Femina - 01.08.1946, Blaðsíða 24

Svefn bavnanna
Hinn þekkti bar nasai fræðingur
Charlotte Biihler hefur sýnt fram á,
að ungbörn sofi yfirleitt 9/10 lrluta
sólarhringsins. Þegar þau eru orðin
ársgömul, sofa þau rúmlega helming-
inn af sólarhringnum og halda þeim
hætti allflest til þriggja ára aldurs. Því
miður verður að viðurkenna, að nú-
tímabörn, þó einkum skólabörn, sofa
alltof lítið. Yngstu börnin sofna, þeg-
ar þau eru orðin þreytt, en umhverf-
ið. hefur of mikil álnif á þau eldri, til
þess að þau sofni, þegar þeim er það
eðlilegt, og fullnægi þannig svefn-
þörf sinni. Orsakirnar til þess, að
börn vorra tíma sofa svona lítið, eru
margar, en ein liöfuðástæðan er þó
þrengslin í íbúðunum, sem valda því,
að barnið getur aldrei verið í næði.
Þegar það á að fara að sofa, verður
það bæði fyrir ónæði af útvarpinu og
eldri systkinum sínurn.
Hið óreglubundna líf fullorðna
fólksins verður til þess, að erfitt reyn-
ist að skapa fastar venjur fyrir barnið.
Ein af þessum góðu venjum er reglu-
bundinn og ákveðinn háttatími og
og fótaferðartími. Þessa reglu má að
vísu rjúfa, þegar sérstaklega stendur
á, en ekki of oft. Gott er fyrir fjöl-
skyldumeðlimina að gera sér að venju
að vera saman á hverju laugardags-
kvöldi, einkum þó ef bæði foreldr-
anna vinna utan heimilisins og hafa
minni tíma til þess að sinna börnun-
um en skyldi. En svo að aftur sé vik-
ið að reglubundnum venjum, þá eru
þær þeirn mun þýðingarmeiri, sem
barnið er yngra. Sé nokkuð gefið eftir
í þessu efni, verður æ erfiðara að fá
barnið til þess að hátta á réttunr tíma.
Á mörgum heimilum eiga foreldrarn-
ir í stöðugu stríði með að koma
krökkunum í rúmið. Kannast ekki
flestir við þessa setningu: — Æ,
mamma, bara ósköp litla stund, ég
ætla að. . .? Áð sjálfsögðu er auðvelt
að aðvara barnið litlu fyrir háttatím-
ann, svo að það þurfi ekki að hlaupa
frá leikjum sínum í skyndi. Stundina
milli kvöldmatar og háttatíma ætti
ekki að láta barnið ærslast, heldur
reyna að róa það með því að lesa fyr-
ir það eða segja því sögu, ef marnma
— eða pabbi — hefur tíma til þess.
Hvernig stendur á því, að börnin
fyllast mótþróa, í hvert skipti sem
þeim er sagt að fara í rúmið? Barnið
lítur oft á það sem nokkurs konar
refsingu, þegar það er látið fara í rúm-
ið, en þetta er oftast foreldrunum
sjálfum að kenna. Þegar barnið er ó-
þægt, er því oft í hugsunarleysi htað
með þessum orðum: — Ef þú hættir
ekki þessum látum, verð ég að hátta
þig niður í rúm! Þessari refsingu er
líka oft beitt gagnvart börnunum,
einkum þó á barnaheimilum. Auðvit-
að getur óþægð barnsins stafað af
þreytu og syfju, og þá er þessi aðferð
sjálfsögð og ágæt. I þessu sambandi
koma fortöluhæfileikar foreldranna
mjög til greina. Þau eiga að gera barn-
inu það ljóst, að engin refsing sé í því
falin, þótt því sé sagt að fara að hátta.
Þegar barnið er komið í rúmið og
getur ekki sofnað, er tilgangslaust að
hóta því flengingu. Foreldrar lítils
drengs, sem ég þekki, sögðu oft við
hann: — Ef þú sofnar ekki undir eins,
verðurðu rassskelltur, og þá skaltu
sjá, að þú sofnar strax. — Næst þegar
strákur gat ekki sofnað, sagði hann:
— Viljið þið nú ekki flengja mig
núna, svö að ég geti söfnað á eftir?
Margir krakkar halda, að aldrei sé
eins gaman að vera á fótum og ein-
mitt þann tíma, sem þau eiga að vera
í bólinu. Hvers vegna? Er það vegna
þess, að þau álíta, að allt, sem full-
orðna fólkið gerir, þegar þau eru
komin í rúmið, sé miklu skemmti-
legra en það, sem þau tóku sér fyrir
hendur um daginn? Eða stafar það af
of miklúm innisetum og ónógri hreyf-
ingu barnsins frá því um morguninn?
Algengasta orsökin er þó mótþróa-
kennd. Þessi mótþróakennd kemur
oftar fram hjá barninu, t. d. við mat-
borðið, þegar það vill ekki borða það,
sem því er gefið. Þegar svo stendur á,
er nauðsynlegt að komast að því, hvað
veldur þrjózkunni hjá barninu. Sé
reynt að brjóta hana á bak aftur með
harðri hendi, er hætt við, að hún vaxi
um helming. Óþægð barnanná um
háttatímann stafar öft af því, að
manrmá þeirra hefur ekki haft nógu
mikinn tíma til þess að sinna þeim
um daginn, og þau eru gröm vegna
þessarar vanrækslu. Ég tek hér glöggt
dæmi um þetta.
Úlla er fimm ára görnul og dvelur
allan daginn á dagheimili. Mamma
hennar vinnur allan daginn í verk-
smiðju og sækir hana klukkan sex á
kvöldin. Hún er þreytt eftir erfiði
dagsins og verður ef til vill að búa til
matinn, áður en bóndinn kemur
heim. Augljóst er því, að hún hefur
lítinn tíma til þess að sinna Úllu,
enda reynir hún að koma henni í
rúmið eins fljótt og unnt er til þess
að geta hvílt sig í ró og næði á eftir.
En Úlla liefur saknað mömmu sinn-
ar á barnaheimilinu og vill nú láta
hana sinna sér einni. Óskir mæðgn-
anna rekast því á. En Úlla veit, að
hún getur fengið vilja sínum fram-
gengt með því að orga nógu hátt og
lengi. Síðan er hún flengd fyrir orgin
og verður enn stífari og óþekkari við
það.
Erfiðleikarnir í sambandi við svefn
barnanna eru ekki eingöngu þeir, að
þau vilji ekki sofna, þegar í rúmið
kemur, heldur sofa þau oft mjög illa
fram eftir nóttu. Þau bylta sér á hæl
og hnakka í rúminu, fá. martröð, æpa
og gráta hálfsofandi. Ef barnið sýnir
svo greinileg merki um hræðslu, — því
að hrásðslan og ekkert annað er und-
irrót þessa — er bezt að móðirin fari
inn til barnsins, svo að það geti end-
urheimt öryggi sitt í návist hennar.
Ef barnið hljóðar í svefninum, er
sjálfsagt að vekja það og taka þau upp
Framhald á bls. 16.
14
FEMIN A