Fréttatíminn - 03.06.2016, Blaðsíða 18

dæmapoti og samkrulli við gamla
íhaldsdrauga samfélagsins. Með
flóknum vef málamiðlana við þá á
bak við tjöldin hefði Verkamanna-
flokkurinn á endanum einbeitt sér
of mikið að valdabrölti sem á end-
anum leiddi til spillingarmálanna
miklu. Lula var sjálfur gamall verka-
lýðsleiðtogi og byggði flokkinn upp
með vinstrimönnum úr ýmsum átt-
um, til dæmis verkalýðshreyfingum,
gömlum marxistum, fræðimönnum,
róttækum prestum og ýmsum um-
bótahreyfingum. Flokkurinn náði í
hugmyndafræði sinni aldrei að þróa
sig í átt frá gömlum sósíalistahug-
myndum kalda stríðsins. Í stað þess
gekk hugmyndafræðin í alltof rík-
um mæli í að leggja nokkuð einfeldn-
ingslega ofuráherslu á tvær fylkingar
landsins, ríka og fátæka. Sem hamr-
að var á í orði, en ekki alltaf á borði.
Þegar nóg var til af peningum var
auðvelt að sefa allar fylkingar sam-
félagsins.
Hrávörubólan springur
Á síðustu árum hefur kreppa mynd-
ast í ríkjum sem treysta á hrávöru-
markaði því verð hefur lækkað um-
talsvert, sér í lagi í kjölfar þess að
hægja fór á Kína. Þegar verðið lækk-
aði var hulunni svipt af lélegum
vinnubrögðum margra ríkisstjórna
í Suður-Ameríku. Ástandið er auð-
vitað allra verst í Venesúela þar sem
lágt olíuverð þýðir einfaldlega gjald-
þrot landsins eftir að Chávez-stjórn-
in eyddi um of og eyðilagði hagkerf-
ið. En þegar veskið fór að tæmast í
Brasilíu kom í ljós að efnahagsmálin
voru í miklum ólestri vegna mikill-
ar eyðslu í skammtímaverkefni og
popúlískar aðgerðir. Of litlu var var-
ið í uppbyggingu varanlegra innviða
sem bæta bæði líf og hagkerfi Bras-
ilíumanna til langs tíma. Efnahags-
lífið var ekki gert nægilega fjölbreytt
og þróað til að koma í veg þessar
endalausu hrávörusveiflur. Brasilía
skrapp saman um 3,8% árið 2015,
sem er það versta síðan 1981.
Mótmæli vegna strætómiða
Vaxandi efnahagsvandræði leiddu
til gremju á meðal Brasilíumanna.
Fyrsta bylgja mótmæla var í júní
2013 þegar álfukeppnin í fótbolta fór
fram í landinu, en mótið var eins-
konar upphitun fyrir heimsmeist-
aramótið í fótbolta sem fór fram árið
eftir. Mótmælin hófust þegar verð á
almenningssamgöngum var hækk-
að í São Paulo. Þó að sakleysislegt
yfirbragð hafi verið á því í fyrstu
þróuðust mótmælin fljótt yfir í alls-
herjar mótmæli gegn spillingu. Fólk
krafðist betri þjónustu, menntunar
og heilsugæslu. Reiðin beindist líka
gegn heimsmeistarakeppninni og
gríðarlegum kostnaði við byggingar
fyrir hana. Bylgjan sem hófst 2013
kom aftur upp á yfirborðið á síðustu
mánuðum vegna spillingarmálanna
og stærstu mótmæli í sögu Brasilíu
hafa verið haldin. Smám saman
snerust þau upp í mótmæli milli-
stéttarinnar og fólks hægramegin
við Verkamannaf lokkinn gegn
stjórnvöldum.
Aðgerð bílaþvottur
Hinn svokallaði „Lava Jato“ eða bíla-
þvottaskandall hófst með rannsókn
á opinberum starfsmönnum sem
stunduðu peningaþvætti í gegnum
bílaþvottastöð í Brasilíuborg. Fljót-
lega stækkaði rannsóknin og er
orðin að umfangsmesta spillingar-
máli sögunnar í Brasilíu. Það tengist
á margvíslegan hátt ríkisolíufyrir-
tækinu Petrobras og misnotkun á
almannafé. Stærstu byggingarfyr-
irtæki landsins eru grunuð um að
rukka Petrobras um of hátt verð
fyrir verk. Þessum aukapeningum
hafi svo verið skipt á milli stjórn-
enda Petrobras, ýmissa viðskipta-
jöfra, stjórnmálamanna úr flestum
flokkum og notuð í kosningabaráttu
Verkamannaflokksins.
Meirihluti þingmanna grunaður
Rannsóknin á þessu mál, sem og
öðrum spillingarmálum í Brasilíu,
er svo umfangsmikil að óteljandi
valdafólk tengist henni á margvís-
legan hátt. 60% þingmanna á brasil-
íska þinginu liggja undir grun fyrir
ýmis brot. Allt frá mútum til líkams-
meiðinga og manndrápa.
Þetta er landslag stjórnmálanna
í Brasilíu í dag. Það er því langt því
frá einungis Dilma Rousseff sem ligg-
ur undir grun. Hin nýja ríkisstjórn
Temers bráðabirgðaforseta hefur
vart setið í mánuð en samt hafa tveir
ráðherrar sagt af sér þegar í ljós kom
að þeir lýstu yfir á leynilegum upp-
tökum að vilja tefja Petrobras-rann-
sóknina. Nýjar upptökur af hleruð-
um samtölum, til dæmis milli Lula
og Dilmu, berast reglulega sem enn
eykur á „House of Cards“-andrúms-
loftið.
Sundrung
Rannsóknin á Dilmu og brottrekstur
hennar hefur valdið gífurlegri
sundrungu á meðal brasilísku
þjóðarinnar. Þeir sem styðja Verka-
mannaflokkinn benda á hinn góða
árangur í að jafna bilið milli ríkra og
fátækra. Forsetinn hafi ekkert gert
rangt. Spillingarrannsóknirnar sýni
einfaldlega að slík mál komist núna
upp á yfirborðið í landi sem hingað
til hafi verið gjörspillt. Brottrekstur
Dilmu sé ekki neitt réttlætismál held-
ur skipulagt valdarán sem sé til þess
ætlað að þagga niður í slíkum rann-
sóknum.
Andstæðingar Dilmu segja hins
vegar að landið sé efnahagslega
ónýtt og spillt eftir 13 ára stjórn
Verkamannaflokksins.
Hvítir jakkafatakarlar
Michel Temer hefur skipað rík-
isstjórn sem eru eingöngu skip-
uð hvítum körlum. Áherslan er
lögð á niðurskurð og afturhvarf til
íhaldssamari aðgerða í fjármálum
sem hægri pressan lofar í hástert.
En í raun er stjórnin afturhvarf til
stjórnmála fortíðarinnar í Brasilíu
og minnir helst á ríkisstjórnir á dög-
um herforingjastjórnarinnar 1964-
1985, þegar elítistar, hvítir karlar í
jakkafötum, stjórnuðu landinu í einu
og öllu með pennastrikum. Temer
hefur gert slagorðið í brasilíska fán-
anum að sínu, „ordem e progresso“
– röð og framfarir. Slík stjórn virð-
ist ekki áhugasöm um umbætur í
mannréttindamálum á borð við þær
sem Verkamannaflokkurinn gerði,
til dæmis með lögleiðingu hjóna-
banda samkynhneigðra.
Kommahatur og herforingjaást
Í mótmælunum gegn Dilmu á síð-
ustu misserum hafa oftar en ekki
birst óhugnanleg skilaboð á skiltum
og fánum þúsunda manna. Það eru
hópar sem þrá að herforingjastjórn-
in komi aftur að borðinu og slátri
„kommúnistaskrílnum“ í Verka-
mannaflokknum.
Lúterskir sértrúarsöfnuðir eru
í mikilli sókn í Brasilíu og talið er
að um 40 milljónir manna tilheyri
þeim. Slíkir söfnuðir leggja áherslu á
að túlka orð Biblíunnar bókstaflega.
Samkynhneigð er talin synd og fóst-
ureyðingar sömuleiðis. Sú vídd eyk-
ur enn á sundrungu á meðal Bras-
ilíumanna.
Lula 2018?
Sjálfsagt er langt í land þangað til
stöðugleiki kemst aftur á í Brasilíu.
Lula da Silva hefur lýst yfir að hann
íhugi að bjóða sig fram árið 2018. En
næst á dagskrá eru ólympíuleikar í
ágúst. Vonandi gengur allt að ósk-
um þar.
Dilma og Lula. Óvíst er hver arfleifð Verkmannaflokksins verður. Spillingarmál
og efnahagsógöngur gætu grafið undan framfaramálum undangengins áratugar.
18 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 3. júní 2016
VÍKURVERK EHF • VÍKURHVARF 6 • 203 KÓPAVOGUR • SÍMI 557 7720 • WWW.VIKURVERK.IS
Camp - Let Classic
Fortjald - Eldhús með helluborði, vask og krana - 13” álfelgur. Tjaldast með fortjaldi á örfáum mínútum.
Yfir 80% seldra tjaldvagna í Danmörku eru Camp-let. Camp-let notar framúrskarandi akrílefni í tjalddúkinn.
Þessi er sá einfaldasti í uppsetningu - Stórglæsilegur vagn. Verð kr. 1.490.000,- með fortjaldi.
Viggi í Víkurverk hérna megin...
Ef þú kemur með gamla útilegutjaldið til
okkar þá tökum við það sem 200.000
króna innborgun inn á nýjan Camplet
Classic tjaldvagn. Ekki amalegt það.....