Fréttablaðið - 24.10.2017, Blaðsíða 13

Ein mestu verðmæti hverrar þjóðar er félagsauðurinn sem hún býr yfir. Hér er um að ræða
öll þau félög sem sinna margs konar
verkefnum til að auka lífsgleði og
lífsgæði þjóðarinnar. Íslendingar
eru svo lánsamir að þessi eiginleiki
nánast liggur í blóðinu, enda hefur
lífsbaráttan kennt kynslóðunum að
hjálpsemi, samvinna og samkennd
eru grundvallaratriði til að lifa af í
harðbýlu landi.
Rauði krossinn á Íslandi er eitt
þessara félaga. Hann var stofnaður
fyrir rúmum níutíu árum og er hluti
af stærstu mannúðarhreyfingu heims.
Fyrstu verkefnin voru á sviði heil-
brigðismála, en urðu síðar fjölþættari.
Er bílaöld hófst urðu kaup á sjúkra-
bifreiðum áhersluverkefni félagsins
og deildir stofnaðar víðs vegar um
landið til að safna fé og reka sjúkrabif-
reiðar. Deildirnar öfluðu fjár í heima-
byggð til bílakaupa til að tryggja sem
best öryggi þeirra sem þyrftu á lækna-
þjónustu að halda.
Rauði krossinn átti og rak bifreið-
arnar, en fyrir um tuttugu árum samdi
félagið við stjórnvöld um reksturinn.
Þar kom ríkið að honum með fjár-
framlögum, en Rauði krossinn lagði
eignir sínar á móti. Í tuttugu ár hefur
þessi rekstur gengið áfallalaust, Rauði
krossinn hefur samt ávallt lagt til hans
tugi milljóna króna á ári hverju. Má
ætla að það framlag félagsins nemi
á núvirði um einum milljarði króna.
Nú eru hins vegar blikur á lofti.
Stjórnvöld hafa ekki samið við Rauða
krossinn í tvö ár um þessa mikilvægu
þjónustu. Bílaflotinn hefur ekki
fengið nauðsynlega endurnýjun.
Velferðarráðuneytið vill breytingar
á rekstrinum. Hvort til stendur að
einkavæða hann er ekki ljóst, en tveir
síðustu ráðherrar hafa viljað breytt
fyrirkomulag.
Rauði krossinn hefur gætt ítrasta
hagræðis, öryggis og hagsmuna lands-
byggðarinnar, enda eru deildir félags-
ins vakandi yfir þessum málaflokki.
Engar kvartanir eða athugasemdir
hafa komið frá stjórnvöldum um
reksturinn. Þess vegna er óskiljanlegt
að stjórnvöld vilji nú með einhverjum
óljósum hætti breyta fyrirkomulagi
sem reynst hefur þjóðinni vel.
Flutningur sjúkra
í uppnámi
Fréttir af íslenska módelinu fara nú eins og eldur í sinu um heimsbyggðina. Hvernig tókst
Íslendingum að minnka umtalsverða
unglingadrykkju niður í nánast ekki
neitt á nokkrum árum? Íslenskir
skólastjórar fara til Singapore til
að fræðast um það hvernig börn í
Singapore ná svona góðum árangri á
PISA-prófinu en fjölmiðlar frá Singa-
pore koma til Íslands til að fræðast
um öflugt forvarnastarf á Íslandi og
íslenska módelið.
Hvað er íslenska módelið?
Íslenska módelið snýst um að ná til
og virkja aðila í nærumhverfi barna.
Foreldrar, skólar, íþróttafélög, félags-
miðstöðvar og aðrir sem vinna með
eða að hagsmunum barna taka
höndum saman til að stuðla að því
að börn og ungmenni noti tíma sinn
á uppbyggilegan hátt, í þeim tilgangi
að draga úr áfengis- og/eða vímu-
efnanotkun.
Árangurinn sem náðist var engin
tilviljun. Samstillt átak allra þess-
ara aðila, aukin tækifæri barna- og
ungmenna til tómstundaiðkunar og
viðhorfsbreyting hjá foreldrum, allt
þetta skipti verulegu máli. Aðgerðir
voru byggðar á rannsóknum og
vegna smæðar þjóðfélagsins gekk
hratt fyrir sig að taka stöðuna, taka
ákvörðun um aðgerðir og mæla
síðan árangurinn.
Áfengisneysla hefur haldist nokkuð
stöðugt lág en ýmsar aðrar hættur
steðja að börnum og ungmennum
í dag. Aukinn kvíði og þunglyndi
meðal barna og ungmenna er
áhyggjuefni og einnig má nefna skort
á svefni, ofnotkun á tölvuleikjum og
hömluleysi á samfélagsmiðlum.
Forvarnastarfi lýkur aldrei
Foreldrar í dag mega ekki sofna á
verðinum og halda að gott ástand
í forvarnamálum vegna íslenska
módelsins vari að eilífu. Forvarnir
eru eilífðarverkefni og nú sem aldrei
fyrr er ástæða fyrir foreldra til að taka
höndum saman og halda utan um
börnin, bæði sín eigin og börnin í nær-
samfélagi þeirra, bekknum, íþrótta-
félaginu og tómstundastarfinu.
Samstilltir foreldrar geta haft
úrslitaáhrif þegar kemur að for-
varnastarfi og því höfum við hjá
Heimili og skóla lagt áherslu á að
hvetja foreldra í bekkjum og árgöng-
um til samstarfs og samtals um upp-
eldisleg gildi og sameiginlegar reglur.
Foreldrasáttmáli Heimilis og skóla
Foreldrasáttmáli Heimilis og skóla
hentar vel til þess að fá foreldra
grunnskólabarna til að ræða saman.
Hann er til í þremur útgáfum fyrir
mismunandi aldur og tekur á málum
eins og útivistartíma, einelti og sam-
skiptum, aðgengi að efni á netinu,
bekkjaranda, þátttöku foreldra,
náminu, eftirlitslausum samkvæm-
um, neyslu tóbaks, áfengis og ann-
arra vímuefna, svefni og næringu,
allt í samræmi við aldur og þroska
nemenda.
Foreldrasáttmálann er best að
leggja fyrir í bekk eða árgangi á fundi
foreldra þar sem sáttmálinn er rædd-
ur og foreldrar skrifa síðan undir sam-
þykki um að fara eftir þeim reglum
sem þeir verða ásáttir um.
Hægt er að nálgast veggspjöld með
sáttmálanum á skrifstofu Heimilis og
skóla, ásamt ítarefni, án endurgjalds
og einnig er hægt að prenta hann
út af heimasíðu Heimilis og skóla,
www.heimiliogskoli.is. Sáttmálinn
er á íslensku en er fáanlegur á pólsku
á heimasíðunni.
Samstaða foreldra
aldrei mikilvægari
Samstilltir foreldrar geta haft
úrslitaáhrif þegar kemur að
forvarnarstarfi og því höfum
við hjá Heimili og skóla lagt
áherslu á að hvetja foreldra
í bekkjum og árgöngum til
samstarfs og samtals um
uppeldisleg gildi og sam-
eiginlegar reglur.
Guðjón S.
Brjánsson
alþingismaður
Stjórnvöld hafa ekki samið
við Rauða krossinn í tvö ár
um þessa mikilvægu þjón-
ustu. Bílaflotinn hefur ekki
fengið nauðsynlega endur-
nýjun. Velferðarráðuneytið
vill breytingar á rekstrinum.
Bryndís
Jónsdóttir
verkefnastjóri
hjá Heimili og
skóla
HEKLA · Laugavegi 170-174 / Audi.is
Straumhvörf
Audi A3 e-tron sameinar tvo heima
50 kílómetra drægni* á raforkunni einni saman dugar í flestar ferðir
en með skilvirkri samþættingu rafdrifs og sparneytinnar bensínvélar
er samanlögð heildardrægni Audi A3 e-tron allt að 940 km.
Hann var valinn besti rafbíll ársins 2015 af What Car? og er með
fimm stjörnur í árekstrar- og öryggisprófunum hjá Euro NCAP.
Nú á frábæru verði frá
4.190.000 kr.
*S
kv
. N
ED
C
st
að
lin
um
S k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 13Þ R i ð J u D A G u R 2 4 . o k T ó B e R 2 0 1 7
2
4
-1
0
-2
0
1
7
0
4
:3
2
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
E
0
A
-9
C
0
8
1
E
0
A
-9
A
C
C
1
E
0
A
-9
9
9
0
1
E
0
A
-9
8
5
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
4
8
s
_
2
3
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K