Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.2017, Blaðsíða 34

Helgarblað 24.–27. mars 201734 Fólk Viðtal
É
g kom hingað til að verða
barnfóstra hjá íslenskri fjöl-
skyldu – au pair. Þetta var í
janúar, það var ofboðslega
kalt, allt of mikill vindur, og
það var svo dimmt. Mér leist öm-
urlega á þetta og ætlaði heim eft-
ir viku. En svo ákvað ég að þrauka
og klára starfssamninginn við fjöl-
skylduna sem var níu mánuð-
ir,“ segir Aneta Matuszewska, sem
kom til Íslands frá Póllandi fyrst
árið 2001. Hana óraði ekki fyrir því
að 16 árum síðar byggi hún enn á
landinu. Eitt leiddi af öðru: Anetu
bauðst vinna á leikskóla þar sem
hún segir að afar vel hafi verið tek-
ið á móti henni. Hún áttaði sig fljótt
á því að hún myndi njóta sín mun
betur í leik og starfi ef hún lærði
tungu heimamanna og eftir inn-
an við þriggja ára dvöl á Íslandi var
hún orðin vel talandi á málinu. Á
fimmta ári sínu á Íslandi kynntist
Aneta síðan ástinni með óvæntum
og vægast sagt afar hröðum hætti
en hún og eiginmaður hennar,
Hjalti Ómarsson, voru nánast óað-
skiljanleg allt frá því þau litu hvort
annað fyrst augum.
Aneta er núna skólastjóri hjá
Retor fræðslu, fyrirtæki sem hún og
Hjalti reka saman. Starfsemin felst
í íslenskukennslu fyrir innflytjend-
ur og hefur Retor undanfarið gert
samstarfssamninga við mörg fyrir-
tæki um íslenskukennslu fyrir er-
lent starfsfólk og innleiðingu ís-
lensku sem leiðandi tungumáls á
vinnustöðum þar sem eru margir
erlendir starfsmenn.
Aneta er 39 ára gömul en Hjalti
32 ára. Blaðamaður DV átti gott
spjall við þau hjón í rúmgóðum og
smekklegum húsakynnum Retor
fræðslu að Hlíðarsmára 8. Fljótlega
eftir að spjallið hófst spurði blaða-
maður Anetu út í uppruna hennar
og hvort hún hafi snemma orðið góð
í tungumálum en hún hefur talað
reiprennandi íslensku árum saman:
„Ég er frá bænum Leszno sem ligg-
ur á milli tveggja borga, Poznan og
Wroclaw, og er jafnframt ekki langt
frá höfuðborg Þýskalands, Berlín.
Ég held ég hafi almennt átt gott
með að læra tungumál en mér gekk
samt ekki sérlega vel í rússnesku og
þýsku í grunnskóla vegna þess að
þetta voru skyldufög og þess vegna
upplifði ég þau sem kvöð. Þegar ég
var komin í framhaldsskóla voru
breyttir tímar og mér stóð til boða
að læra ensku og ég greip tækifær-
ið. Enskan var alltaf í æðum mín-
um, ég heyrði hana í útvarpinu og
sjónvarpinu og mér veittist auð-
veldara að læra hana en hin málin.“
Rétt eins og það tók Anetu
nokkurn tíma að sætta sig við ís-
lenska veðráttu og dimma vetrar-
daga þá leist henni ekkert á tungu-
málið í byrjun námsins: „Ég lærði
hjá Námsflokkum Reykjavíkur
sem þá voru staðsettir við Tjörn-
ina. Þetta voru mjög skemmtileg
námskeið og ég lærði mikið. En
mér fannst þetta tungumál hræði-
legt í byrjun. Það hafði kannski eitt-
hvað með það að gera að kennarinn
spurði okkur spurninga í fyrsta tím-
anum sem voru mjög krefjandi fyr-
ir byrjendur í málinu og þetta vakti
mér kvíða. En ég ákvað að halda
áfram og smám saman varð þetta
auðveldara.“ Eftir fjögurra ára dvöl
á landinu fór Aneta sjálf að kenna
innflytjendum íslensku og fékk starf
við það hjá Mími – símenntun þar
sem henni líkaði mjög vel. Síðar átti
hún sjálf eftir að byggja upp eigin
skóla í íslenskukennslu.
Ást við fyrstu sýn
Áhugavert er að fylgjast með við-
brögðum Anetu og Hjalta þegar
blaðamaður beinir talinu að fyrstu
kynnum þeirra. Ljóst er að sú stund
var eftirminnileg og kemur þeim
enn í geðshræringu. Þegar þetta
var starfaði Aneta á leikskóla í Árbæ
og Hjalti kom þangað nýr til starfa.
Þetta var í nóvember árið 2006. Við
gefum Hjalta orðið:
„Það var þannig að mig langaði
til að prófa eitthvað nýtt og réð mig
í vinnu á leikskóla. Það var mjög
skemmtileg tilbreyting frá fyrri
störfum. Fyrsta vinnudaginn minn
gekk ég inn á kaffistofu og þar voru
samankomnar allar konurnar sem
voru að vinna þarna til að taka á
móti karlmanninum sem ætlaði að
fara að vinna á leikskólanum. Þarna
sá ég Anetu í fyrsta sinn – augu okk-
ar mættust og það varð ekki aftur
snúið.“
Þannig að þetta var ást við fyrstu
sýn?
„Já, hjartað í mér slær örar í hvert
skipti sem ég rifja upp þetta ótrú-
lega augnablik.“ „Ég fann þetta líka
strax,“ segir Aneta og bætir síðan við
hikandi: „Ég var í öðru sambandi á
þessum tíma.“
„Þannig að á því augnabliki
þegar Aneta leit mig fyrst augum
gerði hún sér grein fyrir því að hún
var komin í vandræði,“ segir Hjalti.
Upp frá þessu voru Aneta og
Hjalti nánast óaðskiljanleg og létu
það ekki þvælast fyrir sér að þau
unnu ekki á sömu deildinni á leik-
skólanum. Þau fundu sífellt til-
efni til að hittast og ræða saman í
vinnunni.
„Aðeins þremur mánuðum síðar
var hún flutt inn til mín og um vor-
ið 2007 trúlofuðum við okkur,“ seg-
ir Hjalti.
Hjalti og Aneta koma fyrir sjón-
ir sem yfirvegað, skynsamt og rólegt
fólk. Ljóst er að þau eru enn snortin
yfir því hvað ástin greip þau heljar-
tökum á sínum tíma svo ekki varð
aftur snúið frá fyrsta augnatilliti.
Aneta var orðin altalandi á ís-
lensku og þurfti í sjálfu sér ekki á
Hjalta að halda til að ná tökum á
málinu – en hins vegar: „Ég kunni
alltaf vel að meta það hjá Hjalta
að hann var alltaf tilbúinn að leið-
rétta mig. Ég tek öllum leiðrétting-
um fagnandi því það gerir mig betri
í málinu og betri kennara.“
Hjalti: „Því má bæta við að það
var sérstök upplifun fyrir mig að
vera beðinn um að leiðrétta mál-
far manneskju, að hún sæktist eftir
því. Að henni liði vel með það. Mér
átti að líða vel með að leiðrétta hana
en manni finnst slíkt alltaf vera af-
skiptasemi. Það tók dálítinn tíma til
að venjast því.“
Gera íslensku að
leiðandi tungumáli
Hugmyndin að stofnun eigin skóla
fæddist árið 2006 þegar Aneta
var enn að kenna hjá Mími – sí-
menntun. Framkvæmdin hófst hins
vegar ekki fyrr en um mitt ár 2008.
Aneta segir að Hjalti hafi þar ráð-
ið úrslitum um að þau hrintu hug-
myndinni í framkvæmd:
„Hann ýtti mér út í djúpu laugina.
Sagði: „Annaðhvort gerum við þetta
núna eða það verður ekkert úr því.““
Retor bauð í upphafi íslensku-
kennslu fyrir öll þjóðerni en smám
saman tók starfið að einskorðast við
íslenskukennslu fyrir Pólverja þar
sem þörfin var afar mikil. Undan-
farin misseri hefur Retor gert sam-
starfssamninga við mörg fyrirtæki
þar sem erlendu starfsfólki er veitt
íslenskukennsla.
Jafnframt veitir Retor ráðgjöf til
íslenskra starfsmanna fyrirtækj-
anna um samskipti á íslensku við
erlent starfsfólk með litla íslensku-
kunnáttu. Unnið er eftir þeirri stefnu
að íslenska sé leiðandi tungumál á
vinnustöðum þar sem eru margir
erlendir starfsmenn.
Aneta segir mikilvægt að Ís-
lendingar leggi enskuna á hilluna í
samskiptum sínum við innflytj-
„Ræturnar
í Póllandi
en hjartað
á Íslandi“
Aneta Matuszewska kom til
Íslands árið 2001 og ætlaði að dveljast hér
um skamma hríð. En þremur árum síðar var
hún orðin altalandi á íslensku og árið 2005
hóf hún að kenna innflytjendum tungumálið.
Augnablikið þegar hún leit verðandi eiginmann
sinn, Hjalta Ómarsson, fyrst augum, var
rafmagnað. Aneta var komin í vandræði.
Ágúst Borgþór Sverrisson
agustb@dv.is „Hjartað í
mér slær
örar í hvert skipti
sem ég rifja upp
þetta ótrúlega
augnablik.
m
y
n
d
S
iG
tr
y
G
G
u
r
a
r
i