Morgunblaðið - 21.02.2018, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 2018
Í Morgunblaðinu
birtist þann 14. febrúar
sl. grein eftir Helgu
Völu Helgadóttur al-
þingismann þar sem
fjallað var um aðkomu
barnaverndaryfirvalda
að forsjár- og um-
gengnisdeilum. Þar
virðist nokkurs mis-
skilnings gæta varðandi
leiðbeiningar sem
Barnaverndarstofa hefur veitt
barnaverndarnefndum sveitarfélaga
varðandi þeirra þátt í málum.
Barnaverndarnefndir
kanna uppeldisaðstæður
og líðan barna
Barnaverndarstofa hefur brýnt
það fyrir barnaverndarnefndum að
ávallt beri að kanna tilkynningar þar
sem rökstuddur grunur er um að
barn búi við óásættanlegar uppeldis-
aðstæður, óháð því hvort foreldrar
deila eða ekki, enda eru á hverjum
tíma fjölmörg barnaverndarmál í
vinnslu hjá nefndunum þar sem for-
eldrar deila um forsjá og/eða um-
gengni.
Barnaverndarnefnd kannar þá
málið með venjubundnum hætti og
ber að beita sama mati á aðstæður
og líðan barns og í öðrum málum
sem tekin eru til skoðunar.
Þegar könnun nefndarinnar leiðir
í ljós að barni líður illa eða býr við
óásættanlegar uppeldisaðstæður
getur nefndin beitt þeim úrræðum
og stuðningi sem lög heimila til að
bæta aðstæður og líðan barns og fel-
ast yfirleitt í stuðningi við barnið og/
eða fjölskyldu þess. Í alvarlegustu
tilvikum hafa barnaverndarnefndir
fjarlægt barn af heimili vegna
ástandsins og vistað á hlutlausum
stað, þó það sé sem betur fer afar
sjaldgæft.
Deilur um forsjá og
umgengni eiga heima hjá
sýslumannsembættum
Það er rétt að Barnaverndarstofa
hefur lagt á það áherslu að barna-
verndarnefndir hafi ekki heimildir í
lögum til að blanda sér í deilu for-
eldra eða taka afstöðu með öðru
þeirra, deilu sem Alþingi hefur falið
sýslumönnum og dómurum að leysa
úr. Barnaverndarnefndir verða að
hafa trúverðugleika og traust
beggja foreldra, sem getur aldrei
orðið ef nefndirnar taka þátt í deil-
um þeirra.
Ráðgjöf til barnaverndarnefnda
hefur miðast við að tryggja að þær
beiti sér ekki í málum án lagaheim-
ilda. Hér er mikilvægt að hafa í huga
að á árinu 2012 tók Alþingi sjálft þá
ákvörðun að barnaverndarnefndir
ættu ekki að koma að deilum um um-
gengni þar sem það þótti ruglings-
legt og myndi lengja feril málanna ef
þau væru samtímis til skoðunar hjá
sýslumönnum og nefndunum.
Barnaverndarkerfið
má ekki misnota
Þegar foreldrar eiga í hörðum
deilum leiðir það stundum til þess að
foreldrar reyna að koma höggi á
hinn aðilann til að fá vilja sínum
framgengt. Það er mikilvægt að
barnaverndarnefndir skoði hverja
tilkynningu fyrir sig svo barna-
verndarkerfið verði ekki misnotað.
Hafa barnaverndarnefndir þar
gegnt mikilvægu hlutverki í að gæta
hagsmuna barnanna svo ekki sé lagt
á þau óþarfa álag með tilhæfulaus-
um viðtölum.
Mikilvægt að efla stjórnsýslu
varðandi forsjá og umgengni
Barnaverndarstofa tekur heils
hugar undir ábendingar um að mik-
ilvægt sé að efla embætti sýslu-
manna og dómsmálaráðuneytið svo
hægt verði að vinna málin miklu
hraðar en gert er í dag og efla sér-
fræðiþekkingu á málefnum og hags-
munum barna og veita ítarlega ráð-
gjöf og leiðbeiningar til foreldra,
óháð því hvort formlegt erindi hafi
borist þangað eða ekki.
Barnaverndarstofa hefur líka um
nokkurt skeið verið talsmaður þess
að breyta þurfi ákvæðum laga er
varða tálmanir, m.a. með þeim hætti
að í stað þess að beina aðgerðum að
barni með aðför þá verði aðgerðum
stjórnvalda beint að tálmunarfor-
eldri með það fyrir augum að geta
komið eðlilegum samskiptum á við
hitt foreldrið. Það er því fagnaðar-
efni að þingmaðurinn sýni þessum
málum áhuga og hvetur Barna-
verndarstofa hann til dáða í að knýja
fram aukið fjármagn og lagabreyt-
ingar í þessum málum.
Aðkoma barnaverndar-
yfirvalda að forsjár-
og umgengnisdeilum
Eftir Heiðu Björg
Pálmadóttur og
Pál Ólafsson
»Nokkurs misskiln-
ings virðist gæta
varðandi leiðbeiningar
sem Barnaverndarstofa
hefur veitt barnavernd-
arnefndum sveitarfé-
laga varðandi þeirra
þátt í málum.
Heiða Björg
Pálmadóttir
Heiða Björg er yfirlögfræðingur
Barnaverndarstofu og
Páll er sviðsstjóri ráðgjafar- og
fræðslusviðs Barnaverndarstofu.
Páll
Ólafsson
Á fundi Öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna
hinn 8/12 2017 sagði
Nikki Haley, sendi-
fulltrúi Bandaríkjanna,
að stofnunin stæði
framarlega í hópi
þeirra afla er sýndu
Ísrael fjandskap og
ásakaði SÞ um kúg-
unartilburði gagnvart
Ísrael. Ég hafði ekki
heyrt neitt í þá veru áður svo ég
ákvað að kanna málið. Í ljós kom að
Allsherjarþingið samþykkti 20 for-
dæmingar á Ísrael árið 2016 en önn-
ur lönd fengu samtals 6. Ég skoðaði
líka árið 2010 en það ár voru álykt-
anirnar gegn Ísrael 16 en Myanmar,
Íran og N-Kórea fengu eina hvert.
Er Ísrael virkilega það land í heim-
inum sem brýtur lang-, langflestar
alþjóðareglur?
Næst kom röðin að Mannréttinda-
ráði SÞ. Frá stofnun 2006 hefur ráð-
ið fordæmt Ísrael oftar en öll hin
lönd heimsins samanlagt og frá 30/6
2006 hefur árleg gagnrýni á Ísrael
verið hluti af starfi ráðsins, en lítt er
minnst á hegðun Palestínumanna.
Ef til vill ætti ráðið að taka fyrir lög
Palestínu nr. 19 frá 2004 sem mæla
fyrir um greiðslur til þeirra sem ná
að drepa eða særa einhverja Ísra-
elsmenn og eru sterk hvatning til
hryðjuverka. Gilda lög um mann-
réttindi ekki um Ísra-
elsmenn?
Hinn 12/10 2017 til-
kynntu Bandaríkin úr-
sögn sína úr UNESCO
vegna þess að þau telja
stofnunina ekki hlut-
lausa í deilum Palest-
ínumanna og Ísraela.
UNESCO virðist hafa
ákveðið að landamærin
fyrir 6 daga stríðið eigi
að gilda og hefur skráð
alla helgustu staði gyð-
inga sem palestínskar
fornminjar. Slíkt er ekki sanngjarnt
gagnvart gyðingum því fyrir 1967, á
meðan Vesturbakkinn var undir
stjórn Jórdana, var þeim meinaður
aðgangur að þessum stöðum og það
sem fáránlegast er, sumar þessara
fornminja, Grafhýsi Rakelar í
Bethlehem og Grafhýsi Jóseps í
Nablus, hafa Palestínumenn ítrekað
reynt að eyðileggja frá 1996. Þeir
hafa líka eyðilagt allt sem minnir á
gyðinga á Gaza, líkt og arabar eyði-
lögðu hina mikilfenglegu Hurva
synagógu þegar þeir náðu austur-
borg Jerúsalem á sitt vald 1948.
Óvild gagnvart Ísrael eyðilagði
einnig Alþjóðaráðstefnuna gegn ras-
isma sem haldin var í Durban, S-
Afríku 2001. Sendinefndir Ísraels og
Bandaríkjanna yfirgáfu ráðstefnuna
til að mótmæla því að Síonismi væri
lagður að jöfnu við rasisma og fjöl-
mörg lönd hafa hunsað síðari ráð-
stefnur.
Leggur um-
heimurinn
Ísrael í einelti?
Eftir Ingibjörgu
Gísladóttur
Ingibjörg Gísladóttir
EXPLORE WITHOUT LIMITS
®
ARCTIC TRUCKS ÍSLAND EHF.
KLETTHÁLSI 3
110 REYKJAVÍK
SÍMI: 540 4900
NETFANG: info@arctictrucks.is
www.arctictrucks.is
DEKKJAÞJÓNUSTA
TÍMABÓKANIR
Í SÍMA 540 4900
JEPPADEKK
fyrir íslenskar aðstæður
VÖNDUÐ OG HLJÓÐLÁT
DEKK UNDIR FLESTAR GERÐIR
JEPPA OG JEPPLINGA.
Ég hef mest rætt
um kjör þeirra aldr-
aðra og öryrkja, sem
eingöngu hafa lífeyri
frá almannatrygg-
ingum, þ.e. hafa engan
eða mjög lélegan líf-
eyrissjóð. Þessi hópur
hefur það verst. Ríkis-
stjórnin skammtar
honum svo naum kjör,
að engin leið er að lifa
af þeim. Það verður
því að sleppa einhverjum útgjalda-
liðum. Oftast verður læknishjálp út-
undan, stundum lyf og í einstaka til-
fellum er ekki nóg fyrir mat. Það er
því ljóst, að það er verið að brjóta
mannréttindi á þessu fólki. Þeir,
sem vegna slysa, veikinda, örorku
eða elli geta ekki framfleytt sér,
eiga rétt á aðstoð frá hinu opinbera.
Þetta eru stjórnarskrárbundin rétt-
indi. Þar stendur, að aðstoða eigi
framangreinda aðila, ef þarf. Það er
einnig bundið í lög og stjórnarskrá
að ekki eigi að mismuna þegnunum;
ekki má mismuna öldruðum miðað
við aðra þegna þjóðfélagsins. Sam-
kvæmt sáttmála Sameinuðu þjóð-
anna um réttindi fatlaðra á að með-
höndla fatlaða (öryrkja) eins og þá
sem ófatlaðir eru. Og Ísland hefur
samþykkt þennan sáttmála. Það er
kominn tími til, að Ísland fari eftir
lögum og stjórnarskrá og virði al-
þjóðasamninga, sem þjóðin hefur
samþykkt.
VG veldur vonbrigðum
Vonir stóðu til, að ríkisstjórn und-
ir forustu Vintri-grænna myndi leið-
rétta kjör þessa hóps sem verst
stendur. En því miður svo hefur
ekki orðið. Ríkisstjórnin hefur ekki
hækkað lífeyrinn um
eina krónu. Það litla
sem lífeyrir hækkaði
um 1. janúar 2018 var
ákveðið af ríkisstjórn
Framsóknar og Sjálf-
stæðisflokksins. Það er
ekki unnt að slá því á
frest að leysa þetta
brýna vandamál. Það
verður að gera það
strax. Leiðrétta verður
verstu kjörin nú þegar.
Leiðrétting
þolir enga bið
Það þolir enga bið að leiðrétta
kjör þeirra, sem verst standa, þ.e.
þeirra, sem eingöngu hafa lífeyri frá
almannatryggingum. Í dag hafa
þeir, sem eru giftir og í sambúð
meðal þeirra, 204 þúsund kr. eftir
skatt. Allir sjá, að engin leið er að
lifa af þeirri fjárhæð. Einhleypir
hafa 243 þúsuns kr. eftir skatt. Það
eru heldur engin ósköp.
Lífeyrissjóðirnir áttu að vera
viðbót við almannatryggingar
Þeir sem hafa lélegan lífeyrissjóð,
til dæmis 50 þúsund úr lífeyrissjóði
á mánuði eða minna, eru lítið betur
settir en þeir, sem hafa engan lífeyr-
issjóð. En skerðingar á lífeyri al-
mannatrygginga vegna greiðslna úr
lífeyrissjóði eru gróf svik við eldri
borgara. Þegar lífeyrissjóðirnir voru
stofnaðir var því lýst yfir, að þeir
ættu að vera viðbót við almanna-
tryggingar. Alþýðusamband Íslands
gaf út yfirlýsingu 1969 þess efnis, að
lífeyrissjóðirnir ættu að vera viðbót
við lífeyri almannatrygginga. Ís-
lenskt launafólk fór að greiða í líf-
eyrissjóði á þessum forsendum, í
trausti þess að lífeyrir úr lífeyris-
sjóðum yrði hrein viðbót við lífeyri
almannatrygginga. En þetta hefur
Bætum kjör aldr-
aðra, sem verst
standa, strax
Eftir Björgvin
Guðmundsson
Björgvin
Guðmundsson