Fréttatíminn - 17.09.2016, Blaðsíða 16

16 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 17. september 2016
Eru hipsterar
fótgönguliðar
kapítalismans?
Helgi Hrafn Guðmundsson
ritstjorn@frettatiminn.is
Íhaldsflokkurinn breski. Stífur,
kaldur og valdmannslegur. Fátt er
jafn langt frá því að vera „hipstera­
legt“ eins og hann. En nú hefur
Matt Hancock, menningarmála­
ráðherra í íhaldsstjórninni,
gefið eftirfarandi út á ræðustóli:
„Hipsterinn er kapítalisti“ og lykill­
inn að farsælli framtíð Bretlands
eftir Brexit. Meiri sannfæring
liggur að baki þessum orðum en
hjá mörgum pólitíkusunum sem
reyna að höfða til unga fólksins.
Þetta er ekki eins og þegar ráð­
villtur Boris Jeltsín Rússlandsfor­
seti dansaði „gömlu dansana“ á
rokktónleikum í kosningabarátt­
unni árið 1996 þegar hann vildi
höfða til „X­kynslóðarinnar“ (það
endaði með hjartaskurðaðgerð).
Komi Bretlandi á sigurbraut
Nei, Hancock er ekki nema 37
ára gamall og þekkir því vænt­
anlega marga hipstera þó hann
skarti sjálfur afturhaldssömu
ljósbláu bindi og hinni klassísku
herraklippingu Íhaldsflokksins.
Hann lýsti þessu yfir í ræðu sem
hann flutti við Creative Industries
Federation (nokkurs konar lista­
mannabandalagi Bretlands).
Hancock benti á hina miklu
gerjun í lista­ og tæknigeiranum í
London sem hipsterar hafa fram­
kallað. Aðdráttar afl London fyrir
allt hipp og kúl væri lykillinn að
„menningarlegri og efnahagslegri
endurvakningu“ Bretlands í nýju
landslagi landsins eftir útgöngu úr
Evrópusambandinu. Menningar­
málaráðherrann vill gera London
að miðstöð nýsköpunar og lista í
heiminum. En er hipstermenn­
ingin svokallaða, sem segja má að
tröllriðið hafi menningu og neyslu­
venjum Vesturlanda á síðustu
árum, kapítalísk í sér?
Hipsterinn löngu dauður?
Við verðum æ órólegri með
hipster­skilgreininguna. Þýðir
þetta gufukennda orð nokkuð í
dag? Tímarit keppast um að lýsa
yfir andláti hipstersins og hafa gert
það í mörg ár. Vandinn er margt
af því sem stundum er talið til
hipstermenningar er einfaldlega
einkenni aldamótakynslóðarinn­
ar. Hipstermenningin hófst um
og eftir aldamótin og var í fyrstu
menningarkimi þeirra sem vildu
skera sig úr. Þeirra sem höfnuðu
meginstraumnum. Þeirra sem
fara sínar eigin leiðir. Í fyrstu
voru stefnur og strauma í tónlist
og tísku helsta svið hipstermenn­
ingarinnar en viðhorf hennar hafa
síðan snúist um neysluvenjur og
samfélagið í heild. Og smám saman
hefur hipsterisminn breyst úr
menningarkima í ráðandi menn­
ingarafl í heiminum. Meginstraum­
inn sjálfan.
Útvötnuð ímynd
Hipsterinn birtist allstaðar.
Í aug lýsingum og í sjónvarpi.
Hollywood kveikti snemma á að­
dráttarafli hipstersins og tónlistar­
geirinn auðvitað ekki síður.
Ímyndin er útvötnuð. Banda­
ríska vörukeðjan Urban Outfitt­
ers, sem selur fjöldaframleiddan
hipstervarning, er stundum notuð
sem dæmi um hvernig hipster­
menningin gufaði upp í and­
hverfu sína. Hið einstaka sé orðið
almennt. Þess vegna sé orðið
„hipster“ merkingarleysa. Veitir þá
breski Íhaldsflokkurinn hipstern­
um því ekki náðarhöggið með því
að mæra hann?
Einsleit menning?
Samt vitum við alveg nákvæm­
lega við hvað er átt þegar talað
er um hipsterbari, hipsterkaffi­
hús, hipsterhjólabúðir, hipster­
rakarastofur og þar fram eftir
götunum. Í Berlín til Buenos Aires,
Kaupmannahöfn til Kuala Lumpur
og miðbæ Reykjavíkur til Marra­
kesh sjáum við sömu kaffihúsin og
barina. Flat White­kaffi lagað með
Fair Trade­baunum, Indian Pale
Ale­bjór á krana. Fólk niðursokkið
í glænýjum Apple­tölvum. Gamal­
dags hjól tjóðruð við ljósastaura
fyrir utan.
Hipsterinn kannski sprelllifandi?
Það má því kannski snúa þeirri
hugmynd að hipsterinn sé dauður
á haus og segja að hann hafi haft
svo mikil áhrif á hinn vestræna
heim að það sé í raun óþarfi að
skilgreina hann sérstaklega lengur.
Hipsterinn skapaði meginstraum­
inn eftir eigin þörfum. Hann er
núverandi ástand. Aldamótakyn­
slóðin á Vesturlöndum – og fleiri
kynslóðir í eftirdragi – hefur í
miklum mæli tekið hipstermenn­
ingunni fagnandi. Gæðakaffi sem
bruggað er með natni er tekið
fagnandi og fram yfir fjöldafram­
leiddan bolla frá Starbucks. Það
eru ekki bara hipsterarnir sjálfir
sem drekka bjórinn frá litlu brugg­
húsunum þó að þeir hafi innleitt
nýju bjórmenninguna. Hipster­
staðir eru margir því þeir eru vin­
sælir. Og þegar hverfi í borgum fá
hipsterstimpillinn eru miklar líkur
að peningarnir muni flæða þang­
að. Þess vegna er breska íhaldið
hrifið af hipsterum.
Miðstéttarvæðing
Hipstermenningin hefur ver­
ið í fararbroddi í þeim miklu
breytingum sem hafa átt sér í stað
í borgarmálum í heiminum á síð­
asta áratug. Þróunin hefur verið
þétting byggðar. Fólk hverfur úr
úthverfunum inn í borgina. Og þá
kemur til kastanna enska hugtak­
ið gentrification sem á íslensku
hefur verið þýtt sem „millistéttar­
væðing“. Frægasta dæmið um það
er líklega hverfið Williamsburg
við Austuránna í Brooklyn í New
York sem fyrir örfáum áratugum
þótti hálfgert slömm og óeftir­
sóknarverður staður fyrir þá sem
gátu valið að búa annars staðar
– til dæmis í rólegum úthverfum.
Listafólk flykktist þangað í leit að
ódýrara leiguhúsnæði en á Man­
hattan. Þar skapaði það skemmti­
legt hverfi eftir eigin höfði, opnaði
bari, gallerí og veitingastaði. Fyrst
settust aðrir hipsterar þar að. En
smám saman hækkaði íbúðarverð
í Williamsburg því stuðið var þar.
Það þýddi að fátæka fólkið sem bjó
í hverfinu þurfti að hafa sig á brott.
Íbúðarverð í heiminum er nær
hvergi jafn hátt og í Williamsburg
nú. Hipsterarnir sjálfir flúðu á önn­
Frá Shoreditch í London. Mynd | NordicPhotos/GettyImages
Breski Íhaldsflokkurinn hefur útnefnt hipsterinn sem úrvals­
kapítalista og lykilinn að farsælli framtíð Bretlands eftir Brexit.
Nú, þegar hipsterinn hefur tekið yfir meginstrauminn í menningu
Vesturlanda, mætti staldra við og spyrja fyrir hvað hann
stendur og af hverju hin eldgömlu ráðandi öfl Íhaldsflokksins
séu ánægð með hann? Hipsterinn er vistvænn, hann er á móti
fjöldaframleiðslu og risasamsteypum. Hann vill gæðavörur. Hann
vill ráða sér sjálfur. En ætli hann sé kapítalisti?
WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900
VERÐ FRÁ 255.000.- Í VIKU
MEXICO ALLT ÁRIÐ
PLAYA DEL CARMEN
Þú ferð þegar þú vilt eins lengi og þú vilt.

Pálmatré, hvítar strendur og kristaltær sjór. Karíbahafið
eins langt og augað eygir. Þar má auk þess sjá Maya
pýramída, frumskóga, tær lón og neðanjarðarhella,
þá má nefna úrval veitingahúsa, verslana og spennandi
næturlíf. Þú finnur allt i Playa Del Carmen.
Er þetta aðeins hluti af því fjölmörgu í þessu stórbrotna
umhverfi sem heillar ferðamanninn.
Rétt utan við ströndina er svo næst stærsta kóralrif
heims með öllum sínum litaafbrigðum og ótrúlegum
fjölda fiska í öllum regnbogans litum.
Við bjóðum uppá glæsilegt 4*hótel og allt innifalið,
yfir 40 atriði.