Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.2017, Blaðsíða 40

Helgarblað 10.–13. febrúar 201732 Heilsa
Kynlíf eftir fæðingu
– gefið ykkur tíma
n Margt breytist í líkama konunnar eftir barnsburð n Traust og gagnkvæm virðing lykilatriði
E
ftir fæðinguna eiga sér stað
miklar breytingar í líkama
konunnar. Sum þeirra
hormóna, sem hafa haft mik­
ið að segja á meðgöngunni
fara í sitt eðlilega horf, en fram­
leiðsla annarra hormóna eykst vegna
mjólkur framleiðslunnar. Legið dregst
saman og blóð og slím hreinsast
út. Ef spöngin hefur rifnað eða ver­
ið klippt (spangarskurður) grær hún
yfirleitt fljótlega en getur verið aum
dálítinn tíma eftir fæðinguna. Álag­
ið og viðbrigðin geta valdið geðsveifl­
um hjá konum og jafnvel þunglyndi.
Allt í einu fer mikill tími í að annast
barnið, og ef einnig eru eldri systkini
getur vinnuálagið orðið býsna mik­
ið. Allar þessar breytingar geta haft í
för með sér að sumar konur verða af­
skaplega þreyttar eftir fæðinguna. Á
sama tíma er oft ekki mjög svefnsamt
hjá foreldrunum og allt þetta hefur
áhrif á samband þeirra.
Til að góður andi ríki á heimilinu
verðið þið að byggja samband ykkar
á trausti og gagnkvæmri virðingu.
Það er mikilvægt fyrir sambandið
að þið gefið ykkur tíma fyrir ykk­
ur sjálf. Til dæmis er góð hugmynd
að fara reglulega út saman án barn­
anna. Þá gefst ykkur tækifæri til að
tala saman óáreitt sem fullorðið fólk.
Opin og hreinskilin samskipti auð­
velda ykkur að takast á við þau ver­
kefni sem fylgja foreldrahlutverkinu.
Hvenær getið þið haft samfarir
eftir fæðingu?
Það er mjög mismunandi hvenær pör
fara að hafa samfarir eftir fæðingu.
Máli skiptir hvort spöngin hefur rifn­
að eða verið klippt eða önnur sár
eða rifur myndast. Það skiptir einnig
máli hve vel sárin gróa. Meðan á
hreinsuninni stendur (fyrstu 3–6
vikurnar eftir fæðingu) er hætta á að
bakteríur berist upp í legið og valdi
þar sýkingu. Ef þið ákveðið að hafa
samfarir á þessu tímabili er því best
að nota smokk til öryggis.
Eftir u.þ.b. 6–8 vikur hefur legið
oftast dregist vel saman og er orðið
nærri jafn lítið og það var áður en
meðgangan hófst. Legið er þó alltaf
ívið stærra eftir fæðingu en áður en
fyrsta þungun varð.
Hvenær vaknar áhugi á kynlífi
aftur eftir fæðingu?
Mjög misjafnt er hvenær kynlífs­
löngun vaknar eftir fæðingu. Það er
algengt að konan hafi ekki mikinn
áhuga á kynlífi fyrst eftir fæðinguna.
Oftast er hún þreytt, aum í botni og
brjóstum og svitnar við minnstu
áreynslu. Margar konur verkjar enn
fremur í grindina í nokkurn tíma eft­
ir fæðinguna ef þær hafa verið með
grindarlos. Ef fæðingin hefur auk
þess verið erfið getur konan óttast að
verða þunguð aftur.
Margir karlar hafa einnig lítinn
áhuga á kynlífi fyrst eftir fæðingu.
Þeir upplifa líka þreytu sem fylgir
því að gefa sig í náin kynni við nýja
einstaklinginn, vakna á nóttinni og
sinna heimilisstörfum ( vonandi)
og ef þeir hafa horft upp á erfiða
fæðingu getur hugsunin um nýja
þungun virkað truflandi á kyn­
löngun.
Það getur liðið heilt ár áður en
kynlífið er orðið eins og fyrir fæðingu.
Stundum reynir þetta mikið á
samband foreldranna, en ef þið sýn­
ið hvort öðru skilning, þolinmæði og
tillitssemi er von til að kynlífið batni
eftir því sem frá líður.
Hvaða tilfinningar geta vaknað
hjá foreldrum?
Sumum konum líður illa eftir
fæðinguna. Þær geta verið þreyttar
og niðurdregnar. Oft svitna þær
mikið og sumum líður illa vegna
hreinsunarinnar. Brjóstin geta verið
stór, aum og þrútin og mjólkin lekur
við minnsta áreiti. Sumum konum
gengur líka illa að losna við aukakíló­
in sem komu á meðgöngunni. Öðr­
um konum líður framúrskarandi vel.
Þær eru ánægðar með stór og þrýstin
brjóstin og njóta þess að gefa brjóst.
Þær finna að líkaminn fer í samt
lag og finnst þær vera aðlaðandi og
hafa löngun í kynlíf. Feðurnir finna
líka fyrir ýmsum tilfinningum. Sum­
um karlmönnum finnst konan ýta
þeim frá sér. Þeim finnst öll athygli
konunnar beinast að barninu. Þeim
finnst þeim ofaukið og verða jafnvel
afbrýðisamir.
Í öðrum fjölskyldum hjálpast for­
eldrarnir að við umönnun barnsins
og hagnýt verkefni. Maðurinn styð­
ur konuna í brjóstagjöfinni og sumir
karlmenn fá aukna virðingu fyrir lík­
ama konunnar eftir að kynnast þeim
breytingum sem fylgja þunguninni
og fæðingunni. Þeir feður eiga auð­
veldara með að tjá konunni tilfinn­
ingar sínar og taka tillit til hennar.
Hvernig á að bera sig að þegar
byrjað er að stunda kynlíf á ný
eftir fæðingu?
Oft kemur kynlífið af sjálfu sér í
framhaldi af ánægjulegri samveru­
stund þegar báðir aðilar eru tilbún­
ir. Það er um að gera að fara rólega
af stað. Mikilvægt er að konan fái að
ráða ferðinni og að karlmaðurinn sé
gætinn og tillitssamur. Það er góð
hugmynd að velja þann tíma sólar­
hringsins þegar þið eruð minnst
þreytt. Samt er ekki nóg að vera vel
úthvíld, þið þurfið líka næði. Það
kannast margir við að þegar for­
eldrarnir ætla að fara að láta vel að
hvort öðru vaknar barnið. Það er
eins og það skynji að athygli for­
eldranna beinist frá því. Þess vegna
er gott að gefa barninu brjóst í ró
og næði svo það sé örugglega mett
og ánægt og vakni ekki alveg strax.
Þá lekur heldur ekki eins mikið úr
brjóstum konunnar við atlotin. Því
er nefnilega þannig varið að þegar
konan verður fyrir kynferðislegri
örvun losnar hormónið Oxytósín út í
blóðrásina eins og við brjóstagjöf og
mjólkin byrjar að streyma. Stundum
eru brjóstin mjög viðkvæm meðan
barnið er á brjósti og því vilja sumar
konur ekki að maðurinn snerti þau.
Þið verðið í sameiningu að finna
hvað hentar ykkur.
Sumar konur eru fremur þurrar
í leggöngunum, vegna hormóna­
breytinga, fyrstu þrjá mánuðina.
Ef þetta er vandamál er hægt að fá
margar tegundir af vatnsleysanleg­
um smurningskremum í apótekinu
eða nota smokka með smurnings­
kremi. Það sem skiptir þó höfuð­
máli er að gefa sér góðan tíma í for­
leik og jafnvel munngælur þar sem
munnvatn er náttúrulegt sleipiefni.
Fyrstu skiptin, sem þið hafið sam­
farir getur reynst vel að nota stell­
ingar sem gefa konunni kost á að
stýra því hversu djúpt maðurinn
fer inn í hana. Henni gæti t.d. líkað
vel að setjast ofan á hann. Þannig
veldur þungi mannsins heldur ekki
þrýstingi á brjóstin.
Kynlíf án samfara?
Margir mánuðir geta liðið áður en
aftur kemst á jafnvægi í kynlífinu. Á
þeim tíma getur verið ljúft að njóta
annarra atlota. Til eru fjölmargar
aðferðir við að sýna hvort öðru ást
og hlýju. Þið getið talað innilega
saman, faðmast og kysst. n
„Það er
algengt
að konan hafi
ekki mikinn
áhuga á kyn-
lífi fyrst eftir
fæðinguna
Mynd 123RF