Fréttablaðið - 01.09.2018, Blaðsíða 26

formaður Afstöðu, á Akureyri. Við
náðum mjög vel saman og hann
sagði mér mikið um hvernig hlut-
irnir eru í íslenskum fangelsum. Ég
hef alltaf haft áhuga á mannrétt-
indum og vildi vita hvernig hlutirnir
virkuðu í þessu landi. Svo komst ég
smám saman að því að þeir bara
virka alls ekki.“
Mirjam lét sig réttindi samfanga
sinna varða og þegar fangelsið á
Hólmsheiði var tekið í notkun
og kvenfangar voru fluttir suður
frá Akureyri létu þær í sér heyra
enda fangelsið alls ekki tilbúið til
notkunar og aðstæður alls ekki
viðunandi, sturturnar virkuðu ekki,
dömubindi og sápur hafi ekki verið
til og sængur föt vantað. Þá voru við-
brigðin við flutning í svona öryggis-
fangelsi gríðarleg enda hafi fangelsið
á Akureyri einkennst af heimilislegri
stemningu og vingjarnlegum sam-
skiptum milli fanga og fangavarða.
Þessi reynsla var ekki aðeins föng-
unum erfið, segir Mirjam. „Fanga-
verðirnir sem fylgdu okkur frá
Akureyri tóku þetta líka nærri sér.
Þeir grétu þegar þeir kvöddu okkur.“
Gift eftir þriggja mánaða kynni
Mirjam var létt þegar kom að því að
hún fengi að fara á Kvíabryggju sem
er opið fangelsi. Og þar var Tómas.
Hvernig kynntust þið Tommi?
„Hann var á Kvíabryggju þegar ég
kom, en var að bíða eftir að komast
á Vernd. Hann segir alltaf að hann
hafi orðið ástfanginn um leið og
hann sá mig stíga út úr bílnum við
Kvíabryggju. Ég fann líka strax að
hann hafði áhuga á mér. Ég var samt
alltaf hörð á því innra með mér að ég
ætti ekkert erindi í samband, hvað
þá hjónaband. Ekkert slíkt kom
til greina af minni hálfu í upphafi.
Svo man ég að Tommi átti dags-
leyfi og ég gleymi aldrei hvað hann
var klaufalegur þegar hann var að
reyna að fá símanúmerið mitt. Hann
ætlaði að útvega mér alþjóðlegt
símkort svo ég gæti hringt til Hol-
lands og var sem sagt á sinn klaufa-
lega hátt að reyna að fá símanúm-
erið mitt, undir því yfirskini að geta
hringt í mig ef eitthvað kæmi upp í
sambandi við það. Ég hló auðvitað
að þessu innra með mér og vissi vel
hvað klukkan sló. En lét hann svo
hafa símanúmerið mitt. Hann var
nefnilega í öðru húsi en ég á Kvía-
bryggju en við fórum að tala saman
á kvöldin. Þannig byrjaði þetta. Bara
með vináttu og spjalli og við urðum
mjög náin á mjög skömmum tíma.
En ég merki alltaf þennan dag sem
hann fór í dagsleyfið.“
Svo fór Tommi á Vernd en Mirjam
varð eftir á Kvíabryggju. „Og svo bað
hann mín bara. Ég veit ekki hvernig
stóð á því en ég sagði strax já. Við
höfðum bara þekkst í mánuð þann-
ig að þetta bar mjög brátt að en ég
bara vissi að þetta var rétt og hef
aldrei séð eftir því. Við höfum verið
gift í tvö ár.“
Og hvernig giftir maður sig í fang-
elsi?
„Tommi var náttúrulega kominn
á Vernd en hafði samband við Kvía-
bryggju og bað um leyfi fyrir okkur
til að giftast. Þeirri beiðni var nú
aldrei almennilega svarað. Við
fundum bæði að það var allt gert til
að fá okkur ofan af þessu. Ekki beint
en við upplifðum það mjög sterkt.
Svo var ég bara send með hraði aftur
norður á Akureyri. Fékk ekki einu
sinni að pakka niður.
En við sáum við þeim og giftum
okkur á Akureyri,“ segir Mirjam
og glottir. „Ég verð vörðunum þar
óendanlega þakklát fyrir hvað þeir
gerðu athöfnina okkar fallega.“
Sýslumaðurinn á Akureyri gifti þau
Mirjam og Tomma við styttuna af
Helga magra rétt fyrir ofan fangelsið
á Akureyri.
Milli heims og helju
Þótt Mirjam og Tommi hafi eflaust
hlakkað til að Mirjam kæmist á
Vernd og þaðan á ökklaband og
þau gætu farið að huga að framtíð-
inni saman, þurfti tilhugalífið enn
að bíða.
Mirjam er með meðfæddan
hjartagalla og hefur verið undir
eftirliti vegna þess alla ævi. Það var
ekki fyrr en hún kom til Íslands að
alvarleg veikindi fóru að láta á sér
kræla. „Það tók mig ár að sannfæra
þá um að ég væri hjartveik. Ég þurfti
að fá sendar allar heilsufarsupplýs-
ingar um mig frá Hollandi og jafnvel
það dugði ekki til. Ég hætti að lokum
að nenna að fara til læknisins, það
er ekkert mark tekið á manni. Gott-
skálk, hjartalæknirinn minn, sagði
Tomma seinna að þeir hefðu ekki
þurft að gera annað en hlusta mig til
að sannfærast. Það ískraði í hjartanu
á mér.“
Það var Tommi sem útvegaði
Mirjam tíma hjá Gottskálk Gizurar-
syni hjartalækni. „Þegar hann hafði
skoðað mig sagði hann umyrða-
laust: Þú þarft að fara í aðgerð.“
Og þegar tíminn kom, fór Mirjam
undir hnífinn á Borgarspítalanum
og gekkst undir hjartalokuskipti.
Aðgerðin var erfið því ein ósæð-
anna var ónýt og um hana þurfti
að skipta. Aðgerðin tók 11 klukku-
stundir og Mirjam lá á hjartadeild
Landspítalans í mánuð eftir aðgerð-
ina og var þungt haldin.
Vegna þess hve veik hún var eftir
aðgerðina gat hún ekki farið beint
á Vernd. „Ég varð að fara heim því
það gat enginn séð um mig á Vernd.“
Þeim tveimur mánuðum sem hún
var heima að jafna sig eftir aðgerð-
ina var bætt aftan við afplánunar-
tímann. „Ég átti að losna af ökkla-
bandinu í mars en afplánunin var
lengd um tvo mánuði, af því að ég
þurfti að fara í opna hjartaaðgerð,“
segir Mirjam og hristir hausinn yfir
þessu landi sem hún á í einkenni-
legu ástar-haturssambandi við.
Hún tekur sem dæmi að til að fá
að vera á Vernd og á ökklabandi
þurfi hún að vera í vinnu. Það skipti
engu þótt hún hafi vottorð frá Gott-
skálk lækni um að hún þurfi hvíld
og eigi ekki að vera í vinnu. „Þeim er
alveg sama. Þetta eru reglurnar.“ Og
Mirjam mætir til sinnar sjálfboða-
vinnu hjá Hertex.
Eftirlitið hringir á næturnar
Mirjam er nú komin á ökklaband og
þau hjónin búa saman í gömlu húsi
á Akranesi. „Ég upplifði samt eigin-
lega meira frelsi á Vernd en á ökkla-
bandinu,“ segir Mirjam.
En máttu ekki fara um allt og gera
það sem þú vilt?
„Jú, það er hugmyndin. Þegar
maður er kominn á ökklaband á
maður að vera að njóta frelsisins og
aðlaga sig lífinu. En ég nýt einskis
eins og staðan er og streitan sem
þetta veldur hefur strax áhrif á
hjartað,“ segir Mirjam og reynir
að útskýra hversu erfitt það er að
standa frammi fyrir því að vera svipt
frelsinu aftur.
„Enginn sagði mér hvaða áhrif
það gæti haft fyrir mig að fá ákvörð-
uninni um brottvísun breytt. Ef ég
hefði átt val um að fara heim og
koma ekki aftur í 20 ár eða vera hér
og fara í fangelsi, þá er engin spurn-
ing að ég hefði valið að fara heim. Ég
get ekki hugsað mér að fara aftur í
fangelsi.
Þegar ég kærði ákvörðunina
snerist það í rauninni ekki sérstak-
lega um brottvísunina heldur var
það 20 ára endurkomubannið sem
við gátum ekki unað. Tommi á fjöl-
skyldu hér og ef eitthvað kemur fyrir
þá viljum við geta komið til Íslands.“
Þegar Mirjam er spurð um
tengdaforeldra sína, glaðnar yfir
henni. „Tengdamamma er frábær.
Ég skil ekki orð af því sem hún segir
en við eigum frábært samband og
okkur þykir vænt hvorri um aðra.“
Sjálf er Mirjam einkabarn. „Ég á
Mirjam hefur verið hestakona frá því hún var ung. Tómas gaf henni íslenskan hest skömmu eftir hjartaaðgerðina og nú hefur annar bæst við. Hér er Mirjam með Eldingu. FréTTablaðið/ErNir
SýSlumanninum fannSt þetta bara æðiSlegt.
þannig var andrúmSloftið fyrir norðan. Ég ber
ómælda virðingu fyrir geSti davíðSSyni varð-
Stjóra. Hann Sagði bara: það er Svo fallegur
dagur, við förum bara HÉrna út á Hæð með at-
Höfnina. Svo var bara öllum trillað út á Hæð.
þetta var bara alveg dáSamlegur dagur.
Tómas Ingi Þórarinsson
Mirjam og eiginmaður hennar,
Tómas Ingi Þórarinsson, kynntust
á Kvíabryggju árið 2016. Þau giftu
sig á Akureyri þremur mánuðum
síðar. Tómas bað varðstjórann á
Akureyri um leyfi meðan Mirjam
var þar í afplánun og leyfið var
fúslega veitt.
Mirjam sækir mikinn styrk til
eiginmanns síns og hann hefur
verið henni ómetanlegur í baráttu
við bæði veikindi og kerfið. Hann
er hennar helsti túlkur og Mirjam
til gremju er hann oft betur inni í
hennar málum en hún sjálf.
Tommi gaf Mirjam hest skömmu
eftir erfiða hjartaaðgerð. Nú eiga
þau tvo hesta og þeir eru orðnir
helsta áhugamál þeirra hjóna.
Tómas og ástin
1 . s e p t e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r26 H e L G i n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
0
1
-0
9
-2
0
1
8

0
4
:2
6
F
B
1
1
2
s
_
P
0
9
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
8
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
0
B
7
-8
F
F
0
2
0
B
7
-8
E
B
4
2
0
B
7
-8
D
7
8
2
0
B
7
-8
C
3
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
1
2
s
_
3
1
_
8
_
2
0
1
8
C
M
Y
K