Morgunblaðið - 09.02.2018, Síða 26

26 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2018
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
H
álf öld er um þessar
mundir liðin frá því að
mikið illviðri gekk yfir
landið, með miklu frosti
og roki. Reyndist það
mannskaðaveður. Mótorbáturinn
Heiðrún II frá Bolungarvík fórst þá
með sex manna áhöfn, þar af föður
og tveimur sonum, sem og breski
togarinn Ross Cleveland með 19
menn innanborðs. Skipstjóri Ross
Cleveland bað fyrir ástarkveðjur til
eiginkvenna og barna í síðasta kall-
inu sem barst frá togaranum.
„Ég hef aldrei lent í öðru eins
veðri og þessa daga,“ segir Sigurður
Þ. Árnason, fyrrverandi skipherra
Landhelgisgæslunnar, en hann
stýrði áhöfn Óðins í gegnum veð-
urofsann og til bjargar skipverjum
breska togarans Notts County, sem
strandað hafði á Snæfjallaströnd.
„Ég er að verða níræður núna, og
maður hefur aldrei starfað við neitt
nema sjó og aftur sjó. Samt hef ég
ekki séð nokkuð þessu líkt.“
Blaðamaður heimsótti Sigurð og
konu hans, Halldóru Eddu Jóns-
dóttur, á heimili þeirra í Laug-
ardalnum. Hann segist leiða hugann
oft að atburðum þessarar fyrstu
helgar í febrúar 1968.
Þótti ekki treystandi á ratsjá
„Við vorum að koma sunnan að, þeg-
ar þetta byrjaði. Ég vissi að það væri
að ganga í brælu og ég ætlaði að bíða
hana af mér við akkeri inni á Önund-
arfirði,“ segir Sigurður. Þar dvaldi
áhöfnin um nokkra stund, eða þang-
að til klukkan tíu þetta laugardags-
kvöld þegar breski togarinn Nort-
hern Prince kallaði í varðskipið og
tilkynnti að leki væri kominn að öðr-
um breskum togara, Wyre Mariner,
sem staddur væri 5,8 sjómílum suð-
vestur af Rit.
Varðskipið lagði þegar af stað í átt
til togarans og var áætlað að það
yrði á staðnum eftir tvær klukku-
stundir.
„Þegar við komum norður í Djúp
um miðnætti, þá kemur í ljós að lek-
inn er ekki svo mikill að hann treysti
sér ekki til að sigla til Ísafjarðar.“
Óðinn lagðist þá í var undir
Grænuhlíð, eins og enn tíðkast. Voru
þar þá einir 22 togarar. Um nóttina
versnaði veðrið til muna og ekki
þótti treystandi á ratsjá Óðins vegna
ísingar. Til að forðast árekstra við
önnur skip hélt varðskipið inn í Jök-
ulfirði.
„Vissi maður ekki þá að það væru
þessi ósköp á ferðinni, sem síðar um
nóttina komu í ljós.“
Notts County strandar
Breski togarinn Notts County var í
mynni Ísafjarðardjúps þegar óveðr-
ið skall á. Var hann þá búinn að vera
á Íslandsmiðum í nokkra daga, að
því er fram kemur í bókum Steinars
J. Lúðvíkssonar og Óttars Sveins-
sonar um hamfarirnar.
„Aldrei lent í öðru eins veðri“
Fyrrverandi skipherra á varðskipinu Óðni segir frá
baráttunni við ísingu og ofsaveður í Ísafjarðardjúpi
fyrir réttum fimmtíu árum, þegar tvö skip sukku í
Djúpið og einn togari strandaði á Snæfjallaströnd.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Litið til baka Sigurður segir
undraverða hluti hafa átt sér
stað í Djúpinu þessa nótt.
Fyrir björgun skipverjanna af Notts County var
Sigurður sæmdur bresku OBE-orðunni, sem
stendur fyrir Officer of the Most Excellent Or-
der of the British Empire. Fyrsti stýrimaður Óð-
ins, Sigurjón Hannesson og annar stýrimaður,
Pálmi Hlöðversson, hlutu þá hvor um sig orðuna
The Sea Gallantry Medal of Gold.
Hann segist síðan þá hafa farið til Bretlands
og hitt nokkra þeirra skipverja sem áhöfn Óðins
bjargaði þessa nótt. „Þeir hömpuðu mér eins og
glóandi gulli. En ég hef einhvern veginn viljað
hafa þetta fyrir mig og verð að segja eins og er,
að þú ert eiginlega sá fyrsti sem ég ræði þetta
við fyrir alvöru.“
Uppi á vegg hjá Sigurði hangir á vegg sér-
stakt plagg um veitingu orðunnar, undirritað af
Elísabetu Bretadrottningu. „Þessu hefur verið
lítið haldið á lofti, enda var ég í stríði við Bret-
ana á þorskastríðsárunum,“ segir Sigurður kím-
inn í bragði.
Hægra megin við plaggið hangir annað til við-
bótar, um orðuveitingu frá Ólafi Noregskonungi.
„Ég gerðist svo frægur að sigla Óðni með
síldarflotanum,“ útskýrir Sigurður, „þegar hann
var gerður upp til að vera þjónustuskip fyrir
flotann, sem þá fór til veiða austur við Bjarna-
rey norður af Noregi. Þá hafði eitthvert norskt
herskip fengið í skrúfuna. Þeir kölluðu í okkur
og við gátum sent froskkafara niður til að
hreinsa úr skrúfunni. Þessa orðu fékk ég í kjöl-
farið.“
Vinstra megin við plagg drottningarinnar er
svo á veggnum skjal um veitingu fálkaorðunnar,
en hana fékk Sigurður auk fleiri skipherra Land-
helgisgæslunnar við lok Þorskastríðsins, árið
1976.
Ég sé að skjalið frá drottningunni er í miðið,
kanntu ef til vill mest að meta það?
„Nei, nei, nei, það er nú ekki svo. Konan mín
hefur raðað þessu svona,“ svarar hann og hlær
um leið.
Fengu orður frá bresku krúnunni
Skipherra Sigurður í stýrishúsi Óðins á sjöunda áratugnum.
Hildarleikur í Djúpinu