Víkurfréttir - 23.01.2003, Side 10

10 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU I www.vf.is I LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!
ÍVíkurfréttum þann 9. janúar sl.var fjallað um fátækt í Reykjanes-bæ. Vil ég byrja á því að þakka
Víkurfréttum þessa
umfjöllun sem er bráð-
nauðsynleg. Var um
þetta fjallað með viðtöl-
um við ýmsa aðila m.a.
við félagsmálastjóra
Reykjanesbæjar. Vegna
þess að ég þekki félags-
málastjóra af góðu einu ætla ég að
henni gangi gott eitt til með þessu við-
tali.
Þó er ein málsgrein í viðtalinu gjörsam-
lega úr takti við það sem ég myndi ætla
henni. Það er haft eftir félagsmálastjóra
að „með framfærslu sveitarfélaga séu
sveitarfélögin í raun að hjálpa til við að
viðhalda láglaunastefnunni og um leið
veita stjórnvöldum og verkalýðshreyf-
ingunni frest til þess að taka á vandan-
um.“
Er það verkalýðshreyfingunni að kenna
að til sé fátækt fólk á Íslandi? Er það
vegna þess að hún hafi ekki tekið á
vandanum? Vil ég byrja á því að minna
á það, að flest það sem nú er talið til
sjálfsagðra mannréttinda og hluti af lífs-
gæðum okkar, hefur orðið til vegna ára-
langrar baráttu hreyfinga launafólks við
stjórnvöld og samtök atvinnurekanda.
Félagslega húsnæðiskerfið, lífeyrissjóð-
ir, tryggingakerf ið, mannsæmandi
vinnutími og fl. eru allt atriði sem nefna
má því til stuðnings.
Félagsmálastjóri segir einnig að hækka
eigi lægstu launin til jafns við þær
launahækkanir sem verið hafa í þjóðfé-
laginu upp á síðkastið. Vil ég benda
henni á að í síðustu kjarasamningum
hækkuðu lægstu laun um allt að 48% og
ekki minna en 30% sem er verulega
umfram almennar launahækkanir á
samningstíma. Útrýming fátæktar hefur
verið viðfangsefni stéttarfélaga allt frá
því að þau voru stofnuð og mun verða
það, allt þar til markmiðinu hefur verið
náð. Í þessari baráttu getur enginn spilað
frítt spil hvorki sveitarfélög né aðrir. Af-
koma fólks ræðst af ýmsu fleiru en
launum, s.s verðlagi, húsnæðiskostnaði,
bótum og þjónustugjöldum. Á síðasta
ári féll íslenska krónan verulega m.a.
vegna klaufaskaps íslenskra stjórnvalda.
Þessu fygdi veruleg hækkun verðlags og
hækkun lána sem ekki hefur gengið til
baka. Það eykur fátækt.
Núverandi ríkistjórn ákvað að leggja
niður félagslega íbúðakerfið og taka upp
viðbótarlán í staðinn sem hefur aukið
eftirspurn á almennum markaði og
hækkað húsnæðisverð og leiguverð.
Þetta eykur fátækt. Sveitarfélag og ríki
hafa hækkað þjónustugjöld verulega að
undanförnu. Má þar nefna leikskóla-
gjöld, komugjöld á heilsugæslu, æfinga-
gjöld vegna tómstunda- og íþróttastarfs
og fl. Þetta hefur aukið fátækt. Atvinnu-
leysisbætur, ellilífeyrir, örorkulífeyrir og
framfærsla sveitarfélaga hafa á undan-
förnum árum ekki hækkað í takt við
hækkanir lægstu launa. Það eykur fá-
tækt.
Eins og sjá má af viðtali við starfsmann
Rauða krossins í síðasti blaði Víkur-
frétta styrkti Verslunarmannafélag Suð-
urnesja, Suðurnesjadeild Rauða kross-
ins með fjárframlagi til hjálpar bág-
stöddu fólki nú fyrir jólin. Þetta hefur
félagið gert undanfarin ár. Við viður-
kennum tilvist fátæktar og erum tilbúin
að berjast gegn henni, en afneitum
henni ekki eins og forsætisráðherra
gerði svo ósæmilega í útvarpsviðtali
þegar hann var spurður um biðraðirnar
hjá mæðrastyrksnefnd. Þar sagði hann
eitthvað á þessa leið að þar sem eitthvað
væri ókeypis þar væri ætíð eftirspurn.
Við í launþegahreyfingunni skorumst
ekki undan því að vinna gegn fátækt, en
ætlumst einnig til að aðrir geri það líka
þ.á.m. sveitarfélög.
Guðbrandur Einarsson
formaður Verslunarmanna-
félags Suðurnesja.
Kæri Kall á kassa.
Í síðasta tölublaði Víkurfrétta
skorar þú á okkur Suðurnesja-
menn í framboði
að svara því
hvernig við
hyggjumst ráð-
ast gegn fátækt.
Ég þakka þér
fyrir hvatning-
una því þarna
hreyfir þú við því máli sem
hlýtur að vera efst í forgangs-
röð allra stjórnmála. Fátækt er
böl – fylgifiskar hennar eru
andstyggilegir.
Ekki efa ég eitt augnablik að
enginn pólitískur ágreiningur
sé um það markmið að vinna
gegn fátækt. Þetta er í raun
þverpólitískt mál og mikilvægt
að almenn samstaða sé í þjóð-
félaginu um þetta markmið.
Veraldleg fátækt leiðir til and-
legrar þjáningar. Atvinnumál
eru þess vegna grunnurinn að
sókn gegn fátækt. Stefna Fram-
sóknarflokksins hefur frá önd-
verðu verið sú að heilbrigt at-
vinnulíf sé undirstaða velferð-
arkerfisins. Þess vegna eru at-
vinnumál í öndvegi hjá okkur.
Kárahnjúkavirkjun og Fjarðarál
eru gott dæmi þar um. Öll elsk-
um við umhverfi okkar. En til
að tryggja landsmönnum verð-
mæti fyrir velferðarkerfið og til
að skapa störf fyrir fólkið í
landinu þarf stundum að færa
fórnir. Þetta skilja margir –ekki
síst Austfirðingar í dag enda
fagna þeir ákvörðuninni.
Margt á döfinni
Í dag sækir vofa atvinnuleysis
að okkur á Suðurnesjum. Þess
vegna hlýtur að vera forgangs-
mál að ráðast gegn því ástandi.
Nokkur jákvæð teikn eru á
lofti: Tvöföldun Reykjanes-
brautar, stálpípuverksmiðjan,
loðnuvertíð, stækkun FS, bygg-
ing 18 félagslegra íbúða, tvö ný
flugfélög (Iceland Express
skapar 50-60 störf), bygging
nýrrar sorpeyðingarstöðvar,
Ósabotnavegur svo dæmi séu
tekin. Öll þessi verkefni fela í
sér störf fyrir vinnufúsar hend-
ur.
Til lengri tíma litið mun at-
vinnuleysi á Suðurnesjum
hverfa ef rétt er á haldið og
menn sýna kjark og stefnufestu
til að nýta tækifærin.
1. Í viðræðum við Varnarliðið
er rétt að bjóða Íslendingum að
taka við störfum í vaxandi
mæli. Í því felst sparnaður fyrir
Varnarliðið en opnar fyrir fleiri
störf Íslendinga. Sem dæmi má
nefna að íslenskir flugvirkjar
gætu annast rekstur stóra flug-
skýlisins, annast viðhald flug-
véla og skapað sér ný verkefni
á alþjóðavettangi.
2. Ég er sannfærður um að í ná-
inni framtíð muni innanlands-
flug verða flutt hingað suður-
eftir. Ástæðan er einföld: Við
getum ekki rekið tvo alvöru
flugvelli þar sem 50 km eru á
milli. Engum dylst hversu
mörg störf fylgja því.
3. Umhverfi Flugstöðvarinnar
hefur nú verið deiliskipulagt.
Þar með er lagður grunnur að
því að nýta möguleika alþjóða-
flugvallar. Flugumferð með
farþega og ekki síður vörur
mun stóraukast. Tollafgreiðsla
á frakt hefur verið flutt í FLE
og út frá því eru ýmis fyrirtæki
að hasla sér völl á nýju sviði.
Hundruð starfa munu spretta
upp við FLE.
4. Hin vistvæna orka okkar og
tæknileg kunnátta starfsmanna
Hitaveitu Suðurnesja leggur
grunn að stórfelldur tækifærum
við nýtingu orkunnar. Alls
staðar í veröldinni þar sem
orkunotkun er mikil er velsæld
jafnframt há. Mest fátækt í
heiminum er þar sem orku-
notkun er takmörkuð. Nýsköp-
un orku og hugvits mun færa
Suðurnesjum og landsmönnum
öllum mikil verðmæti og fjöl-
mörg störf. Ég nefni Netbúið,
stóriðju ýmis konar og ekki síst
lítil og meðalstór fyrirtæki er
byggja á notkun orku.
5. Á sviði sjávarútvegs hygg ég
að nálægð okkar við miðin á-
samt starfi fiskmarkaða eigi að
geta opnað fyrir úrvinnslu afla
og styrkir þar möguleikana ná-
lægðin við flugvöllinn. Í ljósi
samþjöppunar í greininni vakn-
ar auðvitað sú spurning hvort
ekki sé orðið enn meira knýj-
andi að skylda alla til að setja
allan afla á markað. Þannig
eiga allir jafna möguleika að
hráefninu – ekki síst þeir sem
geta verkað fisk og selt á dýra
markaði erlendis. Þróunin í
fiskeldi er komin á fleygiferð.
Spáð er að á næstu árum verði
framleiðsla eldisfiskjar, s.s.
FÉLAGSMÁLASTJÓRINN OG FÁTÆKTIN
FÁTÆKTIN Í REYKJANESBÆ / Guðbrandur Einarsson formaður Verslunarmannafélags Suðurnesja skrifar:
VIÐBRÖGÐ VIÐ KALLINUM Á KASSANUM / Hjálmar Árnason skrifar:
Gegn fátækt – Forgang
M ikil umræða hefurátt sér stað undan-farið um fátækt á
Íslandi og
löngu orðið
tímabært að
um þetta mál-
efni sé rætt
fyrir opnum
tjöldum, þar
sem vandinn
hefur aukist á undanförn-
um misserum. Margir eiga
erfitt með að viðurkenna að
fátækt sé staðreynd í land-
inu og valið þá leið að stinga
höfðinu í sandinn og drepið
umræðunni á dreif með því,
að ekki sé til nein skilgrein-
ing á því hvað fátækt sé og
við hvað skuli miðað þegar
rætt sé um fátækt. Ég tel að
um þetta þurfi ekki að deila,
það sé staðreynd að fátækt
sé vaxandi vandamál í dag
og nauðsynlegt að bregðast
við henni með öllum tiltæk-
um ráðum.
Félagslega aðstoðin á í eins
ríkum mæli og unnt er að
hjálpa fólki til sjálfshjálpar og
einnig að hafa úrræði til að
mæta þeim sem einhverra
hluta vegna geta ekki, tíma-
bundið eða til lengri tíma, afl-
að tekna sem duga til fram-
færslu. Ástæður vangetu til
framfærslu geta verið marg-
víslegar, s.s heilsubrestur, at-
vinnuleysi, aldur, lág laun, ut-
anaðkomandi áföll og svo
mætti lengi telja. Ísland er í
hópi ríkustu þjóða heims og
við eigum ekki að láta það
viðgangast að hópur fólks búi
við viðvarandi fátækt.
Nauðsynlegt er að skilgreina
grunnframfærslu betur en
gert hefur verið og leita síðan
leiða til þess að öryggisnetið
sé það þétt riðið að það taki
við þeim sem á þurfa að
halda. Að þessu verkefni
þurfa að koma ríkið, sveitar-
félög, stéttarfélög, atvinnu-
rekendur, lífeyrissjóðir og
frjáls félagasamtök. Sam-
fylkingin hefur sett fram hug-
mynd að afkomutryggingu,
sem hafi það markmið að
enginn þurfi að una óvissu
um framfærslu sína og lifa í
fátækt. Við mótun slíkrar af-
komutryggingar verður m.a.
að skoða; lágmarkslaun,
skattamál, félagsaðstoð sveit-
arfélaga, atvinnuleysistrygg-
ingar og almannatrygginga-
kerfið. Í kjölfarið þarf að
endurskoða lög um almanna-
tryggingar þannig að afkomu-
tryggingin geti orðið að veru-
leika. Þessa vinnu þarf að
hefja strax þannig að þeir sem
horfast í augu við aðstæður
sem ekkert okkar vill þurfa að
lifa við, eygi von um úrbætur.
Nóg hefur verið talað og
kominn tími til athafna.
Jón Gunnarsson
Skipar 4. sæti framboðslista
Samfylkingarinnar
í Suðurkjördæmi.
FÁTÆKT EÐA
AFKOMUTRYGGING?
4. tbl. 2003 - 24 LEIDRETT 22.1.2003 17:15 Page 10