Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.12.2017, Page 24

VIÐTAL
24 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.12. 2017
M
ér líður alltaf best á kóræf-
ingu en ekki fer ég að bjóða
þér þangað,“ segir Þorgerð-
ur Ingólfsdóttir létt í bragði
þegar við erum að mæla
okkur mót gegnum símann. „Ætli sé þá ekki
bara best að þú komir hingað heim. Það fer vel
á því, úr því við ætlum að líta yfir farinn veg,
hér liggur nefnilega sagan mín; foreldrar mín-
ir byggðu þetta hús þegar ég var pínulítil.
Þetta er minn staður.“
Nokkrum dögum síðar stend ég á tröpp-
unum hjá Þorgerði og Knut Ødegård á Hof-
teignum í Laugardalnum og hún tekur á móti
mér með þessu bjarta brosi sem einkennir allt
hennar fas. Býður mér í bæinn. Foreldrar
hennar, Ingólfur Guðbrandsson og Inga Þor-
geirsdóttir, sem þá kenndu bæði við Laugar-
nesskólann, reistu húsið árið 1947 og Þorgerð-
ur, sem er elst fimm dætra þeirra, minnist
þess að hafa hangið í pilsfaldi móður sinnar
meðan á framkvæmdum stóð, ásamt systur
sinni, Rut. Síðar fæddust Vilborg, Unnur
María og Inga Rós.
Og snemma beygðist krókurinn. „Mamma,
sem var mesti listamaðurinn og músíkölskust
af okkur öllum, hafði heyrt yndislega tóna í út-
varpinu þegar hún var barn, fiðluleik, og
gleymdi því ekki meðan hún lifði. Þetta settist
svo sterkt að henni að hún ákvað að ef hún
eignaðist börn skyldu þau fá tækifæri til að
læra á þetta dásamlega hljóðfæri. Við syst-
urnar lærðum því allar á fiðlu og svo önnur
hljóðfæri eftir atvikum,“ segir Þorgerður en
fjórar þeirra gerðu tónlist að ævistarfi sínu.
Fiðlarinn á baðinu
Æft var af kappi í hverju einasta herbergi
hússins, þar á meðal eldhúsinu og baðinu. Eld-
húsinu vegna þess að þar var langur spegill
sem litlu fiðlararnir gátu mátað sig við með
hljóðfærið og baðinu út af því að hljómurinn
þar var svo góður. Á kvöldin voru systurnar
svo sungnar alúðlega í svefn. „Sagt er að húsið
syngi, sjálft við undirleik og ekki ætla ég að
draga það í efa,“ segir Þorgerður.
Faðir þeirra var í tónlist, hann var kennari
og stjórnaði kórum og æfði sig gjarnan heima,
auk þess sem ýmsir meistarar orðsins og tóns-
ins voru heimilisvinir. „Við systurnar drukkum
menningu og listir í okkur eins og mjólk. Ég
fæ aldrei fullþakkað það uppeldi sem ég fékk.
Tónlistin varð snemma inntakið í mínu lífi og
ég man ekki eftir mér öðruvísi en að hún hafi
verið í andrúminu,“ segir Þorgerður.
Það var mikið líf og fjör í húsinu en föðurfor-
eldrar Þorgerðar bjuggu lengi þar og gerðu
áfram eftir að foreldrar hennar skildu og Ing-
ólfur flutti í burtu. Þá var Þorgerður orðin
sautján ára. „Það var ekki auðvelt að vera ein-
stæð móðir með fimm börn á þessum tíma en
mamma var kjarkmikil og einstök hetja og
bætti við sig kennslu til að endar næðu saman.
Þetta þjappaði okkur systrunum bara enn
frekar saman en við höfum alla tíð verið afar
náin fjölskylda,“ segir Þorgerður.
Stendur öllum opið
Hofteigurinn hefur raunar verið miðpunktur
fjölskyldunnar alla tíð. Og er enn. „Þegar
mamma dó, fyrir sjö árum, kom ekki til greina
að húsið færi úr fjölskyldunni,“ segir Þorgerð-
ur og niðurstaðan varð sú að hún og eigin-
maður hennar, norska skáldið Knut Ødegård,
fluttu í húsið.
Og húsið stendur öllum opið og er sann-
kallað fjölskylduhús. „Það má segja að hingað
komi einhver ættingi okkar á nær hverjum
degi. Það gleður og þannig viljum við hafa
það.“
Þegar setið er í stofunni á Hofteigi fer ekki á
milli mála að á þessu heimili hverfist allt um
tónlist. Og bækur. Knut sest okkur til sam-
lætis, nýkominn heim frá Noregi, þar sem
hann var tilnefndur til virtra verðlauna í bók-
menntum en tvær nýjar bækur hans komu út
nú í haust.
„Ég er að láta af störfum fyrir aldurs sakir.
Þetta þótti heppilegur tímapunktur en í októ-
ber síðastliðnum voru fimmtíu ár frá því að
fyrsta kóræfing Kórs Menntaskólans við
Hamrahlíð fór fram,“ segir Þorgerður, spurð
um tímamótin.
Fyrsta æfingin var 18. október 1967, það
hafði Þorgerður punktað hjá sér í minnisbók
og á nóturnar, sem var miðvikudagur, eins og
18. október 2017. „Við héldum upp á þetta
þann dag og það var stórkostleg stund. Kór-
félagar fjölmenntu ásamt vinum og velunn-
urum Hamrahlíðarkóranna,“ segir Þorgerður
en yfir tvö þúsund manns hafa sungið með kór-
unum tveimur, eldri og yngri, á þessum fimm-
tíu árum. „Þetta er eins og fjölskylda mín og
fjölmargir kórfélagar hafa haldið tryggð við
okkur Knut og eru meðal okkar nánustu og
bestu vina.“ Á afmælishátíðinni flutti borgar-
stjórinn í Reykjavík ræðu og tilkynnti að borg-
in hefði tekið þá ákvörðun að útnefna Þorgerði
heiðursborgara Reykjavíkur, þann sjöunda í
röðinni.
Í byrjun október voru tónleikar með Sinfón-
íuhljómsveit Íslands í Hörpu, þar sem 140 kór-
félagar stigu á svið og tóku þátt í flutningi á
Sálmasinfóníu Stravinskíjs. „Við litum á þessa
tónleika sem hluta af afmælishátíðinni og það
var yndislegt að gleðjast með Sinfóníu-
hljómsveit Íslands enda stórkostlegt hvað hún
hefur treyst okkur gegnum tíðina, allt frá
fyrstu tónleikum okkar saman árið 1975.“
Hvergi nærri hætt
1. nóvember síðastliðinn tók Hreiðar Ingi Þor-
steinsson við af Þorgerði sem stjórnandi Kórs
Menntaskólans við Hamrahlíð. Þorgerður
verður þó eitthvað viðloðandi starfið nú um há-
tíðirnar, enda hefðirnar margar, og hún
stjórnar eldri kórnum sínum áfram, Hamra-
hlíðarkórnum. „Ég er hvergi nærri hætt,“ seg-
ir hún brosandi, „og hef aðgang að syngjandi
fólki úti um allan heim.“
„Lífið er kóræfing fyrir Þorgerði,“ bætir
Knut við. „Þegar hún kemur heim veit ég alltaf
hvort gengið hefur vel eða illa á æfingu dags-
ins – það heyrist á fótatakinu,“ segir hann og
brosir.
Sumir sem sungið hafa í Kór MH hafa hald-
ið áfram að þróa tónlistarhæfileika sína meðan
aðrir hafa litið á sönginn sem viðbót við sína
menntun og róið á önnur mið. Í afmælishófinu
var fólk úr ýmsum áttum samankomið. „Kór-
fjölskyldan mín er ótrúlega litskrúðug og það
er ríkidæmi að eiga allt þetta fólk að vinum.
Það er mikil lífsgæfa að fá að vinna með ungu
og heilbrigðu fólki, ekki síst þegar maður hef-
ur sjálfur svo mikla ástríðu og elskar viðfangs-
efnið, músíkina, út af lífinu. Ungt fólk er svo
ferskt og forvitið og opið í hugsun. Það getur
verið erfiðara að ná einhverju fram með eldra
og reyndara fólki þar sem það er komið með
fastmótaðri skoðanir. Unga fólkið á dirfsku,
þor, bjartsýni og ímyndunarafl.“
Fyrst og fremst uppeldisstarf
Hún segir kórstarfið sitt fyrst og fremst hafa
verið uppeldisstarf. „Ég hef tekið við ómót-
uðum unglingum sem eru að þreifa fyrir sér á
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Þannig syngur vináttan!
Meðan sumar konur fá skartgripi að gjöf, aðrar ilmvatn, þá fær Þorgerður Ingólfsdóttir tónverk. Og ræður sér ekki fyrir kæti. Eftir
fimmtíu ár og meira en tvö þúsund söngvara lætur þessi kórmóðir Íslands nú af störfum sem stjórnandi Kórs Menntaskólans við
Hamrahlíð. Því fer þó fjarri að Þorgerður sé sest í helgan stein; tónlist verður hluti af lífi hennar svo lengi sem hún dregur andann.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
„Þetta var bara tilraun þegar ég byrj-
aði og ég hugsaði alls ekki langt fram
í tímann. En þarna lá þá gæfa mín,“
segir Þorgerður Ingólfsdóttir eftir
hálfa öld sem stjórnandi Kórs MH.