Fréttablaðið - 12.09.2017, Qupperneq 12

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kjartan Hreinn Njálssson kjaranh@frettabladid.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105
reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Kjartan Hreinn
Njálsson
kjartanh@frettabladid.is
Skítugt skólp
Í nýrri skýrslu Umhverfisstofn­
unar kemur fram að árið 2014
hafi fjórðungur landsmanna
ekki búið við neina skólphreins­
un. Þrátt fyrir að öll þéttbýlis­
svæði hafi átt að vera komin
með fullnægjandi skólphreinsun
í lok árs 2005.
Gagnrýnir stofnunin fyrir­
komulagið sem stuðst er við og
segir að skýra þurfi ábyrgðar­
skiptingu á milli sveitarfélaga
sem rekstraraðila fráveitna,
fyrirtækja, heimila í dreifbýli og
eftirlitsaðila.
Óásættanlegt er að ríki sem
býr yfir jafnmiklum fjármunum
og Ísland hreinsi ekki skólp og
dæli því óhreinsuðu út í náttúr­
una. Betur má ef duga skal.
Flautað til leiks
Þingsetning á morgun og heill
vetur af frumvörpum, umræðum
og ályktunum fram undan. Eitt
sem vekur áhuga er hvort frum­
varp um breytingar á lögum um
mannanöfn verði lagt fram á
þinginu.
Dómsmálaráðherra svaraði
fyrirspurn Áslaugar Örnu Sigur­
björnsdóttur um stöðu frum­
varpsins á föstudag og sagði
markmið sitt að leggja það fram
á komandi vetri. Foreldrar sem
vilja skíra börn sín nöfnum sem
þykja nú algjörlega óboðleg sjá
sér leik á borði. Til dæmis væri
hægt að skíra börn sín stór­
undarlegum nöfnum með z­um
og c­um. thorgnyr@frettabladid.is
Allur borðbúnaður
fyrir veitingahús
gsimport.is
892 6975
Íslenskt samfélag hefur tekið umtalsverðum breyt-ingum til hins betra frá því að Alþingi hlaut löggjafar-vald í ýmsum sérmálum með stjórnarskránni árið
1874. Fyrir það fyrsta, þá var Ísland enn hluti af danska
konungsveldinu og átti stjórnmálabaráttan eftir að
litast af þeirri stöðu. Þjóðartekjur á mann voru með því
lægsta í Evrópu á þessum tíma. Að sama skapi voru allir
þingmenn þjóðarinnar 36 talsins karlmenn. Ljóst er að
samfélagsleg þróun hefur verið okkur Íslendingum hag-
stæð þegar litið er til vaxtar þjóðartekna og að þingið í
dag endurspeglar mun betur samfélag sitt, til að mynda
er hlutfall kvenna og karla á þingi jafnt.
Áskoranirnar sem við stöndum frammi fyrir í dag eru
af öðrum toga en viðfangsefnið er alltaf hið sama, þ.e.
hvernig bætum við íslenskt samfélag. Hvernig tryggjum
við að gæði velferðarsamfélagsins séu á meðal þess besta
sem gerist í veröldinni? Vinna þarf betur að ýmsum
málum. Leyfi ég mér að nefna þrennt sem ætti að vera
forgangsmál á komandi þingvetri: efla þarf heilbrigðis-
þjónustu og minnka þarf greiðsluþátttöku sjúklinga,
bæta þarf stöðu eldri borgara og styðja verður betur við
menntakerfið. Við munum hins vegar ekki bera gæfu
til þess að ná árangri nema að við tryggjum að grunnat-
vinnuvegir þjóðarinnar séu samkeppnishæfir. Stöðugt
hagkerfi og traust efnahagsstjórn er lykilforsenda þess.
Áhrif þingsins og þverrandi traust á það hefur verið
til umræðu undanfarin misseri. Þetta er stórvarasöm
þróun því að hún grefur undan þrískiptingu valdsins í
lýðræðisþjóðfélögum. Ef löggjafarvaldið er veikburða
hefur það áhrif á alla stjórnmálaþátttöku, þ.e. áhugi á
stjórnmálum sem hreyfiafli fer dvínandi og áhrif þess
eru ófyrirséð. Hvað er til ráða? Að mínu mati er fram-
vindan í höndum þingmanna þjóðarinnar. Þingmenn
hafa það í valdi sínu að koma fram með umbótamál og
vinna þeim fylgi. Efling löggjafarvaldsins liggur fyrst
og síðast hjá okkur þingmönnum. Þeir þingmenn sem
reyna að varpa ábyrgðinni á aðra eru á villigötum. Allur
þingheimur þarf að huga að því mun betur hvernig megi
auka traust og ásýnd þingsins. Það verður best gert með
málefnalegri framgöngu og leita leiða til að bæta sam-
félagið okkar.
Betra samfélag
Lilja
Alfreðsdóttir
þingmaður Fram-
sóknarflokksins

Þingmenn
hafa það í
valdi sínu að
koma fram
með umbóta­
mál og vinna
þeim fylgi.
Enn er of snemmt að segja hvort mann-anna verk hafi átt sinn þátt í hamförun-um vestanhafs á undanförnum vikum. Ógnarkraftur fellibyljanna Harveys og Irmu var slíkur að annað eins hefur ekki sést öldum saman.
Loftslagsvísindin eru þess eðlis að það mun
taka langan tíma að skera úr um hvort losun
gróðurhúsalofttegunda og tilheyrandi breytingar
á veðrakerfum hafi magnað styrk fellibyljanna. Þó
bendir margt til að svo sé. Samkvæmt skýrslu milli-
ríkjanefndar Sameinuðu þjóðanna um loftslags-
breytingar er líklegt að hlýnun af manna völdum
leiði til öflugri fellibylja víða um heim. Áætlað er
að styrkur þeirra aukist um 2 til 11 prósent á næstu
áratugum og að úrkomumagn þeirra aukist um 10
til 15 prósent.
Þrátt fyrir hinar miklu hörmungar í Houston,
Flórída og ekki síst Karíbahafi, þar sem heilu byggð-
irnar þurrkuðust út, þá tókst að bjarga þúsundum
mannslífa með samstilltu átaki opinberra stofnana,
hjálparstofnana og bandarískra yfirvalda.
Bandaríkin eru hins vegar ekki í framvarðarlínu
þeirra sem koma til með að mæta áhrifum loftslags-
breytinga af manna völdum. Þróunarríkin – einmitt
þau ríki sem minnst hafa losað af gróðurhúsaloft-
tegundum – eru þau ríki sem eru viðkvæmust fyrir
breytingum á veðrakerfum plánetunnar.
Sem fyrr fellur það þeim í skaut sem minna mega
sín að axla byrðarnar. Fátækt fólk mun bera hitann
og þungann af loftslagsbreytingum, einfaldlega
vegna þess að það býr frekar á suðræðum breiddar-
gráðum en efnaðir einstaklingar. Það eru þessi
suðrænu svæði sem munu ganga í gegnum lengri
og verri þurrka, hitabylgjur, skógarelda, fellibylji og
flóð.
Systkinin Harvey og Irma ættu að vera áminning
til okkar um þær áskoranir sem blasa við okkur og
komandi kynslóðum. Þróunarríkin ættu ekki að
þurfa að axla byrði loftslagsbreytinga einsömul. Í
raun er það siðferðileg skylda vestrænna ríkja að
aðstoða þau í yfirvofandi breytingum, um leið og
þjóðir heims freista þess að stemma stigu við losun
gróðurhúsalofttegunda. Mildun loftslagsbreytinga
ætti að vera jafn mikilvægt markmið og að aðlagast
þeim.
Það sem liggur til grundvallar er nefnilega ekki sú
hugmynd að orkuskipti og umhverfisvænni lifnaðar-
hættir geri samfélag okkar betra. Frekar ætti leiðar-
ljós okkar að vera það viðhorf að óbreytt ástand
kemur verst niður á þeim sem minna mega sín, nátt-
úrunni og auðvitað kynslóðum framtíðar innar. Það
er sjaldan hægur leikur að fyrirgefa syndir feðranna,
en við getum í það minnsta lært af þeim.
Syndir
feðranna
Fátækt fólk
mun bera
hitann og
þungann af
loftslags­
breytingum.
1 2 . s e p t e m b e r 2 0 1 7 Þ r I Ð J U D A G U r12 s k o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð
SKOÐUN
1
2
-0
9
-2
0
1
7

0
4
:2
6
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
B
5
-7
B
2
4
1
D
B
5
-7
9
E
8
1
D
B
5
-7
8
A
C
1
D
B
5
-7
7
7
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
4
0
s
_
1
1
_
9
_
2
0
1
7
C
M
Y
K