Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.04.2018, Síða 14

VIÐTAL
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8.4. 2018
Þ
að kemur ekki á óvart að Rúnar
Björn Herrera Þorkelsson skuli
hafa verið nýkominn frá París
þegar blaðamaður hitti hann strax
eftir páska. Blaðamaður tók fyrst
eftir honum vegna facebooksíðu sem hann
heldur úti sem heitir Ævintýri Rúnars. Þar
segir hann frá ferðalögum sínum víða um heim
og öðru sem liggur honum á hjarta. Þar eru
aðgengismál ofarlega á baugi en Rúnar er for-
maður NPA-miðstöðvarinnar, formaður mál-
efnahóps ÖBÍ um sjálfstætt líf, formaður Pí-
rata í Reykjavík og stjórnarmaður í
Öryrkjabandalagi Íslands og SEM. Rúnar
lamaðist í slysi þegar hann var 21 árs en hann
er nú 36 ára.
Fatlað fólk gerir alls konar
Hann segist hafa byrjað með Ævintýri Rúnars
til að halda utan um ferðalögin sín. „Ég hugs-
aði þetta eins og ljósmyndaalbúm þannig að ég
hefði allar upplýsingarnar um ferðalögin á ein-
um stað og svo þróaðist þetta út í að vera með
einn bloggvettvang um allt sem ég er að gera,“
segir hann. Í fyrstu ætlaði hann aðeins að taka
saman upplýsingar fyrir sjálfan sig en smám
saman fjölgaði fylgjendunum, sem eru nú rétt
rúmlega 1.500 talsins.
„Í raun og veru er tilgangur síðunnar líka að
sýna og normalísera fatlað fólk. Tilgangurinn
upprunalega var að sýna að ég væri að gera
ýmsa hluti og ég veit að fólk hefur gaman af
því að fylgjast með mér. Ég hitti annað slagið
fólk niðri í bæ sem heilsar mér og segist hafa
gaman af að fylgjast með Ævintýrum Rúnars.
Fólk hefur oft einhverja tengingu við málefnin
á meðan aðrir hafa bara gaman af að fylgjast
með. Aðaltilgangurinn er að sýna að fatlað fólk
gerir alls konar. Ranghugmyndirnar eru
kannski að hlutirnir séu ekki eins mikið vesen
og þeir eru og líka að fólk veit varla af því að
það sé til fatlað fólk. Fatlað fólk er ekki í sviðs-
ljósinu. Það sem ég er líka að sýna er að litlir
hlutir geta verið mikið vandamál en svo geta
litlar lausnir verið rosalega stórar lausnir,“
segir Rúnar sem sá í Parísarferðinni skemmti-
lega lausn á því hvernig fólk í hjólastól getur
farið inn í verslanir sem eru með einu þrepi
upp, eins og t.d. margar búðir á Laugaveg-
inum. Þarna var að finna handhægan ramp á
lömum sem kemur út eftir þörfum en er ann-
ars innbyggður í þrepið.
„Þetta fannst mér mjög áhugavert,“ segir
hann og bendir á að þetta geti verið góð lausn
hér á landi. Hann grínast með að þetta sé
nokkuð sem standi kannski ekki almennt upp
úr hjá fólki eftir Parísarferð en það eru hlutir
sem þessir sem Rúnar kemur auga á. Eins rifj-
ar hann upp Amsterdamferð þar sem allar
búðir á ákveðnu svæði voru með eins álrampa
og hverfið því allt aðgengilegt.
Rúnar var nýlega staddur í Kaliforníu og
birti mörg skemmtileg myndbönd frá því
ferðalagi á síðunni sinni. M.a. er þar mynd-
band frá bryggjunni í Venice með þeim orðum
að þegar gert sé ráð fyrir því að fatlað fólk sé
hluti af þjóðfélaginu, þá sé gert ráð fyrir því
alls staðar. Þessi veiðibryggja ber því vitni.
„Það voru örugglega 20 niðurfellingar á allri
bryggjunni,“ segir hann en þessi svæði voru þá
frátekin fyrir fólk í hjólastól til að veiða, með
lægra handriði til að tryggja gott aðgengi og
útsýni.
Annað sem hann var ánægður með í Kali-
forníu voru borð á skyndibitastöðum en þar
var jafnan boðið upp á eitt lengra borð en
venja er. „Ég gat keyrt undir borðið án þess að
keyra á borðfótinn en vanalega kemst maður
ekki auðveldlega undir þessi borð sem eru föst
og oft lítil því fóturinn er fastur í miðjunni.“
Aðskilnaðarstefna í Hörpu
Þarna er nefnilega gert ráð fyrir fötluðu fólki
alls staðar. „Í Bandaríkjunum var þetta gert
að reglu þegar „Americans with Disabilites
Act“ var sett í lög árið 1990, að í öllu sem gert
er þarf að hafa fatlað fólk í huga. Fatlað fólk 5-
10% af þjóðfélaginu. Ef þú ert að teikna hús
eða búa til bílastæði eða verslun þarftu að hafa
þennan hóp í huga líka. Fatlað fólk er hluti af
þjóðfélaginu. Ef þú ætlast til þess að það sé
það þarftu að gera ráð fyrir því alls staðar og
alltaf. Það er það sem gleymist svolítið hérna,“
segir hann og rifjar upp vonbrigðin þegar
hann fór í fyrsta sinn í Hörpu. Þar þarf fatlað
fólk að fara inn í hliðarherbergi og upp í lyftu
hálfan metra eða svo til að komast í Eldborg-
arsalinn, útskýrir hann. „Af hverju voru tröpp-
ur þarna? Af hverju var ekki gert ráð fyrir því
að fatlað fólk færi inn með hinu fólkinu um að-
alinnganginn í Eldborg? Ef ég er í för með
hópi þarf ég að fara inn annars staðar en hinir.
Þetta er skiljanlegt í húsi eins og Þjóðleikhús-
inu, sem er gamalt, en í húsi sem er glænýtt er
fráleitt að það skuli ríkja aðskilnaðarstefna.
Þegar ég fór að skoða Hörpu í fyrsta skipti
varð ég bara reiður. Þetta er svo mikið bras og
vesen. Í stað þess að ég geti hlaupið fram í hléi
og fengið mér bjór eða farið á klósettið fer ég
ekki neitt út í hléi því það er svo mikið vesen.
Þá verður líklegra að ég nenni ekki að fara
þangað.“
Hann var hins vegar ánægður með strætis-
vagnana í París. „Þar var rampur aftan í vagn-
inum sem kom sjálfkrafa út. Bílstjórinn ýtir
bara á takka hjá sér þegar hann sér að ég ætla
með. Þetta er lítið vesen. Hérna eru rampar í
flestöllum strætóum en þeir eru handvirkir og
virka misvel. Það er í raun og veru ekki hlut-
verk strætóbílstjórans að aðstoða þig með
rampinn heldur þarftu að vera með aðstoðar-
mann. En sumir strætóbílstjórar eru rosalega
almennilegir og vilja gera þetta og segja jafn-
vel að þetta sé þeirra starf því þeir vilji gera
vel. En ef maður er með aðstoðarmann finnst
mér það nú bara fljótlegra. Mér finnst ég vera
meira fyrir ef strætóbílstjórinn þarf að fara úr
sætinu sínu en þá er ég farinn að tefja aðra
„Þetta er viss endurfæðing. Maður þarf
að læra að fúnkera upp á nýtt og finna
hvað maður vill gera og hefur áhuga á og
líka hvað maður hefur getuna í að gera,“
segir Rúnar um tímann eftir slysið.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Alltaf til í ævintýri
Rúnar Björn Herrera Þorkelsson lamaðist í slysi þegar hann var 21 árs. Núna er hann virkur í ýmsum samtökum fatlaðs fólks og
ferðast líka mikið. Hann líkir því við endurfæðingu að lenda í slysi sem þessu og segir það taka mörg ár að ná jafnvægi á ný.
Hann hefur mörg góð ráð til systur sinnar, Sunnu Elviru Þorkelsdóttur, sem lamaðist eftir fall úti á Spáni í janúar.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is