Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.2017, Blaðsíða 16

Helgarblað 24.–27. mars 201716 Fréttir
Í
búðamarkaðurinn á höfuðborgar-
svæðinu kemst í jafnvægi á næstu
þremur til fjórum árum, gangi
uppbyggingaráætlanir eftir. Hið
eina sem gæti breytt því er að veru-
legur, ófyrirséður forsendubrestur
yrði. Ef ekki þá ætti að nást jafnvægi
milli framboðs og eftirspurnar á þess-
um tíma, sé uppbygging markviss.
Þetta fullyrða Samtök sveitarfélaga á
höfuðborgarsvæðinu (SSH). Fram-
kvæmdastjóri samtakanna segir að
ekki standi á sveitarfélögunum, bolt-
inn sé hjá byggingaaðilum.
Vantar 1.700 íbúðir
Ljóst er að umtalsverður skortur er á
íbúðum á höfuðborgarsvæðinu, sem
aftur hefur leitt til hærra húsnæðis-
verðs. Samkvæmt mati SSH vantaði
um 1.700 íbúðir í byrjun þessa árs til
þess að jafnvægi væri milli framboðs
og eftirspurnar á húsnæði. Á þessu
ætti hins vegar að geta orðið breyting
á næstu árum.
Að jafnaði er talið að þörf sé á
1.500 til 1.600 nýjum íbúðum árlega á
höfuðborgarsvæðinu öllu. Íbúðaupp-
bygging hrundi hins vegar við banka-
hrunið, en hafði árin áður verið um-
fram þörf. Nýjum íbúðum fækkaði
niður fyrir 500 árin 2009 og 2011 og
voru undir 1.000 fram til ársins 2016
þegar staða mála glæddist nokkuð.
Gæti náð jafnvægi á þremur til
fjórum árum
Tæpar 4.000 íbúðir eru nú í byggingu
eða fara í byggingu á næstunni á höf-
uðborgarsvæðinu og má gera ráð
fyrir að þær komi á markað á næstu
tveimur árum. Fjöldi byggingarhæfra
svæða er þá til staðar þar sem hægt
væri að hefja uppbyggingu á næstu
tólf mánuðum. Á þeim mætti byggja
ríflega 2.000 íbúðir eftir því sem fram
kemur í mati SSH. Sé síðan horft á
samþykkt deiliskipulaga á svæðum
sem verður hægt að hefja bygginga-
framkvæmdir á eftir eitt til tvö ár, þá
er hægt að byggja þar tæplega 5.500
íbúðir. Alls eru þetta um 11.500 íbúð-
ir. Með markvissri uppbyggingu á
þessum svæðum mun íbúðamark-
aður ná jafnvægi á næstu þremur til
fjórum árum, að mati SSH.
Í mati SSH er einnig horft lengra
fram í tímann. Þannig er bent á að í
formlegu ferli sé deiliskipulag fyr-
ir svæði þar sem mætti byggja ríf-
lega 7.000 nýjar íbúðir. Þau svæði
gætu orðið byggingarhæf eftir tvö ár
og síðar. Sömuleiðis er á það bent að
unnið sé að þróunarvinnu á svæðum
sem gætu borið 19.000 íbúðir en ekki
er hægt að segja til um hvenær slíkri
vinnu lýkur.
Segir sveitarfélögin
vera að standa við sitt
Páll Guðjónsson, framkvæmdastjóri
Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgar-
svæðinu, segir að upplýsingarnar
sem raktar eru hér að framan séu eins
áreiðanlegar og hægt sé. Hins vegar
sé ákveðin óvissa fólgin í því að erfitt
geti reynst að áætla byggingartíma
íbúða. Deiliskipulag leiði þannig ekki
sjálfkrafa til þess að byggingafram-
kvæmdir fari af stað. Þá sé ekki gef-
ið að framkvæmdir hefjist strax og
byggingarleyfi hefur verið gefið út.
„Við reynum að slá varnagla
í þessum efnum, meðal annars
með því að segja að með útgáfu
byggingarleyfis eru líkur til að að ein-
hver flytji inn í fullbyggða íbúð eftir
tvö ár. Við teljum að við getum með
svona 80 prósent öryggi fullyrt út frá
þessum gögnum til framtíðar, þótt
óvissan aukist í spánni eftir því sem
lengra er horft fram í framtíðina.“
Páll segir að líta megi svo á að hús-
næðismarkaðurinn á höfuðborgar-
svæðinu sé í skuld. „Uppbygging var
steindauð hér á fyrstu árunum eftir
hrun og því er þessi vöntun sem við
stöndum frammi fyrir í dag. Ég hef
hins vegar enga ástæðu til að ætla
annað en að farið verði í þessa mark-
vissu uppbyggingu sem við nefnum.
Þörfin er til staðar og vilji sveitarfé-
laganna til að gera það sem þarf til að
mæta eftirspurninni er líka fyllilega til
staðar. Sveitarfélögin þurfa að skapa
aðstæður og rými til uppbyggingar
og það eru þau að gera og hafa ver-
ið að gera. Þá standa eftir þrír hópar,
þeir sem byggja, þeir sem kaupa og
þeir sem fjármagna. Þunginn liggur
núna á verktökum og þeim sem byggja
eiga íbúðirnar sem vantar. Við vit-
um að á þessum tímapunkti eru stór-
ir byggingaaðilar á bólakafi í byggingu
hótela, allur þeirra fókus hefur farið
í það og þeir gera ekki annað á með-
an. Ef hins vegar byggingaaðilar beita
sér af krafti í þessari uppbyggingu,
á sama tíma og sveitarfélögin bjóða
verulegt framboð af byggingarhæfum
lóðum, þá ætti að vera vandalaust að
svara eftirspurninni á þessum tíma.
Eftir stendur þá hvernig á að koma því
þannig fyrir að ungt fólk geti fjármagn-
að kaup á íbúðum. Manni sýnist þó að
verið sé að leita allra leiða til þess.“
Leiguíbúðir eru líka íbúðir
Umræða um aðkomu stórra fjár-
festingarfélaga, leigufélaga, að
íbúðauppbyggingu og kaupum á ný-
byggingum hefur verið fyrirferðar-
mikil. Páll bendir á að séu stórir að-
ilar að kaupa íbúðir í miklum mæli
til útleigu sé það auðvitað líka lausn
á húsnæðisvanda, rétt eins og kaup
á íbúðum í séreign. Hitt sé svo ann-
að mál hvort það leiguverð sem kraf-
ist er sé eðlilegt. „Það er svolítið
erfitt að lesa í það sem er að ger-
ast á markaðnum, hversu hátt hlut-
fall eru vanalega kaup og í hversu
miklu máli aðilar séu að kaupa inn í
eignasöfn sín til útleigu. Það má hins
vegar kannski
einu gilda hvort
um sé að ræða séreign-
ir eða leiguhúsnæði, ef íbúðaupp-
bygging eykst þá. Ef leiguhúsnæði
fjölgar þá uppfyllir það eftirspurn á
þeim markaði líka.“
Vitað er að íbúðum sem nýtt-
ar eru í ferðaþjónustu hefur stór-
fjölgað á síðustu árum. Páll segir að
erfitt sé að leiðrétta fyrir því að ver-
ið sé að taka einhvern fjölda íbúða
til slíkra nota, um það séu til tak-
mörkuð gögn. „Annað sem við eig-
um erfitt með að reikna með er að
hér á landi er fjöldi fólks sem ekki er
skráð í þjóðskrá. Nýlega gaf Vinnu-
málastofnun út það mat sitt að 20
þúsund manns væru hér á landi
sem tímabundið vinnuafl. Einhvers
staðar verður það fólk að sofa, þó
það fari úr landi á þriggja mánaða
fresti. Alþýðusambandið gerði raun-
ar athugasemd við þetta mat og taldi
að talan væri enn hærri. Hver sem
hin raunverulega tala er þá er aug-
ljóst að þetta skiptir máli.“ n
Hægt að leysa húsnæðis-
vandann á fjórum árum
n Fjöldi íbúða í byggingu á höfuðborgarsvæðinu n Næg byggingarsvæði til staðar
Uppbyggingaráform
Byggingareitir - staða Fjöldi íbúða
A Útgefin byggingarleyfi - í byggingu núna 3.890
B Byggingarhæf svæði - í byggingu næstu 0–12 mán. 2.140
C Samþykkt deiliskipulög - byggingarhæft eftir 1–2 ár 5.460
D Deiliskipulag í formlegu ferli - byggingarhæft eftir 2 ár og síðar 7.240
E Þróunarsvæði - hugmyndavinna sem kallar á skipulagsbreytingar 19.000
Samtals 37.730
Freyr Rögnvaldsson
freyr@dv.is „Við vitum að á
þessum tíma-
punkti eru stórir
byggingaaðilar á bólakafi
í byggingu hótela.
19
95
2.000
1.500
1.000
500
(500)
(1.000)
(1.500)
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
20
20
21
20
22
Fullbúnar íbúðir á höfuðborgarsvæðinu
– Þróun og spá
Birgðastaða
Árleg viðbót Fjöldi fullgerðra íbúða, matsstig 8 eða ofar (Þjóðskrá)
Íbúðir í byggingu Útgefin byggingarleyfi 2015 og 2016 (Sveitarfélögin)
Byggingarhæf svæði Fjöldi íbúða sem hægt er að veita byggingarleyfi 2017 (Sveitarfélögin)
Deiliskipulögð svæði Fjöldi íbúða sem hægt er að veita byggingarleyfi 2018-22 (Sveitarfélögin)
Fjöldi íbúða í smíðum Með markvissri uppbyggingu
má leysa íbúðavandann á höfuðborgarsvæðinu á
næstu þremur til fjórum árum, að mati Samtaka
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu. MynD SiGtRyGGuR ARi