Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.2016, Qupperneq 32

Helgarblað 20.–23. maí 201628 Menning
Y
firleitt þegar maður les
handrit fær maður ein-
hverja mynd af því sem
maður getur gert, hvort sem
sú leið verður svo ofan á að
lokum. En þegar maður les handrit
eftir Tyrfing þá hugsar maður bara:
„Sjitt, ég veit ekkert hvernig ég á að
leika þetta!“ Mér finnst það geggjað,“
segir Hjörtur Jóhann Jónsson, sem
leikur eitt aðalhlutverkið í Auglýs-
ingu ársins, nýjasta verki leikskálds-
ins.
Hjörtur hefur verið áberandi á
leiksviðinu undanfarið ár. Auk þess
að leika í kvikmyndunum Austur og
Reykjavík sprakk hann út í hlutverki
vöðvastælts og ógnvænlegs Skarp-
héðins í verðlaunaverkinu Njálu.
Nú birtist hann hins vegar bæði
sem dularfullur, moldríkur og staur-
fættur verkkaupi sem fær heill-
um horfna auglýsingastofu til að
gera flottustu auglýsingu ársins ...
um ekki neitt. Auglýsing ársins er
grótesk sýn á yfirborðsmennsku aug-
lýsingaheimsins, söluvöruvæðingu
náttúrunnar, oflæti listabransans,
þrælslund, hræsni og fúsk í íslensku
samfélagi og mannlegu eðli almennt.
Hommahækjur og karlabörn
Auglýsing ársins er þriðja verkið eft-
ir Tyrfing sem Hjörtur leikur í. „Við
vinnum rosalega vel saman, erum
vinir og höfum gaman af hvor öðr-
um,“ segir hann.
Í útskriftarverkefni leikskálds-
ins úr LHÍ, einleiknum Grande, lék
Hjörtur óþægilega samrýnd mæðgin,
fullorðinn mann sem reynir hvað
hann getur til að slíta sig frá móð-
ur sinni, útlifaðri hommahækju og
djammdrottningu. Hið ógnvænlega
sifjaspell í lok verksins rennur ef-
laust fæstum þeim sem sáu verkið úr
minni. Næst tók hann þátt í uppsetn-
ingu Óskabarna ógæfunnar á Bláskjá,
þar sem hann lék hárkolluklætt
karlabarn i fitubúningi sem hætti sér
ekki upp úr kjallara föður síns, ný-
látins kópavogsks broddborgara.
„Þetta er alltaf eitthvað svaka-
legt. Ein helsta áskorun leikarans er
þá bara að treysta. Oft er Tyrfingur
nefnilega langt á undan manni. Mað-
ur skilur ekkert hvað er í gangi, af
hverju hann ákveður að fara þangað,
af hverju hann segir þetta eða seg-
ir það svona. Það eru alltaf mörg lög
ofan á hverju lagi – þetta er mjög út-
pælt hjá honum. Leikurinn þarf líka
að dansa á einhverri línu. Þetta þarf
að vera alvara – það má ekki bara
grína sig í gegnum þetta og leika
persónurnar eins og algjörar fígúrur
– en það má heldur ekki svíkja stíl-
inn og stemninguna með því að fletja
þetta við jörðina og gera allt algjör-
lega eðlilegt,“ segir Hjörtur um þær
áskoranir sem leikarar þurfa að tak-
ast á við í verkum Tyrfings.
„Oft veit maður í raun ekki sjálf-
ur hvort margt af því sem gerist í leik-
ritinu eigi að vera að gerast í raun-
veruleikanum eða ekki. Og stundum
þarf það bara að fá að liggja milli
hluta. Það er oft mikil þörf hjá leikur-
um að skilja og það er vissulega
nauðsynlegt, en skilningurinn þarf
ekkert endilega að vera bundinn við
fullkomlega röklega atburðarás. Mér
finnst skemmtilegt þegar skilningur-
inn felst bara í einhverri tilfinningu,
andrúmslofti eða stemningu, sem
meikar ekkert endilega sens en er
samt einhvern veginn rétt. Þetta er
svolítil áskorun því maður þarf bara
að stökkva út í óvissuna,“ segir hann.
„Bæði í leiklist og lífinu þarf mað-
ur að taka að sér verkefni sem eru
manni eiginlega ofviða, þá finn-
ur maður nýjar hliðar á sjálfum sér.
Þegar maður finnur leiðir til að redda
og bjarga sér vex maður og stækkar,
bæði í sínu fagi og sem manneskja.
Það á algjörlega við um verkin hans
Tyrfings.“
Siðrof/geðrof
Hvernig nálgast þú annars hlutverk
yfirleitt? Hvernig býrð þú þig undir að
leika tiltekinn karakter?
„Ég get ekki sagt að ég hafi eina
auðútskýranlega aðferð. En mér
finnst gott að undirbúa mig sem mest
áður en við byrjum, læra texta, stúd-
era handrit og karakter og vera með
alls konar hugmyndir en reyna að
festa mig ekki í neinu. Því það sem
gerist „spontant“ í æfingaferlinu er
nánast alltaf betra en það sem maður
býr til heima eða gerist í hausnum á
manni. Ég vil prófa alls konar og geta
brugðist við og leyft þessu að fæðast
í ferlinu. Það er bæði kraftmeira og
maður er meira í núinu, það er svona
list augnabliksins,“ segir Hjörtur.
Auglýsing ársins hefur fengið svo-
lítið blendnari viðtökur en fyrri verk
leikskáldsins, þegar ég gekk út úr leik-
húsinu heyrði ég að minnsta kosti
heldra fólk segja hluti sem ég vil helst
ekki hafa eftir á prenti.
„Ég hef bara heyrt mjög marga
góða hluti, en þetta er náttúrlega
stærsta verkið hans Tyrfings, bæði
í lengd, persónufjölda en líka í því
hversu margir sjá það. Bláskjár var
stutt verk sem spurðist út og fólk sem
hafði heyrt um það mætti. Þannig að
fólk var kannski undirbúnara, eða
að minnsta kosti búið undir að láta
koma sér á óvart. Auglýsing ársins er
hins vegar venjuleg kortasýning sem
fólk mætir bara á til að sjá nýtt ís-
lenskt verk eftir þennan Tyrfing Tyrf-
ingsson, þetta „unga upprennandi
skáld“. Mörgum finnst gaman að láta
koma sér á óvart og vita ekki hvað er í
gangi, en ég held að sumir verði svo-
lítið sjokkeraðir. Það er kannski hægt
að segja að þetta sé alls ekki fyrir alla
en rosalega mikið fyrir suma. Þetta
„Þarna birtast all-
ir þessir helvítis
bjúgsokkar í þjóðfélaginu,
þessir útúrtættu, gömlu
þreyttu pólitíkusar sem
geta bara ekki látið okkur
í friði
„Hvernig á
ég að leika
þetta?“
„Þegar ég er reið-
ur með skegg er
ég greinilega bara Skarp-
héðinn í huga fólks.
Hjörtur Jóhann leikur bjúgsokk
og dularfullan staurfætling
í Auglýsingu ársins
Að sjúga bjúgsokk
Bjúgsokkur á hendi
Hjartar leikur óvænt
og mikilvægt hlutverk
í Auglýsingu ársins
– en áhorfandi þarf
að spyrja sig hvort
sokkurinn sé brúðan
eða búktalarinn.
Mynd Sigtryggur Ari
Kristján guðjónsson
kristjan@dv.is