Morgunblaðið - 24.06.2017, Síða 20

20 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 2017
24. júní 2017
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 104.85 105.35 105.1
Sterlingspund 132.84 133.48 133.16
Kanadadalur 78.73 79.19 78.96
Dönsk króna 15.728 15.82 15.774
Norsk króna 12.356 12.428 12.392
Sænsk króna 11.989 12.059 12.024
Svissn. franki 107.64 108.24 107.94
Japanskt jen 0.942 0.9476 0.9448
SDR 144.5 145.36 144.93
Evra 117.0 117.66 117.33
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 139.9998
Hrávöruverð
Gull 1256.3 ($/únsa)
Ál 1871.5 ($/tonn) LME
Hráolía 44.81 ($/fatið) Brent
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Lokauppgjör
gjaldeyrisútboðs
Seðlabankans
vegna aflands-
króna fór fram í
gær. Samkvæmt
tilkynningu hefur
bankinn keypt
aflands-
krónueignir í
tveimur áföngum
frá því í mars fyrir
samtals um 112,4 milljarða króna.
Viðskiptin fóru fram á genginu 137,5
krónur fyrir evruna. 12. mars greindi
Seðlabankinn frá því að gengið hefði
verið frá 90 milljarða króna við-
skiptum með aflandskrónur á sama
gengi.
Frestur til að ganga að tilboði
bankans var framlengdur í tvígang
og rann svo út föstudaginn 15. júní.
Samkvæmt mati Seðlabankans
nema aflandskrónueignir um 88 millj-
örðum króna eftir viðskiptin.
Um 88 milljarðar króna
eftir af aflandskrónum
Krónur SÍ keypti
fyrir 112 milljarða.
STUTT
BAKSVIÐ
Gísli Rúnar Gíslason
gislirunar@mbl.is
Sameiginlegt eignarhald á íslensk-
um hlutabréfamarkaði hefur aukist
töluvert undanfarin ár. Fyrir efna-
hagshrunið 2008
var sameiginlegt
eignarhald á
hlutabréfamark-
aði ekki til staðar
en árið 2016 var
það um 45% þeg-
ar litið er til
eignarhluta 20
stærstu hluthaf-
anna. Þegar ein-
göngu er horft til
lífeyrissjóða úr
þeim hópi er sameiginlegt eignar-
hald þeirra tæplega 40%.
Þetta er niðurstaða rannsóknar
sem birtist í greininni „Að þjóna
sömu herrum en keppa þó: Sam-
eiginlegt eignarhald á íslenskum
hlutabréfamarkaði“ í nýjasta tölu-
blaði tímaritsins Stjórnmál og
stjórnsýsla. Rannsóknin var unnin
af Gylfa Magnússyni, dósent við
Háskóla Íslands, Ástu Dís Óladótt-
ur, lektor við HÍ, Friðriki Árna
Friðrikssyni, sérfræðingi hjá Seðla-
bankanum, og Vali Þráinssyni, sér-
fræðingi hjá Samkeppniseftirlitinu.
Neikvæð áhrif á samkeppni
„Sameiginlegt eignarhald felur í
sér að sami eða sömu eigendur eigi
stóran hlut í fyrirtækjum sem eru,
eða eiga að vera, keppinautar,“ seg-
ir Gylfi. Erlendar rannsóknir benda
til þess að sameiginlegt eignarhald
geti leitt til takmarkaðrar sam-
keppni, sem getur haft í för með
sér hærra vöruverð, minni fram-
leiðni og aukinn ójöfnuð.
„Það er skýrt í bandarískum
rannsóknum að sameiginlegt
eignarhald getur haft óæskileg
áhrif. Við lögðum ekki mat á áhrifin
á samkeppni eða neytendur hér,
þar sem okkur skorti gögn til þess,
en það er fyllsta ástæða til að hafa
áhyggjur af þessu. Auðvitað er fá-
keppni og lítill fjöldi fyrirtæki svo-
lítið einkenni íslensks efnahagslífs,
þannig að það er í raun frekari
ástæða til að hafa áhyggjur hér-
lendis en á stærri mörkuðum.“
Mikil og hröð breyting
Í rannsókninni var sjónum beint
að þeim þremur mörkuðum þar
sem tveir eða fleiri keppinautar eru
skráðir í Kauphöll Íslands, en það
eru tryggingamarkaður, fjarskipta-
markaður og fasteignamarkaður.
„Fyrir hrun var auðvitað margt
skrýtið í gangi og skuldsett eignar-
haldsfélög voru áberandi, sem var
auðvitað ekki mjög heilbrigt, en
sameiginlegt eignarhald var ekki al-
gengt. Það voru dæmi um að menn
ættu í viðskiptasamsteypu eitt
fyrirtæki, en ættu ekki í keppinaut-
um.“ Eignarhald í hlutafélögum á
markaði hefur breyst mjög mikið
eftir efnahagshrunið og rannsóknin
leiðir í ljós að stærstu lífeyrissjóð-
irnir, að frátöldum Almenna líf-
eyrissjóðnum, áttu um mitt ár 2016
hlut í nánast öllum hlutafélögum á
markaði. Þar af áttu þeir mest í
fasteignafélaginu Eik, um 55%, en
minnst í Nýherja, um 22%. „Breyt-
ingin frá hruni er í raun ótrúlega
mikil og þróunin hefur verið mjög
hröð. Hvort sem litið er á lífeyris-
sjóðina sem heild eða á einstaka líf-
eyrissjóði hefur eignarhald hluta-
félaga á markaði færst mjög mikið
á hendur lífeyrissjóða,“ segir Gylfi.
Skapar áhættu
Mikil umsvif lífeyrissjóða á litlum
markaði geti dregið úr möguleikum
þeirra á að ná æskilegri áhættu-
dreifingu. „Gjaldeyrishöftin drógu
auðvitað verulega úr fjárfestingar-
kostum lífeyrissjóðanna en það hef-
ur margsinnis verið bent á þann
vanda. Takmarkaður áhugi er-
lendra fjárfesta hefur þó einnig þau
áhrif að eignarhald á hlutabréfa-
markaði færist í raun á hendur
fárra.“
Í greininni eru ýmsar lausnir til
að sporna við auknu sameiginlegu
eignarhaldi lífeyrissjóðanna reifað-
ar. „Við leggjum þó enga leið til,
einfaldlega vegna þess að málið er
ekki að fullu rannsakað. Það þarf
þó klárlega að huga að þessu þar
sem sömu aðilar virðast í auknu
mæli eiga keppinauta, það er ekki
hægt að horfa á það án þess að
velta því fyrir sér hvort setja þurfi
því einhverjar takmarkanir.“
Telja umfang lífeyrissjóða
geta takmarkað samkeppni
Morgunblaðið/ÞÖK
Kauphöll Lífeyrissjóðir eiga stóra hlutdeild í keppinautum sem skráðir eru.
Eignarhald
lífeyrissjóðanna
» Aukið sameiginlegt eignar-
hald á hlutabréfamarkaði skýr-
ist einkum af eignarhaldi líf-
eyrissjóða.
» Níu sjóðir áttu samanlagt
48% í Símanum og 53% í
Vodafone.
» Fimm sjóðir áttu samanlagt
28% í Sjóvá, 29% í VÍS og 37%
í TM.
» Sex sjóðir áttu samanlagt
36% í Regin, 46% í Reitum og
37% í Eik.
 Sameiginlegt eignarhald lífeyrissjóða er áhyggjuefni samkvæmt nýrri rannsókn
Gylfi
Magnússon
gerir einstaklingum kleift að nýta
farsímann til að greiða í verslun,
millifæra og innheimta greiðslur.
Greitt með farsíma
Hann segir að RB hafi valið
Swipp fram yfir MobilePay vegna
þess að Swipp brúi bilið frá far-
símanum yfir á innlánareikning
notenda, sem er mun hagkvæmari
og skilvirkari leið. En MobilePay
noti greiðslukort til miðlunar
greiðslna. „MobilePay áformar hins
vegar að flytja sig yfir á sambæri-
legar greiðslurásir og Swipp þró-
aði, en sú lausn er einfaldlega ekki
í boði í dag,“ segir Friðrik.
Helgi Vífill Júlíusson
helgivifill@mbl.is
Danskir bankar eru hættir að nota
Swipp-greiðslulausnina sem RB
hyggst taka upp við farsíma-
greiðslur í haust. Þeir nýta nú
MobilePay sem Danske Bank þró-
aði. Til stóð að
leggja niður
starfsemi Swipp,
sem var í eigu 71
banka þar í
landi, en hætt
hefur verið við
þau áform.
„Það hefur
verið fjárfest
ríkulega í þróun
og markaðssetn-
ingu á Swipp-
lausninni. Í ljós kom að mögulegt
er að selja tæknina til annarra
landa en Danmerkur. Þess vegna
vinnur fyrirtækið að því að opna
söluskrifstofu um þessar mundir,“
segir Friðrik Þór Snorrason, for-
stjóri RB, í samtali við Morgun-
blaðið.
RB skrifaði nýlega undir sam-
starfssamning við danska félagið
Swipp um innleiðingu lausnar sem
„Í samstarfinu vinnum við að
áframhaldandi þróun á frumkóðan-
um og eigum möguleika á að selja
áfram til annarra þær viðbætur
sem við þróum fyrir kerfið. Það
sem við horfum til við innleiðingu á
lausninni er að með henni fáum við
aðgengi að viðskiptareglum sem
gilda á milli þeirra sem veita
tækniþjónustuna, bankanna, ein-
staklingsins og verslunarinnar og
þeirrar ábyrgðar sem hver og einn
axlar í samstarfinu. Sömuleiðis býr
Swipp að öflugu bakendakerfi á
milli fjármálastofnana og verslana.
Í sjálfu sér er auðvelt að forrita
greiðsluapp en það sem flækir
vinnuna er viðskiptaskilmálarnir og
þróun bakenda. Þess vegna kusum
við að hefja þetta samstarf,“ segir
Friðrik Þór.
Spurður hvers vegna dönsku fyr-
irtækin hafi hætt að nýta Swipp-
lausnina segir hann að þróunin í
Danmörku, Svíþjóð og Noregi hafi
verið á þá leið að bankar sameinist
um eina lausn. „MobilePay var með
meiri markaðshlutdeild en Swipp.
Það kann að skýrast af því að
MobilePay var ýtt fyrr úr vör.
Bankarnir kusu því að nýta sterk-
ara vörumerkið,“ segir Friðrik Þór.
Danir hættir að nota lausn
sem RB hyggst innleiða
 Lausn RB brúar bil frá farsímanum yfir á innlánareikning
Friðrik Þór
Snorrason
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Tækni Hægt verður að greiða með
farsíma með lausninni frá Swipp.
Höfum fengið í sölu sumarbústaðinn
Skot sem er staðsettur á einstökum
útsýnisstað í landi Nesja við Þing-
vallavatn. Bústaðurinn stendur á
5.000 fm eignarlóð sem er með
miklum trágróðri. Útsýnið er
einstakt. Samkvæmt skráningu
Þjóðskrár Íslands er birt flatarmál
eignarinnar 92,7 fm og byggingarár
sagt vera árið 1960, þó er húsið
upphaflega byggt árið 1918.
Nýbygging (austurhlutinn) er
hannaður af Halldóri Gíslasyni
arkitekt. Sjá leiðarlýsingu inná
eignamidlun.is
Nánari upplýsingar veitir Kjartan Hallgeirsson löggiltur
fasteignasali í s. 824 9093,
kjartan@eignamidlun.is.
Opið hús sunnudaginn 25. júní n.k. milli 15:00 og 18:00.
588 9090 . www.eignamidlun.is . Grensásvegi 11 . 108 Reykjavík
Sumarbústaður við Þingvallavatn