Morgunblaðið - 28.03.2017, Blaðsíða 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 2017
Árið 2002 hóf Jón KarlHelgason kvikmynda-gerðarmaður tökur áheimildarmynd um taí-
lenska fjölskyldu á Íslandi. Tökur
stóðu töluvert lengur en stefnt var
að og afraksturinn, 15 ár á Íslandi,
hefur nú loks litið dagsins ljós.
Í myndinni birtist áhorfendum af-
ar margslungið innlit í líf Khongch-
umchuen-fjölskyldunnar. Fjöl-
skyldufaðirinn Praneet flytur fyrst
einn hingað til lands og einu og hálfu
ári síðar koma kona hans Phetchada
og tvö börn. Elsta dóttir þeirra verð-
ur eftir þar sem hún er við nám í Taí-
landi en hún flytur loks til fjölskyldu
sinnar eftir sjö ára aðskilnað. Þau
leggja mikinn metnað í vinnu og
skóla en lifa líka fjörugu félagslífi,
eru iðin við að rækta sínar taílensku
rætur og sækja hinar ýmsu sam-
komur þar sem tónlist, dans, gleði og
góður matur er ávallt í fyrirrúmi.
Senum úr daglegu lífi fjölskyld-
unnar er skeytt saman við fréttir um
mál innflytjenda og þar með ljær
Jón myndinni pólitískan vinkil.
Tímabilið sem myndin gerist á er
tímabil mikilla breytinga og áhuga-
vert að sjá því gerð skil í heild sinni.
Við aldamótin fjölgaði innflytjendum
mjög mikið og af fréttabrotunum
sem birtast í myndinni má greina að
tortryggni í garð útlendinga jókst
einnig. Þetta birtist til að mynda í
senu þar sem leikið er hljóðbrot úr
fréttum um að 36% Íslendinga séu
andvíg því að innflytjendur eigi að fá
að halda eigin siðum og venjum.
Hljóðbrotið kallast á við myndbrot
þar sem Phetchada og vinkonur
hennar halda danssýningu fyrir vist-
menn á hjúkrunarheimili og allir
virðast una sér vel, þrátt fyrir að þar
mætist gjörólíkir menningarheimar.
Íslenskukennsla fyrir útlendinga
er meginumfjöllunarefni í myndinni.
Tekið er fram að í taílensku eru
nafnorð óbeygjanleg, þau hafa ekk-
ert kyn, engan greini og enga tölu og
því liggur í augum uppi að það getur
reynst strembið fyrir Taílendinga að
tileinka sér mál með svo ólíkri mál-
fræði. Phetchadu og börnunum
gengur ágætlega að læra íslensku en
hún vefst fyrir Praneet, sérstaklega
þar sem lítil íslenska er töluð á
vinnustaðnum. Það skýrir ef til vill
hvers vegna Praneet upplifir sig sem
gestkomandi þrátt fyrir langa dvöl á
Íslandi. Í einu atriði barmar hann
sér yfir ströngum innflytjendalögum
en segir að Íslendingar megi að
sjálfsögðu ráða hvað þeir geri og
segir: „Þetta er þeirra land.“ Þar
með opinberar hann að hann telji sig
ekki eiga neitt tilkall til landsins,
jafnvel þótt börnin hans séu íslensk-
ir ríkisborgarar.
Í fjölmörgum fréttahljóðbrotum í
myndinni er fjallað er um að einhver
helsta forsenda þess að innflytj-
endur geri sig gildandi í samfélaginu
sé að þeir læri íslensku og virðast al-
menningur, stjórnmálamenn og inn-
flytjendurnir sjálfir sammála um
það. Miðað við hve mikill einhugur
ríkir um þessi mál má sæta furðu
hve takmörkuðum fjármunum Ís-
land ver í tungumálakennslu fyrir
innflytjendur.
15 ár á Íslandi gerist vitanlega á
löngu tímabili og viðbúið að í þessari
78 mínútna mynd sé farið nokkuð
hratt yfir sögu. Þó finnst mér að
lengur hefði mátt dvelja við veiga-
mikla þætti í sögunni. Sömuleiðis
voru sum atriði afar stutt og opnuðu
gáttir í söguþræðinum sem var ekki
almennilega lokað. Á heildina litið
næst þó að halda ágætis stíganda og
línulegri frásögn, sem verður að telj-
ast aðdáunarvert þegar kvikmynda-
gerðarmaður er með svo gríðarmikið
myndefni á klippiborðinu.
15 ár á Íslandi er mikilvæg mynd
og kemur út á miklum umbrota-
tímum, þar sem þjóðernishyggja og
útlendingaandúð virðast fara vax-
andi á Vesturlöndum. Það gleður
mann því að sjá sögu raunverulegs
fólks í nýju landi, sem margir heima-
menn sjá vísast fyrir sér sem pró-
sentutölur og „vandamál“ frekar en
það sem það er; venjulegt fólk, fjöl-
skyldufólk sem er duglegt í starfi og
skóla, styður hvert við annað og nýt-
ur þess að skemmta sér með vinum
sínum. Hér fær rödd þess að heyr-
ast, sem er bæði ánægjulegt og tíma-
bært.
Mikilvæg Gagnrýnandi segir meðal annars um heimildarmyndina 15 ár á Íslandi að hún sé mikilvæg og komi út á
miklum umbrotatímum því þjóðernishyggja og útlendingaandúð virðist fara vaxandi á Vesturlöndum.
Þróunarsaga fjölskyldu
Bíó Paradís
15 ár á Íslandi bbbbn
Leikstjórn, kvikmyndataka, framleiðsla:
Jón Karl Helgason. Handrit: Jón Karl
Helgason og Þuríður Einarsdóttir. 78
mín. Ísland, 2017.
BRYNJA
HJÁLMSDÓTTIR
KVIKMYNDIR
„Leiklistin er lifandi list – svo lifandi
að hún ögrar tíma og rúmi. […]
Leikhúsið er síkvikt og endurnýjar
sig í sífellu og heldur sér þannig á
lífi,“ skrifar franska leikkonan Isa-
bella Huppert í ávarpi sínu á Al-
þjóðlega leiklistardeginum sem
haldinn var hátíðlegur í gær, 27.
mars, fyrir tilstuðlan Alþjóða leik-
listarstofnunarinnar (ITI).
Huppert fæddist 16. mars 1953 og
stundaði nám í Conservatoire d‘art
Dramatique í París. Hún hefur jöfn-
um höndum leikið á sviði og á hvíta
tjaldinu. „Ég aðgreini ekki leik á
leiksviði og kvikmyndaleik, sem
kemur jafnvel sjálfri mér á óvart í
hvert sinn sem ég segi þetta, en
þannig er það, ég sé engan raun-
verulegan mun á þessu tvennu.
Þegar ég tala hér er ég ekki ég
sjálf, ég er ekki leikkona, ég er ein-
ungis ein margra sem starfa við leik-
list og stuðla að því að hún lifi áfram.
Okkur finnst það skylda okkar og
um leið þörf okkar – eða með öðrum
orðum: Við látum leikhúsið ekki vera
til, það er fremur leikhúsinu að
þakka að við séum til. Leiklistin er
svo jötunsterk. Hún sýnir viðnám og
stendur allt af sér, styrjaldir, rit-
skoðun, fátækt.“
Huppert vekur athygli á því
hversu fáar konur hefðu samið ávarp
í tilefni dagsins. „Alþjóðlegi leik-
listardagurinn var stofnaður fyrir 55
árum. Ég er áttunda konan sem hef-
ur þegið boð um að flytja ávarp […]
Fyrirrennarar mínir (verður að vera
í karlkyni) töluðu um leikhús hug-
myndaflugs, frelsis og frumleika til
að vekja fegurð og fjölmenningu og
leggja fram spurningar sem ekki er
hægt að svara […] Leiklistin er í
mínum huga […] samtal handan hat-
urs. Vinátta milli þjóða – nú er ég
ekki viss um hvað það þýðir, en ég
trúi á samfélag, í vináttu áhorfenda
og leikara, í órjúfanlegu bandalagi
allra leikhúsa – leikskálda, þýðenda,
búningahöfunda, leikmyndahöfunda,
þeirra sem skapa, þeirra sem flytja
og þeirra sem koma í leikhúsin.
Leikhúsið verndar okkur; veitir okk-
ur skjól ... Ég er viss um að leikhúsið
elskar okkur… jafn mikið og við
elskum það… Ég man eftir gömlum
sýningarstjóra sem ég vann með
einu sinni. Á hverju kvöldi, áður en
fortjaldið lyftist, kallaði hann fullum
hálsi: „Gefið leiklistinni pláss.“ Þetta
verða mín lokaorð í kvöld,“ sagði
Huppert í ávarpi sínu sem Hafliði
Arngrímsson þýddi á íslensku.
„Leiklistin ögrar tíma og rúmi“
AFP
Best Isabella Huppert með Cesar--
verðlaunin fyrir túlkun sína í Elle.
 Ávarp Alþjóð-
lega leiklistar-
dagsins frá Isa-
bellu Huppert
Þau leiðu mistök urðu við vinnslu
mánudagsblaðsins að málsgrein í
viðtali við Sigrúnu Hrólfsdóttur, for-
seta myndlistardeildar Listaháskóla
Íslands, datt út. Beðist er velvirð-
ingar á þessu. Málsgreinin var svo-
hljóðandi: „Unga fólkinu segi ég að
fylgja hjartanu, og læra það sem það
hefur ástríðu fyrir. Maður verður
nefnilega góður í því sem maður hef-
ur áhuga á, en verður að sama skapi
seint mjög fær í því sem maður hef-
ur ekki áhuga á, og þess vegna er al-
veg afleitt að velja sér náms- og
starfsferil bara vegna þess að maður
telur að það muni skila betri launa-
og starfshorfum.“ Viðtalið má lesa í
heild sinni á vefnum mbl.is.
LEIÐRÉTT
Málsgrein hvarf úr viðtali við Sigrúnu
Reykjavíkurvegi 64, Hfj, s. 555 1515, enjo.is • Opið kl. 11-18 virka daga
Með einföldum aðgerðum
er hægt að breyta stærð
og lögun sköfunnar
• Tímasparnaður
• Engin kemísk efni
• Ódýrara
• Umhverfisvænt
• Vinnuvistvænt
Skínandi hreinir gluggar
Komið í
verslun okkar eða fáið
upplýsingar í síma
555 1515.
Einnig mögulegt að
fá ráðgjafa heim.
Sportgleraugu
Eyesland . Grandagarði 13 og Glæsibæ, 5. hæð . sími 510 0110
www.eyesland.is
Cébé S’Track hlaupa/hjólagleraugu
kr. 15.980,-
Miðasala og nánari upplýsingar
ÞRIÐJUDAGSTILBOÐ
5%
SÝND KL. 10.30
SÝND KL. 8, 10.15 SÝND KL. 6
SÝND KL. 5.15, 7, 10
SÝND KL. 8 SÝND KL. 5.15
ÞRIÐJUDAGSTILBOÐ
ÞRIÐJUDAGSTILBOÐ
ÞRIÐJUDAGSTILBOÐÞRIÐJUDAGSTILBOÐ
ÞRIÐJUDAGSTILBOÐ