Morgunblaðið - Sunnudagur - 10.06.2018, Blaðsíða 16

NÁTTÚRAN
16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10.6. 2018
„Margt hefur breyst,“ segir Tómas,
„og þörfin fyrir stóriðju hefur
minnkað frá því að Hvalárvirkjun
kom fyrst til umræðu.“
Það eru ekki bara fossarnir sem
heilla á Ströndum, heldur ekki síður
fjöll á borð við Glissu, Töflu og Örk-
ina, að mati félaganna. Bæði fyrir
göngufólk og fjallaskíði. Þá séu
Drangaskörð skammt þar undan,
svo fátt eitt sé nefnt.
Bendir á rangfærslur
Í deilu eins og þeirri sem nú stend-
ur um Hvalárvirkjun segir Tómas
mikilvægt að réttar upplýsingar séu
bornar á borð fyrir almenning. Eins
og hann rekur í aðsendri grein í
Morgunblaðinu 31. maí síðastliðinn
hefur því ekki alltaf verið að heilsa
hjá fylgjendum virkjunarinnar.
„Annar af tveimur landeigendum
sem selt hafa vatnsréttindi sín fyrir
háar fjárhæðir verði af virkjun, tal-
ar niður sínar eigin æskustöðvar og
blaðafulltrúi framkvæmdaaðilans,
Vesturverks, tekur enn dýpra í ár-
inni og segir svæðið óspennandi og
ljótt og aðeins aðgengilegt með
góðu móti einn mánuð á ári. Sem er
beinlínis rangt,“ segir Tómas í
greininni.
Rangfærslurnar eru fleiri, að
dómi Tómasar. „... staðreyndavillur
sem því miður hefur reynst erfitt að
vinda ofan af og margir Vestfirð-
ingar virðast trúa. Þetta staðfestir
nýlegt viðtal í Morgunblaðinu við
Ásgeir Margeirsson, forstjóra HS
Orku, undir fyrirsögninni: Vestur-
Verk í meirihlutaeigu Íslendinga.
Þarna reyna fyrirtækin að þvo af
sér þá staðreynd að útlendingar ráði
ríkjum í þeim – og að erlendir aðilar
séu að fjárfesta í íslenskum náttúru-
auðæfum með hagnað en ekki vel-
ferð Vestfirðinga að leiðarljósi.“
Enn alvarlegri, að áliti Tómasar,
eru fullyrðingar HS Orku og
Vesturverks um að með virkjuninni
muni afhendingaröryggi rafmagns á
Vestfjörðum batna stórlega. „Allir
eru sammála um að afhendingar-
öryggi rafmagns á Vestfjörðum er
ófullnægjandi, ekki síst út í botn-
langa kerfisins á Ísafirði og í Bol-
ungarvík. Vandamálið liggur þó
fyrst og fremst í dreifkerfinu, þ.e.
rafmagnslínunum, fremur en að það
vanti rafmagn. Enda er það svo að
Orkubú Vestfjarða býður raforku-
notendum um land allt að kaupa raf-
magn þaðan. Töluvert er til af um-
framorku á Íslandi, t.d. frá Blöndu-
virkjun og Kárahnjúkum, og væri
nær að bæta dreifkerfið á Vest-
fjörðum til að koma því til notenda.
Einnig þarf að leggja af tengigjald
sem Vestfirðingar greiða fyrir teng-
ingu við Landsnetið.“
Í samtali okkar segir Tómas mál-
flutning sem þennan á vafasömu sið-
ferðislegu plani. Hæpið sé að fyrir-
tæki sem ekki eru með starfsemi í
hreppnum beiti sér með þessum
hætti. „Það er reyndar áberandi að
flestir sem tjá sig um virkjunina
hafa ekki komið þarna sjálfir og tala
því af takmarkaðri þekkingu.“
Náttúruunnendur
að upplagi
Náttúruáhugi Ólafs og Tómasar er
ekki nýr af nálinni. Faðir þess síðar-
nefnda var jarðfræðingur og ferðað-
ist sonurinn með honum vítt og
breitt um landið frá blautu barns-
beini, ekki síst um hálendið, sem
faðirinn þekkti eins og lófann á sér.
Ólafur var minna á hálendinu í
bernsku en var á hinn bóginn send-
ur í sveit með kaupfélagsbílnum á
vorin. „Mér leið ákaflega vel í sveit-
inni, þar sem ég drakk í mig náttúr-
una, eins og hún gerist best og ætl-
aði alltaf að verða kúabóndi. Ég
saknaði náttúrunnar mest meðan ég
var ytra í námi,“ segir Ólafur.
„Besta náttúruverndin er að
fara með fólk út í náttúruna,“
segir Tómas Guðbjartsson.