Fréttablaðið - 29.08.2017, Blaðsíða 11

Þann 15. maí 2008 var lögmað-urinn Róbert Árni Hreiðarsson dæmdur til þriggja ára óskil-
orðsbundinnar fangelsisvistar fyrir
alvarleg kynferðisbrot gagnvart fjór-
um stúlkum. Þótti Hæstarétti brot
hans stórfelld og taldi ótvírætt að
hann væri ekki verður til að rækja
þann starfa að vera héraðslögmaður
né njóta þeirra réttinda. Í febrúar
árið 2009 hóf hann afplánun í fang-
elsinu á Akureyri en ári síðar var
hann dæmdur fyrir sams konar
brot gegn fimmtu stúlkunni, varð
sá dómur ekki til refsilengdar. Eftir
að hafa setið af sér tvo þriðju hluta
dómsins var Róbert látinn laus
árið 2011. Brotaþolar Róberts Árna
og fjölskyldur þeirra gerðu engar
athugasemdir við þessa framvindu
þótt þeim þætti dómurinn vægur,
refsivistin stutt og endurhæfing
ekki sjáanleg. Líkt og flest venjulegt
og hrekklaust fólk trúðu þau því að
þjónar réttvísinnar hefðu rétt fyrir
sér í einu og öllu.
Fáránleiki valdsins
Þessa trú misstu þau eftir að fréttir
birtust um það í fjölmiðlum þann
15. júní 2017 að Hæstiréttur hafi
dæmt Róberti Árna Hreiðarssyni
lögmannsréttindi sín á ný undir
nafninu Robert Downey. Þegar farið
var að grennslast fyrir kom í ljós
að hann hafði hlotið uppreist æru
hjá forseta Íslands í þeim tilgangi
að endurheimta þessi réttindi. Nú
tók við atburðarás sem engan gat
órað fyrir. Fáránleiki valdsins varð
flestum ljós. Brotaþolum og fjöl-
skyldum þeirra var tjáð að enginn
bæri í raun ábyrgð á því nema lögin
og hefðirnar að barnaníðingi sem
á löngu tímabili hafði tælt til sín
ungar stúlkur í krafti stöðu sinnar
væri opinberlega afhent sú yfir-
burðastaða á ný án þess að hafa
viðurkennt brot sín.
Ekki fyrir almenning
Embættismenn, þrír dómsmála-
ráðherrar, ríkisstjórn, forseti og
ríkisráð afgreiddu málið. Síðar tók
svo við hin súrrealíska meðferð
stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar
sem rannsaka átti allt ferlið í þeim
tilgangi að skoða hvort breyta ætti
lögum um uppreist æru. Formaður
þeirrar nefndar hefur oftar en einu
sinni séð sig knúinn til að nefna það
opinberlega að verri glæpir hafi
verið framdir en það sem Robert
Downey gerði þessum stúlkum. Að
sama skapi hefur hann marglýst
því yfir að hvorki almenningi né
þingmönnum komi þetta mál við
og lætur í það skína að það tengist
á engan hátt umræðunni um upp-
reist æru.
Afbrigði
Það er þó deginum ljósara að málið
er á komið á dagskrá tveggja þing-
nefnda vegna þess að brotaþolar,
fjölskyldur þeirra, vinir, ýmsir borg-
arar og fjölmiðlar hafa ekki látið
þagga niður í sér með þær kröfur að
fá allar upplýsingar um málið. Það
eitt ætti að gefa ærna ástæðu til að
skoða nákvæmlega þetta mál ofan
í kjölinn. Þar að auki er afgreiðsla
á óflekkuðu mannorði Roberts
Downey afbrigði í slíkum málum
því það velktist um í tvö ár í ráðu-
neytinu á meðan öll önnur mál voru
afgreidd á innan við ári. Almenn-
ingur á rétt á því að vita hvernig
þeir þrír dómsmálaráðherrar sem
sátu á stóli á þeim tíma afgreiddu
það – auk allra annarra upplýsinga
um framkvæmd þess.
Týnd sönnunargögn?
Síðan Robert Downey hlaut upp-
reist æru hefur enn ein stúlkan
stigið fram og lagt fram kæru fyrir
sömu sakir og hann hefur áður
verið dæmdur fyrir. Ekki er það til
þess að auka traust á því fólki sem
með valdið fer og á að gæta rétt-
vísinnar að henni hefur verið tjáð
að sönnunargögn úr málunum
gætu verið týnd eða skemmd. Eitt
þessara sönnunargagna er minnis-
bók með nöfnum 335 kvenna sem
gætu veitt enn meiri upplýsingar
um umfang glæpa Roberts. Þessi
bók þarf að koma fram í dagsljósið
ásamt tölvu- og símagögnum sem
gætu fært sönnur á mál hennar.
Annar uppreistur níðingur
Þann 25. ágúst 2017 birti Stundin
í blaði sínu umfjöllun um annan
barnaníðing með fyrirsögninni:
„Nauðgaði stjúpdóttur nær dag-
lega í 12 ár og fær uppreist æru.“ Sá
maður hefur heldur aldrei viður-
kennt brot sín þótt þau hafi verið
sönnuð. Haft var eftir formanni
stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar
á vef Morgunblaðsins að brotið
skipti ekki máli þegar dómur væri
út tekinn. Hann hefur ekki komist
að þeirri niðurstöðu eftir samtöl við
brotaþola, svo mikið er víst.
Misnotað vald
Öll þau embætti sem æðst ætti að
kalla í þjóðfélaginu hafa nú tekið
þátt í því að þvo burt fortíð tveggja
barnaníðinga á einum og sama deg-
inum, reisa við æru þeirra og veita
óflekkað mannorð gagnvart lögum.
Nokkrir einstaklinga í þessum hópi
hafa lýst því yfir að það sé þvert
á sannfæringu þeirra. Þeim þyki
jafnvel ógeðfellt að lögin og hefð-
irnar hafi tekið af þeim brjóstvit
og skynsemi. Hvorugur mannanna
hefur viðurkennt brot sín. Þeir
telja sig saklausa. Er rétt að þeir fái
að misnota forsetann, ríkisráð og
ríkisstjórn til að ná fram sínu eigin
réttlæti? Réttlæti sem er í hróplegri
mótsögn við samfélagslega hags-
muni? Réttlæti manna sem iðrunar-
laust misnotuðu vald sitt gagnvart
börnum og níddust á þeim?
Vantraust
Það sem hér er í húfi er traust á því
sem kallað hefur verið æðstu stofn-
anir samfélagsins. Hefðir og lög
hafa reynst úr takti við samtímann
og ekki til þess fallin að þjóna hags-
munum almennings og þá sérstak-
lega barna. Þess vegna þarf að velta
við hverjum steini. Það þarf að veita
Enn um uppreist æru
Bergur Þór
Ingólfsson
leikstjóri
Það sem hér er í húfi er traust
á því sem kallað hefur verið
æðstu stofnanir samfélags-
ins. Hefðir og lög hafa reynst
úr takti við samtímann og
ekki til þess fallin að þjóna
hagsmunum almennings
og þá sérstaklega barna.
Þess vegna þarf að velta við
hverjum steini.
Og svo er það krónan okkar enn og aftur, íslenzka krón-an, arðránskrónan, skisófren-
íska krónan (stundum „hátt uppi“,
stundum „langt niðri“).
Ég minnist þeirra daga þegar ein
íslenzk króna var svo þung á metum
að henni var skipt niður í smærri
einingar: einseyringa, tveggjeyringa
og svo framvegis. Á kreppuárunum
þóttumst við krakkarnir vel stæðir,
lægi tíeyringur í vasanum. Fyrir
tveggjeyring gat maður jafnvel keypt
sér bolsíu. Sá okkar sem átti krónkall
var grósseri.
Ekki man ég til þess að sú króna
sem hófst á einseyringi væri forðum
höfð í hávegum sem eitt helzta
kennitákn fullveldisins, en kannski
stafar það af rangminni. Ég held þó
sannast að fullveldiskrónan (sem
slík!) hafi ekki orðið til fyrr en tals-
vert leið á fullveldistímann og sér-
sniðnir þjóðvinir fóru að láta að sér
kveða. Hvað um það, eftir því sem
fullveldisárunum fjölgaði fækkaði
fullveldisaurunum, einseyringar
hurfu, tveggjeyringar hurfu og síðan
hinir smáaurarnir koll af kolli. Loks
stóð eftir ein ný króna, því gamla
krónan var leidd til slátrunar þegar
tvö fullveldisnúll voru skorin af
hundraðkallinum. Og nú dettur
engum manni sú firra í hug að hafa
fullveldisaura innan nýju fullveldis-
krónunnar, enda bíður hennar hvort
sem er fátt annað en líksöngur og
amen.
Sumarið 1930 var haldin geysi-
mikil alþingishátíð á Þingvöllum
við Öxará svo sem flestir vita. Af því
tilefni voru gefin út vegleg frímerki
til heiðurs löggjafarsamkomunni,
landi og þjóð. Verðgildi eins merk-
isins hljóðaði upp á þrjá aura. Það
þótti henta eins og þá hagaði til um
burðargjöld.
Póstburðargjöld, skráð á frí-
merki, fóru vitanlega sömu leið og
smáaurarnir gömlu: eftir því sem
fullveldisárunum fjölgaði fækkaði
auramerkjunum. Og gott betur, því
yfirvöld hafa meira að segja sleppt
þeim tittlingaskít að tilgreina verð-
gildi frímerkja í krónum, á merkj-
unum er um þessar mundir einungis
vísað til þyngdar póstsendingar í
grömmum.
Nú geta menn sagt hvort heldur
sem þeir kjósa: að á þessu tiltekna
sviði, í póstburðargjöldunum, hafi
íslenzka krónan fallið úr hor ell-
egar hitt að þarna hafi hún loks
náð fyllsta og æðsta jafnvægi, risið
til þeirra hæða sem kallast í dulvísi
nirvana, en á því stigi leysast upp-
allar útlínur, öll jarðarbönd og við
tekur algleymi.
Næsta ár verður þess minnzt að
öld er liðin frá stofnun fullveldis hér
á landi. Þá munu sjálfstæðismenn,
framsóknarmenn, vinstri grænir og
fleiri varðhaldsenglar okkar Íslend-
inga vegsama krónuna sem aldrei
fyrr. Og trúlega verður gefin út henni
til lofs frímerkjasería með svo og svo
mörgum fullveldisgrömmum, allt
eftir þörfum.
Auratal
Hannes
Pétursson
rithöfundur
Næsta ár verður þess minnzt
að öld er liðin frá stofnun
fullveldis hér á landi. Þá
munu sjálfstæðismenn, fram-
sóknarmenn, vinstri grænir
og fleiri varðhaldsenglar
okkar Íslendinga vegsama
krónuna sem aldrei fyrr. Og
trúlega verður gefin út henni
til lofs frímerkjasería með
svo og svo mörgum full-
veldisgrömmum, allt eftir
þörfum.
almenningi allar upplýsingar um
það hvernig Robert Downey hlaut
uppreist æru til að komast að því
hvernig lögin ættu í raun að vera. Á
meðan formaður stjórnskipunar- og
eftirlitsnefndar dregur flokkssystk-
ini sín út í það forað að gera málið
flokkspólitískt mun almenningur
halda áfram að hafa hátt.
Strax á morgun
Eftir allt sem á undan er gengið er
því ekki treystandi að lögunum um
uppreist æru verði breytt fyrr en
undir þau hefur verið ritað. Ekki er
heldur víst hverjum er treystandi
til að skrifa undir þau. Þó ætti að
kalla saman Alþingi strax á morgun
til að setja lög um að hver sá sem
dæmdur hefur verið fyrir kynferðis-
brot gagnvart ólögráða börnum sé
ekki verður til að rækja þann starfa
að vera lögmaður eða njóta þeirra
réttinda – og lyfta á sama tíma
leyndarhjúpnum af þessum skelfi-
legu málum sem varða alla þjóðina.
Ef við vitum ekki hvað fór úrskeiðis,
hvernig getum við þá lagað það?
365.ISSÍMI 1817Framundan í beinni - stod2.is/sport
*miðað við 12 mánaða bindingu
19:15Í KVÖLDMEISTARAKEPPNI HSÍ
Tryggðu þér
áskrift á aðeins
399 kr. á dag
11.990 kr. á mánuð
i
*
S k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 11Þ R i ð J u D A G u R 2 9 . á G ú S T 2 0 1 7
2
9
-0
8
-2
0
1
7
0
4
:2
5
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
D
9
8
-E
0
D
4
1
D
9
8
-D
F
9
8
1
D
9
8
-D
E
5
C
1
D
9
8
-D
D
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
0
4
8
s
_
2
8
_
8
_
2
0
1
7
C
M
Y
K