Freyr - 01.11.2006, Side 13

JARÐRÆKT
Val repjustofna
vorið 2007
IRÍkharð Brynjólfsson,
Landbúnaðar-
háskóla íslands
Tafla 1. Uppskera og blaðhlutfall, uppskera sem hkg þe/ha.
Stofn Sáðmagn kg/ha Hæð blaða, sm Hæð stönguls, sm Uppskera hkg þe/ha Blöð % Uppskera blöð
Akela 10 60 37 67 58 39
Barcoli 10 10 63 74 44 33
Delta 10 75 38 67 53 36
Hobson 7,5 75 50 64 55 35
Hobson 10 80 49 65 52 34
Hobson 15 85 49 70 47 33
Hobson 20 80 51 77 48 37
Interval 10 90 68 72 40 29
Kýr á repjubeit á Hvanneyri. Ljósm. Ríkharð Brynjólfsson.
Þó að langt sé til vors eru fyrstu
vorboðarnir komnir, nefnilega aug-
lýsingar áburðarsala. Fræsalar eru
seinni á ferðinni, en jafn mikilvægt
og að velja áburð af forsjálni og í
Ijósi reynslunnar er að velja sáðvöru
sem hentar þeim notum sem leitað
er eftir.
Undanfarin ár hefur val fóðurkálsstofna
verið milli sumarrepju, vetrarrepju, þar sem
Barcoli hefur verið ríkjandi, og fóðurmerg-
káls. Hér skal það ekki endurtekið sem
staðið hefur í Handbók bænda í áratugi um
eiginleika þessara tegunda.
(sumar var, eins og endranær, gerð græn-
fóðurtilraun á Hvanneyri. Þar var m.a. próf-
að hvaða áhrif væru af því að nota mismikið
sáðmagn af Pluto-sumarrepju (10 og 15
kg/ha) og gerður samanburður á nokkrum
stofnum vetrarrepju og einnig prófað hvaða
áhrif mismikið sáðmagn hefur á uppskeru
og blaðhlutfall vetrarrepju.
Sáð var í tilraunina 26. maí og um leið
borinn á ríflegur áburðarskammtur (1000
kg/ha 15-15-15).
Fyrstu blóm sáust á sumarrepjunni í lok
júlí (65 dögum frá sáningu) og var hún þá
slegin. Nær enginn munur var á uppskeru
(46 hkg þe/ha), en aftur á móti var greini-
legt að meira sáðmagn gerði repjuna sterk-
ari í baráttu við arfann. Af uppskerunni voru
blöð rétt rúmlega 50%, örlítið meiri eftir
minna sáðmagnið.
Af vetrarrepju voru bornir saman fimm
stofnar sem allir voru á markaði í fyrravor.
Þeim var einnig sáð 23. maí og uppskornir
3. september. Uppskera og blaðhlutfall var
sem segir í töflunni.
Allir stofnar nema Akela voru komnir með
einhverja blómknúppa, en það var aðeins
Interval sem var farinn að blómstra að ráði.
Aukið sáðmagn virðist auka uppskeru og
fyrr um sumarið var augljóst að reitir með
mikið sáðmagn náðu fyrr góðri þekju. Það
er hins vegar athyglisvert að aukið sáðmagn
Hobson hækkar ekki blaðhlutfallið. Sam-
kvæmt reynslu og mælingum á nýtingu
repju við randbeit mjólkurkúa bíta þær nær
eingöngu blöðin. Uppskera blaða er um 35
hkg þe/ha, eða 350 g/m2. Þessu ber mjög
vel saman við reynslu af randbeitarathugun
á Hvanneyri 2005 og 2006. Kýrnar bitu nær
eingöngu blöðin, og mismunur heildarupp-
skeru eins og hún er mæld með slætti og
leifa var einmitt um 35 hkg þe/ha.
Vetrarrepjustofnar eru I eðli sínu tvíærir
og eiga ekki að blómstra nema eftir kulda-
tímabil sem í nágrannalöndum okkar er
veturinn. Hjá okkur getur kuldi kringum
spírun haft sömu áhrif. Síðastliðið vor var
sáð í randbeitarathugunina 13. maí, og í
henni blómstruðu allir stofnar nema Akela,
Interval þó fyrst og mest. Það er þess vegna
ekki rétt að flýta sér of mikið að sá vetrarr-
epju nema þá á litla bletti.
Akela er mjög frábrugðin hinum stofn-
unum því það er dvergafbrigði, stöngull
þess lengist nær ekkert og það er því ávallt
lágvaxið. Það ætti ekki að nota ef einhver
hætta er á arfa I flaginu.
Interval er stofn, sem samkvæmt þessari
reynslu ætti alls ekki að nota. Það gildir
um alla repjustofna að þegar þeir byrja að
blómstra stöðvast nýmyndun blaða. Það
kemur glöggt fram að blaðhlutfall Interval er
mun lægra en annarra stofna í tilrauninni, og
í beitarathuguninni lagðist Interval og var þar
með alveg ónýtur.
Alltaf ber nokkuð á heiðgulum repjuökrum
þegar tekur að líða á sumarið. Stundum er
þetta væntanlega sumarrepja. Aldrei ætti að
sá miklu af sumarrepju (ef þá nokkuð). Tíma-
bilið frá því að hún er komin með þolanlega
uppskeru og þar til nýtingin er orðin léleg er
stutt. Fræ af henni er dýrt (hjá einum fræsala
kostaði hún I fyrra þrefalt meira en vetrar-
repja). Þurfi menn að fá repjubeit snemma
er spurning hvort ekki sé hagkvæmara að sá
tvöföldu magni af vetrarrepju.
FREYR 11 2006
13