Morgunblaðið - 19.12.2016, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 19. DESEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Núverandiborgar-yfirvöld
eru á ýmsan hátt
einstök. Þau eru til
að mynda einstök
að því leyti að þau
líta á það sem hlut-
verk sitt að þvælast gegn því að
borgarbúar ferðist á milli staða
á þann hátt sem borgarbúum
sjálfum líkar best. Og þessi ein-
staka hegðun borgaryfirvalda
hefur orðið til þess að þau skera
sig úr á fleiri vegu.
Í samtali við Morgunblaðið
greindi Guðlaugur Þór Þórðar-
son, sem á sæti í fjárlaganefnd
Alþingis, til að mynda frá því að
það væri „enginn vilji hjá
Reykjavíkurborg að fá fjár-
framlög í þjóðvegi innan
borgarmarkanna“. Og hann
bætti við: „Flest ef ekki öll
sveitarfélög á landinu eru að
þrýsta á um fjármuni til sam-
göngumannvirkja. Við þing-
menn Reykjavíkur höfum verið
að þrýsta á samgönguyfirvöld
til að bæta umferðina í Reykja-
vík en borgaryfirvöld hafa tekið
öll umferðarmannvirki af skipu-
lagi og því er tilgangslaust að
setja fjármuni í verkefni sem
ekki er hægt að framkvæma.“
Guðlaugur Þór nefnir að nýj-
asta dæmið sé að gatnamótin
við Reykjanesveg og Bústaða-
veg hafi verið tekin út af skipu-
lagi þrátt fyrir augljósa þörf
fyrir úrbætur. Þá hafi enginn
áhugi verið á að byggja göngu-
brýr yfir fjölfarnar umferðar-
æðar, til dæmis Miklubraut.
Þess í stað séu gangbrautarljós,
sem stöðvi umferðina á nokk-
urra mínútna millibili.
Guðlaugur Þór bendir á að
enginn vilji sé til að bæta úr
verstu ágöllunum í umferðinni:
„Meirihlutinn virðist frekar
vilja að umferðin silist áfram
með tilheyrandi mengun, slysa-
hættu og töfum fyr-
ir fólk.“
Það er ekki að-
eins með aðgerð-
arleysi eins og
þarna er lýst sem
borgaryfirvöld
hafa spillt umferð-
inni í borginni. Þau hafa líka
beinlínis unnið að því að
þrengja gatnakerfi borgar-
innar. Í þetta skaðlega furðu-
verkefni hafa þau varið háum
fjárhæðum, sem eðli máls sam-
kvæmt hafa þá ekki nýst til
uppbyggilegra verkefna, hvorki
á sviði umferðarmála né ann-
arra.
Lausnarorð borgaryfirvalda
við þeim vanda sem þau hafa
skapað er „borgarlína“. Þetta
er kerfi langra hraðvagna eða
svokallaðra léttlesta, sem eiga
að aka ákveðnar leiðir og tengja
saman borgarhluta. Ef ein-
hverjum þykir þetta ekki sér-
staklega frumleg hugmynd
kann það að vera vegna þess að
slík starfsemi hefur verið rekin
lengi á höfuðborgarsvæðinu og
gengur í daglegu tali undir
nafninu strætó. Strætó hefur
víða forgang og langir strætis-
vagnar sem taka marga farþega
hafa um árabil flutt fólk á milli
borgarhverfa.
Það getur verið ágætt að
skerpa á strætisvagnaþjónust-
unni og það getur meira að
segja vel verið að það hjálpi að
kalla hluta hennar borgarlínu,
en það er auðvitað aukaatriði og
á meira skylt við auglýsinga-
mennsku en samgöngulausn.
En hvort sem strætisvagna-
kerfið verður endurskipulagt
og jafnvel endurnefnt eða ekki
er augljóst að borgaryfirvöld
verða að láta af fordómum sín-
um í garð einkabílsins. Að öðr-
um kosti mun ástandið í sam-
göngumálum borgarinnar
aðeins halda áfram að versna.
Þó að strætó verði
kallaður borgarlína
þurfa borgaryfirvöld
samt að sinna
samgöngumálum}
Borgin býr til vandann
Hollenskistjórnmála-
maðurinn Geert
Wilders var á dög-
unum dæmdur fyr-
ir hatursorðræðu.
Hann vill banna Kóraninn,
þannig að hann er ekki sér-
stakur áhugamaður um mál-
frelsi, og að því leyti má segja
að komið hafi vel á vondan.
En á slíkum málum eru fleiri
hliðar. Tímaritið The Econom-
ist fjallar um dóminn yfir Wild-
ers og varar við þeirri þróun að
banna umræður og dæma menn
fyrir skoðanir sínar, jafnvel þó
að tímaritið lýsi sig algerlega
ósammála þeim skoðunum sem
Wilders heldur fram.
Það kann ekki góðri lukku að
stýra í lýðræðisþjóðfélagi að
takast á við póli-
tíska andstæðinga
með því að láta þá
sæta ákæru og
refsingum. Og það
að einhver móðgi
aðra með ummælum sínum er
ekki góður mælikvarði, meðal
annars af þeirri ástæðu, eins og
The Economist bendir á, að það
verður til þess að ýta undir að
fleiri segist hafa móðgast.
Þetta muni stuðla að gremju
þeirra sem fyrir verða og um
leið óróa og átökum í þjóðfélag-
inu.
Í lýðræðisþjóðfélagi eiga ólík
sjónarmið að takast á með rök-
um en ekki hótunum um refs-
ingu. Stjórnmálabarátta af því
tagi fer fram í alræðisríkjum –
með ömurlegum árangri.
Lýðræðinu er nauð-
syn að ólík sjónar-
mið fái að takast á}
Rök í stað refsinga E
ins og um svo ótalmargar söng-
konur, og raunar ótal önnur
frægðarkvendi, var til fólk sem
hélt því lengi vel fram að Mad-
onna væri nánast sköpuð úr
engu. Hún væri einfaldlega „dressuð upp“,
auglýst í bak og fyrir, skellt á breiðskífu með
tilheyrandi auglýsingaskrumi. Hæfileikalaust
afkvæmi markaðsaflanna. Og já, ég er að
vitna í íslensk skrif frá árinu 1985.
Tveimur árum síðar, 1987; Madonna átti að
eiga velgengni sína útliti sínu og ímynd að
þakka, ekki hæfileikum, hvað þá rödd. Þetta
eru skrif í sovésku blaði en íslenskur blaða-
maður bað Vesturlönd að íhuga þetta nú að-
eins, hvort það væri ekki eitthvað satt í þessu.
Barnablaðið Æskan hæddist að því að Mad-
onna væri opinber stuðningsmaður Banda-
rísku friðarhreyfingarinnar, sem berst fyrir
afvopnun og gegn kjarnorkuvopnum. Því hún væri nefni-
lega gift ofstopamanni, sem væri frægur fyrir áflog.
Verst var Madonna leikin ytra, hún var kölluð hóra í
fjölmiðlum og keppinautar hennar kepptust við að for-
dæma hana. Whitney Houston heitin sagði Madonnu
halda fram ógeðslegum skoðunum, eins og að það væri
allt í lagi að fara í rúmið með hverjum sem er! Cyndi
Lauper kom henni til varnar og sagði: „Hvernig er hægt
að gagnrýna konu fyrir að hafa kynhvöt þegar karlmenn
hafa árum saman lofsungið þann eiginleika sinn?“
Madonna gerði þetta upp í áhrifamikilli ræðu í síðustu
viku þegar Billboard valdi hana konu ársins.
Hún þakkaði þeim fyrir sem höfðu stutt hana
í gegnum allt. Í heimi þar sem það væri allt í
lagi að vera falleg, sæt og sexí sem kona, en
ekki of klár. Ekki með of miklar skoðanir. Að
minnsta kosti ekki þær sem væru eitthvað
öðruvísi. Og svo lengi sem þú værir klædd
eins og drusla að ósk karlmanna væri það í
lagi. „En ekki eiga þinn dræsuskap sjálf.“
Madonna getur sagt þetta núna og hlotið
klapp í lófa, grátandi sal og virðingu. Hún er
búin að afsanna allt það sem var sagt um
hæfileikaleysi og að hún væri rífa niður
kvennabaráttuna. Í dag rannsaka jafnvel
sagnfræðingar og félagsfræðingar um allan
heim þá miklu arfleifð sem hún hefur skilið
eftir sig í tónlist en ekki síst í þeim áhrifum
sem hún hefur haft á menningu okkar. Svipuð
áhrif og Bítlarnir og Elvis Presley. En eitt-
hvað þurftu þeir að bíða styttra eftir því að vera viður-
kenndir sem „goðsagnir“. Madonna er að uppskera þetta
svona allra síðustu árin, rétt að verða sextug. Og hefur
verið að síðan hún var tvítug.
Ég get varla komið orðum að því hvernig það var að
alast upp með Madonnu sem fyrirmynd. Það eru eflaust
einhverjir félagsfræðingar ytra búnir að rannsaka það
hvernig stúlkur af minni kynslóð fengu innblástur frá
henni en ég er ekki búin að kynna mér það. Ég veit bara
að hún sagði mér í lögum sínum, frá því ég var sjö eða
átta ára, að konur gætu allt. julia@mbl.is
Júlía Margrét
Alexanders-
dóttir
Pistill
Takk, Madonna
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
Blekið var ekki þornað áfyrri úrskurði ráðuneyt-isins vorið 2015, þar semtillögu endurskoðenda-
ráðs um að svipta mig starfsrétt-
indum var hafnað, þar til ráðið hóf
að herja á mig á nýjan leik,“ segir
Guðmundur Jóelsson, löggiltur end-
urskoðandi, en Guðmundur hefur
staðið í baráttu
við endurskoð-
endaráð um gildi
ólögfestra alþjóð-
legra staðla frá
því um mitt ár
2012.
Þann 21. nóv-
ember s.l. hafnaði
iðnaðar- og við-
skiptaráðherra,
Ragnheiður Elín
Árnadóttir, því
öðru sinni að réttindi Guðmundar
yrðu felld niður.
Í úrskurði ráðherra segir m.a. að
ráðuneytið líti það alvarlegum aug-
um að endurskoðendur neiti að af-
henda gæðaeftirlitsmönnum gögn
vegna lögbundins eftirlits. Þrátt fyr-
ir það verði að líta til þess að um sé
að ræða atvinnuréttindi sem eru
stjórnarskrárvarin réttindi og með
hliðsjón af meðalhófsreglu stjórn-
sýslulaga telji ráðuneytið að rétt
hefði verið að áminna endurskoð-
andann áður en lagt yrði til við ráð-
herra að réttindi hans yrðu felld nið-
ur. Með vísan til þess fellst ráðu-
neytið ekki á að fella niður réttindi
Guðmundar til endurskoð-
unarstarfa.
Grundvallarspurning
Ákvörðun ráðuneytisins er
áfangasigur, segir Guðmundur, en
grundvallarspurningu um gildi ólög-
festra alþjóðastaðla við gæðaeftirlit
er enn ósvarað.
„Jafnvel þó svo margir endur-
skoðendur starfi eftir alþjóðlegum
stöðlum og krafa sé gerð um að slík-
ir staðlar séu uppfylltir hjá stærri
endurskoðendaskrifstofum er ekki
hægt að gera kröfu til þeirra sem
starfa á innlendum vettvangi um að
fylgja slíkum stöðlum sem hvorki
hafa verið lögfestir hér á landi né
hafa nokkurn tímann verið þýddir á
íslensku,“ segir Guðmundur. Hann
bendir jafnframt á að alls ekki eigi
að gera mönnum refsingu, þ.e. svipt-
ingu réttinda, á grundvelli ólög-
festra alþjóðaskilyrða.
„Ég fullyrði að sú endurskoðun
sem ég vinn að er engu verri en
þeirra sem vinna á grundvelli alþjóð-
legu staðlanna. Mín vinna uppfyllir
allar ýtrustu lögbundnar kröfur sem
gerðar eru til endurskoðunar í inn-
lendum rétti.“
Óvissa um gildi staðlanna
Í skýrslu nefndar um málefni end-
urskoðenda, sem gefin var út í jan-
úar 2011, er kallað eftir mati ráð-
herra á innleiðingu alþjóðlegra
endurskoðunarstaðla.
„Nefndin telur að óvissa sé um
lagalegt gildi alþjóðlegra endurskoð-
unarstaða og því nauðsynlegt að
efnahags- og viðskiptaráðuneytið
kanni hvort þeir hafi verið innleiddir
með fullnægjandi hætti. Ástæða
þessarar óvissu snýr einkum að þýð-
ingu, skuldbindingargildi og form-
legri birtingu staðlanna,“ segir í
skýrslu nefndarinnar.
Guðmundur segir að í ljósi þeirrar
réttaróvissu sem gildir um al-
þjóðlega staðla á sviði endurskoð-
unar geti gæðaeftirlit endurskoð-
endaráðs ekki borið þá fyrir sig við
gæðaeftirlit hjá íslenskum endur-
skoðendum.
Ekki náðist í endurskoðendaráð
við vinnslu fréttaskýringarinnar.
Endurskoðendaráð
gætti ekki meðalhófs
Morgunblaðið/Þórður
Endurskoðun Ráðherra hefur í tvígang hafnað beiðni endurskoðendaráðs
um leyfissviptingu með vísan í meðalhófsreglu stjórnsýslulaga.
Guðmundur
Jóelsson
2012 Í júní 2012 var Guðmund-
ur Jóelsson endurskoðandi boð-
aður í gæðaeftirlit, sem hann
neitaði á grundvelli þess að al-
þjóðlegir endurskoðunarstaðlar
sem unnið var eftir væru ekki
lögfestir hér á landi. Hann féllst
þó á eftirlitið.
2013 Guðmundur býður fram
gögn á grundvelli íslenskra laga
og áratuga venju. Skráð sem
neitun um eftirlit án skýringar
af gæðaeftirlitinu
2014 Endurskoðendaráð legg-
ur til við ráðherra í apríl árið
2014 að Guðmundur verði svipt-
ur réttindum sínum.
2015 Ráðherra hafnar beiðni
ráðsins á grundvelli meðalhófs-
reglu stjórnsýslulaga. Átta dög-
um síðar er Guðmundur boð-
aður í nýtt eftirlit.
2016 Í maí á þessu ári fer ráðið
aftur fram á við ráðherra að
svipta Guðmund réttindum sín-
um. Þann 21. nóvember sl. hafn-
ar ráðherra aftur á grundvelli
meðalhófsreglu
Mál Guðmund-
ar frá 2012
TÍMALÍNA