenna stigu fram í
lokuðum Facebook-hóp og deildu
reynslu sinni af kynferðislegu of-
beldi undir myllumerkjunum
#þöggun og #konurtala. Byltingin
teygði sig fljótlega út fyrir hópinn, á
aðra samfélagsmiðla og í fjölmiðla –
og vakti einnig athygli út fyrir land-
steinanna. Tilgangur byltingar-
innar er að skila skömminni
þangað sem hún á heima – til ger-
enda. Varpa þannig ábyrgðinni af
þolendum og stuðla að því að kyn-
ferðisofbeldi verði ekki þaggað nið-
ur með neinum hætti.
„Landslagið er gífurlega breytt.
Þegar Kvennalistinn kom inn á þing
þá hafði aldrei verið talað um þessi
mál á Alþingi, þó að konur hefðu
vissulega setið á Alþingi. Kynferð-
islegt ofbeldi, heimilis ofbeldi,
barnaníð og nauðgun, þetta voru
orð sem höfðu aldrei heyrst í hin-
um háu sölum Alþingis,“ segir Þór-
hildur, en Kvennalistinn bauð fyrst
fram til Alþingis árið 1983 og náði
þremur konum inn á þing. „Það
voru líka Kvennalistakonur sem
voru fyrstar til að taka upp málefni
samkynhneigðra á Alþingi. Þegar
kemur að réttindamálum kvenna
og samfélagslegri stöðu þá eru það
alltaf konur sem taka málin upp.
Konur sem eru ekki hræddar við að
styggja karlana.“
„Við þekkjum þessa menn“
Þórhildur bendir á að ofbeldi gagn-
vart konum sé alltaf að koma meira
og meira upp á yfirborðið. „Konum
er nóg boðið. Konur hafa sjálfar ekki
gert sér grein fyrir því hve svakalegt
ofbeldið og áreitið er, né hve djúp-
stæðar og algengar hugmyndir um
kynferðislega hegðun gagnvart
konum og hugmyndir karlmanna
um kynferðislegt eignarhald á kon-
um eru í menningunni. Það er varla
til sú kona sem ekki hefur orðið fyr-
ir kynferðislegu ofbeldi. Konur lifa í
skugga ofbeldis, óttinn við það býr
Það er óhætt að segja að Þórhildur Þorleifsdóttir sé kvenskörungur
mikill. Hún var snemma meðvituð um að það hallaði á hlut kvenna í samfélaginu
og lét til sín taka við að bæta úr því. Kom meðal annars að stofnun Kvennafram-
boðs í Reykjavík og svo Kvennalistans. En bæði stjórnmálaöflin breyttu pólitísku
landslagi og komu málefnum kvenna almennilega í umræðuna. Þórhildur hefur
sterkar skoðanir og liggur sjaldan á þeim. Hún segist sjálf alltaf hafa verið í mót-
þróa gagnvart kerfinu en kerfið hafi jafnframt hafnað henni. Eftir að hafa reynt
fyrir sér sem dansari og leikari á sínum yngri árum fann hún lífi sínu farveg í leik-
stjórn og hefur sett upp hátt í áttatíu sýningar og fyrir það er hún þakklát.
„Það
er ákafi
í mér,
en ekki
reiði“
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrun@dv.is
„Það fylgir því að
vera kona að karl-
maður klípi þig í rassinn
eða taki um brjóstin á þér.