Morgunblaðið - 22.05.2017, Síða 6

Heilsueflandi
» Hluti af því að viðhalda og
bæta heilsu er að búa í hreinu
og fallegu umhverfi.
» Borgarbyggð verður heilsu-
eflandi sveitarfélag.
» Snýst um meira en bara að
fara út að hlaupa. Íbúar eru
hvattir að nýtta náttúruna til
útiveru.
» Magnús Scheving íþrótta-
frömuð og Íris Grönfeldt
fræddu bæjarbúa um hreyf-
ingu og heilsu.
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
„Borgarbyggð verður þrettánda
heilsueflandi sveitarfélag landsins,“
segir Björn Bjarki Þorsteinsson,
forseti bæjarstjórnar Borgar-
byggðar, spurður um íbúafund sem
haldinn var í Hjálmakletti í Borgar-
nesi í lok síðustu viku.
„Við fengum Magnús Scheving
íþróttafrömuð og Írisi Grönfeldt,
íþróttafræðing til að halda erindi um
heilsu og hvað það þýðir að vera
heilsueflandi sveitarfélag. Þá vott-
uðu þau líka samninginn sem við
skrifuðum undir við embætti Land-
læknis enda eiga þau bæði rætur að
rekja til Borgarness og gaman er að
þau hafi séð sér fært að koma og
styðja verkefnið.“
Enginn neyddur út að hlaupa
Spurður hvaða þýðingu það hafi
fyrir íbúa sveitarfélagsins að það sé
komið í hóp heilsueflandi sveitar-
félaga segir Björn að enginn verði
neyddur út að hlaupa eða í sund.
„Verið er að horfa á heilsu í víðari
merkingu þess orðs, eins og Magnús
Scheving kom inn á í fyrirlestri sín-
um. Hann benti t.d. á mikilvægi þess
að búa í hreinu og fallegu umhverfi.
Þannig berum við öll skyldu til að
hreinsa nærumhverfi okkar, íbúar
og sveitarfélag. Þetta snýst um að
nýta náttúruna hér allt í kring til úti-
veru og huga að heilsu okkar bæði
andlega og líkamlega,“ segir Björn
og bendir á að margt áhugavert hafi
komið fram á fundinum, m.a. sú góða
aðstaða sem bæjarbúar hafi til
hreyfingar og heilsueflingar. Þá var
kynnt hreyfivika UMFÍ á fundinum
og hópstarf þar sem íbúum gefst
kostur á að leggja sitt til málanna.
Heilsueflandi
sveitarfélag
 Borgarbyggð semur við Landlækni
Samningur Skrifað undir samning
um heilsueflingu í Borgarnesi.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. MAÍ 2017
Funahöfða 7, 110 Reykjavík | Sími 577 6666
., '*-�-��,�rKu�,
KIEL/ - OG FRYSTITJEKI
Iðnaðareiningar
í miklu úrvali
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Til verndar landinu þarf stundum
að kosta nokkru til og við fram-
kvæmdir að velja nýjar leiðir og
hugsanlega dýrari en aðrar, ef
slíku fylgja minni umhverfisáhrif.
Við eigum jafnan að velja þann
kostinn sem minnst rask fylgir,“
segir Snæbjörn Guðmundsson
jarðfræðingur, nýr formaður
Landverndar.
Starfsemi Landverndar hefur
eflst mjög á síðustu misserum sem
er í takt við mikla fjölgun fé-
lagsmanna sem nú eru orðnir tæp
5.000. Fyrir vikið segir Snæbjörn
að félagið geti látið kveða meira að
sér nú en áður. Þar sé aðhalds-
hlutverk Landverndar á sviði um-
hverfismála ofarlega á blaði. Kær-
ur félagsins vegna verkefna á sviði
orkumála og ferðaþjónustu hafa
breytt gangi framkvæmda svo
hugsa hefur þurft málin upp á nýtt.
Strögl verði óþarft
„Aðhaldshlutverkið sem Land-
vernd hefur er mikilvægt og stutt af
alþjóðasamningum. Það tekur auð-
vitað tíma fyrir samfélagið að að-
lagast því. Samtökin sem ég er í for-
svari fyrir eru vissulega stundum á
móti tilteknum framkvæmdum,
hvort sem það eru virkjanir, línu-
lagnir, bygging verksmiðja og hót-
ela á verndarsvæðum, eða annað,
enda oft um að ræða framkvæmdir
sem valda óafturkræfum áhrifum á
náttúru landsins. Ef hins vegar ráð-
ist er í framkvæmdir krefjumst við
þess ávallt að vel og rétt sé að öllu
staðið og það hefur því miður ekki
alltaf verið raunin. Og þá skiptir
máli að hugsa út fyrir ramma þess
viðtekna: að leggja jarðstrengi í
stað loftlína er mjög raunhæfur
kostur samkvæmt áliti erlendra
verkfræðinga. Að leggja strengi í
jörð hefur þó í mörgum tilvikum
ekki verið metið, þótt löggjöf um
mat á umhverfisáhrifum geri ráð
fyrir slíku,“ segir Snæbjörn og
heldur áfram.
„Í ríku samfélagi megum ekki
vera svo skammsýn að láta lítið
eitt hærri kostnað ýta góðum hug-
myndum út af borðinu, enda sé það
umhverfinu og komandi kyn-
slóðum í hag. Í framtíðinni vona ég
því að við þurfum ekki að standa í
strögli út af sjálfsögðum hlutum,
heldur verði hlutirnir jafnan gerð-
ir þannig að sómi sé að.“
Í umhverfispólitík heimsins
eru loftslagsmálin efst á blað. Á
heimsvísu er nokkuð víðtæk sam-
staða um að grípa þurfi til aðgerða
gegn hlýnun andrúmsloftsins sem
vísindamenn telja vera af manna-
völdum en ekki náttúrulegar
sveiflur. „Vandamálin sem af hlýn-
un stafa verða ólík frá einum stað
til annars, á Íslandi er það til dæm-
is hlýnun og súrnun sjávarins sem
mun hafa alvarleg áhrif á lífríki
við Íslandsstrendur.. Við þessu
þurfum við að bregðast og Land-
verndarfólk talar fyrir því að Ís-
land verði orðið kolefnislaust inn-
an 25 ára. Til að mynda tel ég
samgöngumálin mikilvæg og þar
má ná árangri með minni umferð
og útblæstri – það er eflingu al-
menningssamgangna þar sem
nálgast þarf málin heildstætt með-
al annars í gegnum skipulags-
pólitík sveitarfélaganna og al-
mennri lífsstílsbreytingu
almennings.“
Kyrrðin rofin
Til umræðu er að gera allt
miðhálendi Íslands að þjóðgarði og
hefur Landvernd haft nokkurt
frumkvæði í því máli sem er til
skoðunar í stjórnkerfinu. Snæ-
björn segist trúa því að hálend-
isþjóðgarður verði að veruleika
innan fárra ára.
„Sem barn ferðaðist ég mikið
um landið með fjölskyldunni og
vann svo nokkur sumur í unglinga-
vinnu Landsvirkjunar inni við
Hrauneyjarfoss. Þannig vaknaði
áhugi minn á umhverfismálunum
og afstaða mín til þeirra mótaðist í
átökunum um Eyjabakka, Kára-
hnjúka og Þjórsárver á árunum
um 2000. Í virkjunarmálum í dag
eru mörg verkefni í bígerð og sum
afleit, því miður. Einna fráleitast
finnst mér að ætla að virkja Hvalá
í Ófeigsfirði á Ströndum. Slíkt
væri mikil fórn á einstæðri náttúru
enda ályktaði aðalfundur Land-
verndar að stofna ætti Stranda-
þjóðgarð. Flest bendir til að með
virkjun þar nyrðra yrði allt of
miklu umbylt – fágæt víðerni eyði-
lögð og kyrrðin rofin fyrir lítinn
og óljósan ávinning. Slíkt má ekki
gerast.“
Snæbjörn Guðmundsson er nýr formaður Landverndar
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Landið „Fágæt víðerni eyðilögð og kyrrðin rofin fyrir lítinn og óljósan ávinning,“ segir Snæbjörn í viðtalinu.
Aðhaldið er mikilvægt
 Snæbjörn Guðmundsson er
Reykvíkingur, fæddur 1984.
Hann er með BS-gráðu í jarð-
fræði frá Háskóla Íslands og
hefur stundað framhaldsnám.
 Hefur mikið sinnt kennslu
og fræðslu til unglinga, stund-
að rannsóknir og fengist við
ritstörf. Er höfundur bók-
arinnar Vegvísir um jarðfræði
Íslands sem kom út árið 2015.
Hver er hann?
Andri Steinn Hilmarsson
ash@mbl.is
Ólafur Arnarson, formaður Neyt-
endasamtakanna, segir það rangt að
hann hafi farið á bak við stjórn sam-
takanna með gerð ráðningarsamn-
ings við sjálfan sig og fyrir að hafa
tekið bíl á leigu til afnota fyrir sjálfan
sig. Hann kveðst vera með hreinan
skjöld í málinu og hyggst birta fund-
argerð þar sem umræddar ákvarðan-
ir komi fram. Segir hann í samtali við
Morgunblaðið að í fundargerðunum
sé að finna samþykki stjórnar um að
annars vegar fela varaformanni sam-
takanna að gera ráðningarsamning
við formann og hins vegar að vilji sé
til að formaður fengi bifreið og skrif-
stofu til afnota. Fulltrúar meirihluta
stjórnar hafa ekki viljað bregðast við
þessum fullyrðingum Ólafs, en stjórn-
arfundur verður hjá samtökunum í
kvöld. Stjórnin samþykkti vantraust
á Ólaf fyrr í mánuðinum og sagði hon-
um upp sem starfandi formanni.
Voru fjarverandi á fundinum
Í samtali við Morgunblaðið segir
Ólafur að ásakanirnar væru alvarleg-
ar ef fótur væri fyrir þeim. „Og ef fót-
ur hefði verið fyrir þeim ættu menn
ekki að taka upp símann og hringja í
fjölmiðla, heldur í lögregluna,“ segir
Ólafur. „Ég hef ekki viljað leggja
fram eða afhent þessa fundargerð,“
segir Ólafur. „En það gæti vel verið
að ég fyndi mig knúinn til að birta
hana. Þar sést svart á hvítu að ásak-
anirnar eru rangar og að ég hef sagt
sannleikann í þessu máli.“
Ólafur ætlar að freista þess að
slíðra sverðin á stjórnarfundinum í
dag. „Þeir sem hafa tjáð sig hvað
mest um þetta voru ekki á þessum
stjórnarfundi. Það voru þrír fjarver-
andi á þessum fundi. Ég hlýt að trúa
því að þeir hafi ekki lesið fundargerð-
ina. Hefðu þeir lesið hana væri fráleitt
að koma með þessar ásakanir,“ segir
Ólafur.
Ólafur birtir fundargerðirnar
 Formaður Neytendasamtakanna segir samþykki stjórnarinnar hafa legið fyrir
Fundur Stjórnin fundar í dag.
Tveir stórir jarðskjálftar urðu í Bárð-
arbungu á laugardag, nánar tiltekið í
norðanverðri Bárðarbunguöskjunni,
samkvæmt Veðurstofu Íslands.
Sá fyrri mældist kl. 20.33 og var af
stærðinni 3,8 en sá seinni um tveim
og hálfri mínútu síðar 3,9 að stærð.
Um tíu eftirskjálftar fylgdu, sá
stærsti kl. 21.16, um 3,2 að stærð.
Rólegt hefur verið á svæðinu síðan
en samkvæmt upplýsingum frá
Veðurstofu er ekki óeðlilegt að
skjálftar sem þessir komi eftir gosið
sem var 2014. Mikil orka losnaði þá
úr læðingi og líklegt er að fleiri
skjálftar verði á svæðinu í framtíðinni
þótt erfitt sé að segja nákvæmlega til
um það.
Tveir stórir jarð-
skjálftar við
Bárðarbungu