Fréttablaðið - 09.03.2017, Qupperneq 20

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000,
ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Ef rétt er á málum haldið má lækka vexti með stofnun stöðugleikasjóðs sem hefði sveiflujöfnun hagkerfisins og opinberan sparnað að leiðarljósi.
Útgjöld hins opinbera hafa bein áhrif á vaxtastigið í
landinu. Óhóflegur útgjaldavöxtur ríkisins er þenslu­
hvetjandi og kallar á viðbrögð Seðlabankans, sem
nýtir stýrivexti til að slá á þenslu. Nú þegar vel árar
virðast ríkisstjórn og Seðlabanki ekki ætla að ganga
í takt. Í stað þess að draga úr eftirspurn í hagkerfinu,
auka aðhald og stefna að myndarlegum rekstrar­
afgangi ríkissjóðs er stefnt á 1,5% afgang næstu árin
samkvæmt fjármálastefnu ríkisstjórnarinnar. Sá litli
afgangur heldur vöxtum hærri en ella og leggur þyngri
vaxtabyrði en annars væri á fyrirtæki og heimili
landsins.
Stöðugleikasjóður ætti að fá framlög með þrennum
hætti. Í fyrsta lagi með stofnframlagi, til dæmis hluta
af stöðugleikaframlögum slitabúanna sem nýttur er
til kaupa á gjaldeyri af Seðlabankanum. Slíkt myndi
létta undir með Seðlabankanum sem ber tugmillj­
arða kostnað á hverju ári af stórum gjaldeyrisforða. Í
annan stað ætti sjóðurinn að fá myndarlegt framlag úr
ríkissjóði þegar vel árar eins og nú. Í þriðja lagi ætti að
nýta tekjur hins opinbera af nýtingu helstu auðlinda
landsins – sjávarútvegi, orkuiðnaði og ferðaþjónustu.
Stöðugleikasjóðurinn ætti að fjárfesta erlendis,
enda er sveiflujöfnun eitt af markmiðum hans og ekki
ráðlegt að setja öll eggin í sömu efnahagskörfuna.
Þegar vel áraði kæmi framlag úr ríkissjóði. Slíkt
drægi úr sveiflum og gerði Seðlabankanum kleift
að lækka vexti. Þegar verr áraði myndi stöðugleika­
sjóðurinn fjármagna uppbyggingu innviða innan­
lands og minnka áhrif af niðursveiflu. Reynslan sýnir
að krónan hefur tilhneigingu til að styrkjast smám
saman þegar vel árar og veikjast skyndilega við áföll.
Stöðugleikasjóður eins og hér er lýst jafnar því gengis­
sveiflur svo fremi sem umgjörð sjóðsins er vönduð og
tryggt sé að ekki sé hægt að taka út úr honum nema
við fyrirfram tilgreindar aðstæður.
Lækkum vexti með
stöðugleikasjóði
Sigurður
Hannesson
framkvæmda-
stjóri hjá Kviku
banka og fyrr-
verandi varafor-
maður fram-
kvæmdahóps um
losun hafta
Stöðugleika-
sjóðurinn
ætti að
fjárfesta
erlendis, enda
er sveiflu-
jöfnun eitt af
markmiðum
hans.
40%
AFSLÁTTUR
AF ÖLLUM DÚNSÆNGUM
OG DÚNKODDUM
FJÖLSKYLDU DÚNDAGAR
Íslenskur efnahagur hvílir á nýtingu náttúruauð­linda. Hvort sem um er að ræða ferðaþjónustu, sjávarútveg eða orkuöflun. Oft eru mjög skiptar skoðanir í samfélaginu um hvernig eigi að umgangast mikilvægar auðlindir okkar. Skýrasta dæmið er ráðstöfun fiskveiðiauðlindarinnar og
hvernig eigi að haga gjaldtöku af nýtingu á þessari auð­
lind innan 200 mílna efnahagslögsögu íslenska ríkisins.
Villti laxastofninn okkar fær minna vægi í umræð­
unni. Það gera sér ekki margir grein fyrir hversu mögnuð
auðlind villti laxastofninn er fyrir okkur Íslendinga og
hversu miklir hagsmunir eru í húfi við verndun hans.
Verndun stofnsins helst beint í hendur við þá
atvinnugrein sem nú skapar mestan gjaldeyri fyrir
þjóðarbúið, ferðaþjónustuna. Það er afar mikilvægt fyrir
okkur að viðhalda ímynd hreinleika þegar laxveiðar á
Íslandi úr villtum stofnum eru annars vegar. Umgengni
við þessar atvinnugreinar, veiðar og ferðaþjónustu, er
viðkvæm jafnvægislist sem gerir ríkar kröfur til okkar
sem þjóðar. Sjávarklasinn svokallaði, hugveita um
verðmætasköpun í sjávarútvegi og fiskvinnslu undir
forystu Þórs Sigfússonar, hefur velt upp þeirri hugmynd
að stjórnvöld og allur matvælaiðnaðurinn sameinist um
eflingu ímyndar og vörumerkis Íslands fyrir íslensk mat­
væli. Sjávarklasinn vill auka samstarf við nágrannaþjóð­
ir um markaðssetningu á atlantshafsþorskinum, ekki
síst á fjarlægari mörkuðum. Þetta er mikilvæg ábending
en það þarf að gera það sama fyrir laxastofninn.
Trúverðugleiki og uppruni skipta máli við markaðs­
setningu á vörum. Belgar hafa sterka ímynd í hugum
fólks í framleiðslu á súkkulaði, Hollendingar hafa sterka
ímynd í ostum og Frakkar kampavíni. Við þurfum
að skapa okkur sambærilega sérstöðu á erlendum
mörkuðum með bæði þorsk og lax. Ímyndarþróun á
íslenskum fiski ætti að vera forgangsmál hjá stjórnvöld­
um til að styðja við verðmætasköpun í matvælaiðnaði.
Hér skiptir máli að viðhalda hreinum villtum laxastofni
en einnig að efla markaðssetningu á atlantshafsþorsk­
inum í samræmi við tillögur Sjávarklasans.
Íslenskar sjávarafurðir munu njóta þess í verð­
lagningu á erlendum mörkuðum að hér þrífist villtir
fiskistofnar sem eru sjálfbærir vegna skynsamlegrar
auðlindanýtingar úr hreinum sjó. Vanhugsuð stefna
í umhverfismálum eyðileggur möguleika okkar á að
vinna með ímynd um villta sjálfbæra fiskistofna. Sjókví­
eldi á laxi hefur verið bannað erlendis nákvæmlega á
þessari forsendu.
Regnbogasilungur hefur fundist í íslenskum sjó og
vötnum á Íslandi og voru 100 tilvik tilkynnt í septem­
ber í fyrra. Um er að ræða mjög ágenga tegund sem á
alls ekki heima í íslenskri náttúru. Útbreiðsla þessarar
tegundar vekur spurningar um hvað muni gerast með
lax sem sleppur úr fiskeldiskerum.
Við Íslendingar höfum borið gæfu til að velja leið
skynsamlegrar auðlindanýtingar þegar þorskurinn er
annars vegar og er verðmætasköpun í sjávarútvegi besti
vitnisburðurinn um það. Við megum ekki fljóta sofandi
að feigðarósi í umgengni við villta laxastofna.
Vanhugsuð
stefna í
umhverfis-
málum eyði-
leggur mögu-
leika okkar á
að vinna með
ímynd um
villta sjálf-
bæra fiski-
stofna.
Villtir stofnar
Heimsfrægar kökur
Bjarni Benediktsson for-
sætisráðherra er fær bakari og
kökuskreytingamaður. Það vita
allir sem fylgdust með kosninga-
baráttu Sjálfstæðisflokksins á
síðasta ári. Nú hefur Bjarni hins
vegar fært kökubaksturinn á
stóra sviðið. Á setningu listaviku
átaks UN Women, HeForShe,
mætti forsætisráðherrann vopn-
aður fagurbleikri köku.
Bjarni gerði þó fleira en að
mæta vopnaður köku enda er
hann einn af tíu þjóðarleið-
togum sem eru í forsvari fyrir
átakið HeForShe 10x10x10
Impact Champions. Í pall-
borðsumræðum í gær sagði
hann að sífellt þyrfti að huga að
jafnréttismálum.
Vonbrigði
Þorsteinn Víglundsson, félags-
og jafnréttismálaráðherra,
gerði jafnréttismálin einnig að
umtalsefni sínu í gær á alþjóð-
legum degi kvenna. Sagði hann
það mikil vonbrigði að lög um
kynjakvóta í stjórnum fyrir-
tækja hefðu ekki skilað sér í
jafnari stöðu kynjanna þegar
kemur að formennsku og for-
stjórastöðum.
Í ljósi þess er spurning hvort
fyrirhuguð lög um jafnlauna-
vottun muni skila meiri árangri.
Það verður tíminn að leiða í ljós.
Hins vegar er ljóst að fjölmargir
erlendir miðlar á borð við The
Guardian lofuðu hugmyndina í
gær. thorgnyr@frettabladid.is
9 . m a r s 2 0 1 7 F I m m T U D a G U r20 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð I ð
SKOÐUN
0
9
-0
3
-2
0
1
7

0
4
:3
5
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
C
6
9
-9
1
B
4
1
C
6
9
-9
0
7
8
1
C
6
9
-8
F
3
C
1
C
6
9
-8
E
0
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
7
2
s
_
8
_
3
_
2
0
1
7
C
M
Y
K