Fréttablaðið - 29.03.2018, Blaðsíða 20

Gleðilega páska!
Dásamleg deild samfélagsins
OPIÐ VERÐUR Í KOLAPORTINU
Á SKÍRDAG - FIMMTUDAG 29. MARS
OG Á LAUGARDAG 31. MARS
FRÁ KL. 11-17
LOKAÐ ER FÖSTUDAGINN LANGA,
PÁSKADAG OG ANNAN Í PÁSKUM
2 0 1 8
K
V
IK
A
Hver er staða eldri borgara, eftirlaunamanna, í dag? Hún er slæm. Það er ekki aðeins,
að þeir lægst launuðu geti ekki fram-
fleytt sér, heldur eru mörg dæmi
um það, að þeir sem eiga þokka-
legan lífeyrissjóð og hafa unnið fulla
vinnu alla ævi, eigi samt erfitt með
að ná endum saman, þegar þeir eru
komnir á eftirlaun.
Staðan er verst hjá þeim eldri
borgurum (og öryrkjum), sem ein-
ungis hafa lífeyri frá almannatrygg-
ingum (eða sáralítið annað). Þessi
hópur hefur ekki lífeyrissjóð eða
aðeins örlítinn lífeyri frá lífeyrissjóði.
Hér er um að ræða eldri borgara,
sem vegna veikinda hafa ekki getað
verið á vinnumarkaði, húsmæður,
sem hafa verið heimavinnandi, ein-
yrkja, sem ekki hafa greitt í lífeyris-
sjóð og fleiri. Það er með ólíkindum,
að stjórnvöld skuli ekki hafa leyst
vanda þessa hóps fyrir löngu, þar
eð hann er ekki mjög stór. En erfið-
leikar hópsins eru mjög miklir; til
dæmis eiga flestir í þessum hóp ekki
húsnæði og þurfa því að leigja sér
húsnæði á þeirri gífurlega háu húsa-
leigu, sem viðgengst í dag. Ég skrifaði
forsætisráðherra opið bréf í byrjun
árs, þar sem ég fór fram á, að vandi
hópsins yrði leystur með hækkun
lífeyris. Engin viðbrögð bárust frá
forsætisráðherra! Hann svaraði ekki!
Ná ekki endum saman
vegna skerðinga
Skerðing lífeyris eldri borgara
hjá almannatryggingum vegna
greiðslna úr lífeyrissjóði er mjög
mikil og veldur mikilli gremju
meðal eldri borgara, sem komnir
eru á eftirlaunaaldur og farnir að
fá greiðslur úr lífeyrissjóði. Mjög
algengt er, að launþegar kynni sér
ekki stöðu sína í lífeyrissjóðnum
áður en þeir komast á eftirlauna-
aldur. Það kemur mörgum á
óvart hvað þeir fá lítinn lífeyri
samanlagt úr lífeyrissjóði og
almannatryggingum. Einhleypur
eftirlaunamaður, sem hefur 200
þúsund kr. úr lífeyrissjóði á mán-
uði fær rúmar 300 þúsund kr. í líf-
eyri úr kerfinu eftir að dregið hefur
verið af upphæðunum í skatta og
skerðingar almannatrygginga.
Þetta dugar ekki til framfærslu
miðað við þann háa húsnæðis-
kostnað, sem þarf að greiða í dag.
Þetta sleppur, ef viðkomandi á
skuldlaust eða skuldlítið húsnæði,
ef hann greiðir lága húsaleigu eða
ef hann á einhvern varasjóð, sem
hann getur gengið í.
Algengt er, að eldri borgarar
selji húseignir til þess að komast
af eða skipti í ódýrari eignir í sama
skyni. Mjög margir eldri borg-
arar eru óánægðir yfir því, að þeir
skuli ekki geta notið efri áranna
áhyggjulaust; þeir telja,að þeir eigi
að geta notað eignir sínar til þess
að njóta lífsins síðustu æviárin í
stað þess að þurfa í raun að halda
„brauðstritinu“ áfram þó á annan
hátt sé en áður. Það liggur fyrir, að
stór hópur eftirlaunamanna nær
ekki endum saman vegna skerð-
ingarstefnu íslenska ríkisins gegn
lífeyrissjóðunum. Það verður því
að stöðva þessa skerðingu strax.
Eldri borgarar þurfa að nota
allan sinn lífeyri til þess að geta
notið efri áranna. Eldri borgarar
eiga þennan lífeyri og greiddu í
lífeyrissjóð í trausti þess, að líf-
eyrissjóður yrði hrein viðbót við
almannatryggingar. Alþýðusam-
band Íslands gaf yfirlýsingu 1969,
sem staðfesti þetta.
Eftirlaun 25 milljörðum lægri
hér en í OECD
Dr. Haukur Arnþórsson hefur upp-
lýst, að íslenska ríkið greiði miklu
minna til eftirlauna á Íslandi en
nemur meðaltali slíkra greiðslna
í ríkjum OECD. Þar munar 25
milljörðum kr. Það er dágóð upp-
hæð, sem gott væri fyrir íslenska
eftirlaunamenn að fá greidda.
Eldri borgarar á Íslandi hafa ekki
efni á að lána íslenska ríkinu þetta
lengur. Þeir vilja fá upphæðina
greidda strax.
Ég tel, að lög hafi verið brotin
á öldruðum og öryrkjum undan-
farin ár með því að hækka ekki líf-
eyrinn í samræmi við launaþróun
og/eða hækkun vísitölu. Það hefur
gerst hvað eftir annað, að laun hafa
hækkað miklu meira en lífeyrir
aldraðra og öryrkja. Gróft dæmi,
sem leiðir þetta í ljós er frá 2015.
Þegar lágmarkslaun hækkuðu í maí
það ár um 14,5% og nær allar stéttir
hækkuðu mjög mikið í launum, allt
upp í 40%, hækkaði lífeyrir aðeins
um 3%!
Þarna var níðst á öldruðum og
öryrkjum í launamálum og sama
framkoma gagnvart þessum aðilum
hefur haldið áfram 2016 og 2017.
Þeir hafa aðeins fengið smánar-
legar hækkanir á sama tíma og
yfirstéttin hefur tekið sér óhóf-
lega miklar hækkanir; þingmenn
45% hækkun (upp í 1,1 milljón
á mánuði, 350 þús. kr. hækkun),
ráðherrar 30-40% hækkun (upp
í 1,8 milljónir, forsætisráðherra
upp í rúmar 2 millj.) og háttsettir
embættismenn allt að 48% hækkun
og 18 mánuði aftur í tímann (upp í
1,6 millj.). Ráðherrar samþykktu á
Alþingi afturvirkar hækkanir eigin
launa 2015. En felldu þá að veita
öldruðum og öryrkjum afturvirkar
kjarabætur!
Aldraðir og öryrkjar fengu 7%
hækkun lífeyris um áramótin
2016/2017. Og um síðustu áramót
fengu þessir aðilar 4,7% hækkun.
Það náði ekki einu sinni hækkun
lágmarkslauna en þau hækkuðu
þá um 7%. Miðað við launaþróun
2017 og 2016, sem fól í sér himin-
háar hækkanir, upp í 45-48%, er
ljóst, að lög hafa verið þverbrotin
á öldruðum og öryrkjum. Það er
tímabært að hætta að níðast á
öldruðum og öryrkjum í kjara-
málum.
Fjölmargir aldraðir ná ekki endum saman
Björgvin
Guðmundsson
viðskipta­
fræðingur
Miðað við launaþróun
2017 og 2016, sem fól í sér
himinháar hækkanir, upp í
45-48%, er ljóst, að lög hafa
verið þverbrotin á öldruðum
og öryrkjum. Það er tíma-
bært að hætta að níðast á
öldruðum og öryrkjum í
kjaramálum.
2 9 . m a r s 2 0 1 8 F I m m T U D a G U r20 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð I ð
2
9
-0
3
-2
0
1
8

0
4
:2
5
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
5
6
-7
A
5
C
1
F
5
6
-7
9
2
0
1
F
5
6
-7
7
E
4
1
F
5
6
-7
6
A
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
6
4
s
_
2
8
_
3
_
2
0
1
8
C
M
Y
K